Morgunblaðið - 04.09.2005, Síða 11

urstöðu. Eins og gengur og gerist eru menn
auðvitað missáttir. Svona mat er alltaf erfitt
og ljóst að ríkið var alls ekki sammála okkar
niðurstöðu.“
Minnkandi munur
Vaxandi umræðu hefur gætt í samfélaginu
um réttlæti jafnmikils mismunar á skatt-
byrði einstaklinga og einkahlutafélaga og
raun ber vitni.
Árni Harðarson segist persónulega þeirr-
ar skoðunar að of mikið ósamræmi sé á milli
skattlagningar einstaklingsrekstrar og
einkahlutafélagarekstrar.
Pétur Blöndal, formaður efnahags- og við-
skiptanefndar Alþingis, tekur fram að 4%
tekjuskattslækkun og afnám hátekjuskatts á
kjörtímabilinu minnki muninn á skattlagn-
ingu einkarekstrar og einkahlutafélags-
rekstrar. „Einkahlutafélög eru alls ekki allt-
af besta lausnin fyrir einstaklinga með eigin
rekstur eins og margir virðast halda. Al-
gengt er að fólk geri sér ekki grein fyrir því
hversu stífar reglur gilda um reiknuð laun.
Sumir hafa rekið sig á að hagnaður einka-
hlutafélaganna hefur ekki staðið undir kröf-
um ríkisskattstjóra um reiknað endurgjald
þannig að tap myndast í rekstrinum. Ef
menn fara strangt eftir reglum laganna og
reikna sér laun eins og um óskylda aðila sé
að ræða er munurinn á skatti á einstaklings
og einkahlutafélags oft sáralítill og fer
minnkandi eins ég nefndi.
Hinu er ekki að leyna að einkahlutafélög
henta vel ákveðnum rekstri og í sjálfu sér
má segja að í atvinnurekstri eins og hjá iðn-
aðarmönnum og trillukörlum sé hluti tekn-
anna fólginn í áhættuálagi eða arði. Eðlilegt
er að af þeim sé greiddur 10% skattur eins
og af öðrum arði en ekki tekjuskattur.
Rekstur þeirra og ýmissa annarra getur
snúist upp í tap eins og hendi sé veifað.
Lægri skattþrep skýrir heldur ekki ein-
göngu fjölgun einkahlutafélaga að undan-
förnu. Fleira hangir á spýtunni, t.d. greiða
fyrirtæki hvorki tryggingagjald, iðgjald í líf-
eyrissjóði né félagsgjöld til stéttarfélags
eins og launafólk. Svo má heldur ekki
gleyma því hversu mikil gróska hefur verið í
atvinnulífinu að ógleymdri þeirri eðlilegu til-
hneigingu fólks að vilja takmarka ábyrgð
sína með stofnun hlutafélags.“
Finnst þér þá ekki ástæða til að endur-
skoða þetta fyrirkomulag?
„Vissulega þarf alltaf að vera vakandi fyr-
ir öllum slíkum möguleikum en ég sé nú
ekki betur en lækkun tekjuskatta minnki
verulega hvatann.“
Lægri fjármagnstekjuskattur
skilar meiru í kassann
Pétur Blöndal var í framhaldi af því
spurður hvort hann teldi ástæðu til að
hækka fjármagnstekjuskattinn. „Ég verð að
segja að mér finnst athyglisvert að stærstu
skattsvikamálin á Íslandi eru vegna fjár-
magnstekjuskattsins – þessara 10%. Ef
skatturinn yrði hækkaður yrði hvatinn
væntanlega enn meiri. Þar fyrir utan telja
margir að með frjálsum fjármagnsflutning-
um flytji menn bæði arð og vexti og annað
slíkt til útlanda þar sem skattar eru lægri,“
segir hann og leggur áherslu á að þessi rök
séu margrædd. „Ég held að menn ættu að
vera mjög ánægðir með fjármagnstekju-
skattinn eins og hann er því að þó hann hafi
t.d. verið lækkaður úr 47% á söluhagnað
niður í 10% gefur hann ríkissjóði marg-
faldur tekjur á við tekjurnar fyrir lækk-
unina. Menn ættu að horfa meira á hvaða
tekjur skatturinn gefur ríkissjóði heldur en
þessa samanburðarfræði.“
Indriði Þorláksson, ríkisskattstjóri, sagði
tvo meginstrauma ríkja varðandi skattlagn-
ingu fjármagnstekna í nágrannalöndunum.
„Annars vegar að gera engan greinarmun á
fjármagnstekjum og öðrum tekjum, þ.e.a.s.
leggja þær saman og skattleggja sem eina
heild eins og tíðkaðist í löndum eins og
Þýskalandi, Frakklandi og Bretlandi. Hins
vegar að aðgreina tekjur og fjármagns-
tekjur eins og gert er á hinum Norðurlönd-
unum og skattleggja fjármagnstekjurnar
sérstaklega – oft með á bilinu 25–29% skatt-
hlutfalli. Það skatthlutfall er svipað eða
jafnvel hærri en af launatekjum.“
Pétur sagði samanburð á fjármagnstekju-
skatti milli Íslands og nágrannaþjóðanna
talsvert flókinn. „Hjá nágrannaþjóðunum
skekkja alls konar undanþágur myndina
verulega. Skattahlutfallið sjálft segir ekki
alla söguna því að líta verður á þætti eins og
skattstofninn, hvers kyns undanþágur og
frádrætti til að sjá heildarmyndina. Spurn-
ingin er hvort menn vilja hafa kerfið einfalt
og að einhverju leyti óréttlátt eða mjög flók-
ið og réttlátara. Það er spurning hvort
menn horfa á tekjur ríkissjóðs númer 1, 2
og 3 eða tekjujöfnunina. Menn geta verið
svo uppteknir af því að skipta kökunni að
kakan minnkar niður í ekki neitt.“
Óeðlilega mikill munur á skattbyrði
einstaklinga og lögaðila
Jóhanna Sigurðardóttir, þingmaður Sam-
fylkingarinnar, segir óeðlilega mikinn mun á
skattbyrði einstaklinga og lögaðila á Íslandi
„Eftir að ljóst varð að lögfesta ætti þenn-
an gífurlega mun á skattlagningu eftir upp-
runa tekna þurfti ekki að spyrja að afleið-
ingunum. Sprenging varð í stofnun
einkahlutafélaga enda var með stofnun
þeirra hægt að takmarka ábyrgð eigenda og
færa hluta launa yfir á hagnað og arð og
greiða þannig lægri skatta. Ég man að
margir aðilar í skattkerfinu vöruðu við þess-
ari breytingu, m.a. embætti ríkisskattstjóra,
skattrannsóknarstjóra og skattstjórar að
ótöldum Seðlabankanum og ASÍ. Farið var
yfir fyrirséðar afleiðingar þessarar skatta-
lækkunar og þær hafa allar komið fram.
Ég hef skilning á því að í þessari breyt-
ingu er fólginn ákveðinn hvati fyrir atvinnu-
rekstur og jafnvel frumkvöðlastarfsemi í
landinu. Engu að síður er ég þeirrar skoð-
unar að með þessari breytingu og reyndar
líka skattbreytingunum almennt á undan-
förnum árum hafi skapast of mikill munur á
skattbyrði lögaðila og einstaklinga, sem
aukið hefur á óréttlætið í skattlagningu. Gíf-
urleg tilfærsla hefur orðið á skattheimtunni
sem færst hefur meira og meira frá fyr-
irtækjum og fjármagnseigendum yfir á
launatekjur og lífeyrisgreiðslur. Ekki má
heldur gleyma því að fjölgun einkahluta-
félaga hefur haft í för með sér umtalsvert
tap fyrir sveitarfélögin í landinu. Eins hefur
verið bent á að yfirfærsla úr einkarekstri í
einkahlutafélag ýtti undir skattasniðgöngu
og gerviverktöku. Með því að taka veru-
legan hluta tekna í formi arðs og söluhagn-
aðar sköpuðust líka möguleikar á ýmsum
tekjutengdum bótagreiðslum eins og vaxta-
og barnabótum.“



   


 

 










 




   

 
   


  !"#$  %
&'   ( ) '
  ! *
+
 
,-*   

,!''!"  $ .
%!"* ( )' %
/ * $ #)
* ( 
"-

0
 *1 ( 2!"  
3   (  
0"
1 ( )
 

 
4   2!"  $ 2  
$ 
  
 ( 
,
)
*
5** 
6%  
 ( )
!
*
+
  ( # )*
*!"  
,
)*
 $ 
   
 ( # 2- * !"  

 
    
  
 
 !
"#$
%&' 

(    !
  
%&' 

)* 

 
 
 &
 
+
  

,
"
 -
%&' 

"


  
  
 
 




  

  7 8 9    
:  









 










ago@mbl.is
’Ef einhver ætlar að fara út í góðan rekstur leikur ekkivafi á því að stofnun einkahlutafélags er góður kostur.‘
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 4. SEPTEMBER 2005 11
’Við stöndum frammi fyrir storminumsem við höfum lengi óttast.‘Ray Nagin , borgarstjóri New Orleans, þegar hann
fyrirskipaði brottflutning allra íbúa borgarinnar er
fellibylurinn Katrín stefndi á hana.
’Þetta er ólýsanlegur harmleikur.‘Kathleen Blanco , ríkisstjóri í Louisiana, eftir að felli-
bylurinn Katrín skall á suðurströnd Bandaríkjanna.
’Við erum unnendur náttúrunnar. Okkurer annt um þær gersemar sem skipulega
er verið að skemma af ríkisstjórn þessa
lands sem hingað til hefur skellt skoll-
eyrum við öllum mótmælum. Við þorum
að berjast fyrir náttúruperlum og meint
vanvirðing við fánann finnst okkur lítið
mál í samanburði við þá óvirðingu sem
landið sjálft og þjóðin má þola.‘Finnur Guðmundsson og Hjörtur Jóhann Jónsson ,
sem klifruðu upp á Stjórnarráðsbygginguna og höfðu
fánaskipti á henni.
’Þarna sat ég í götunni með stúfinn íhendinni og var að hugsa um að fá mér
smók!‘Björn Hafsteinsson , vagnstjóri hjá Strætó bs., um al-
varlegt strætisvagnsslys sem varð til þess að hann
missti báða fætur.
’Við heyrðum að sjálfsmorðssprengj-umaður væri í þvögunni. Allir æptu þann-
ig að ég stökk fram af brúnni í fljótið,
synti og komst að bakkanum. Ég sá kon-
ur, börn og gamla menn falla á eftir mér í
vatnið.‘Fadhel Ali , 28 ára Íraki, eftir að hátt í þúsund manns
tróðust undir eða drukknuðu í Tígris-fljóti. Ofsa-
hræðsla greip um sig nálægt helgistað í Bagdad þar
sem um milljón sjítar voru saman komnir vegna
trúarhátíðar.
’Er maðurinn fífl?‘Ian Campell , umhverfisráðherra Ástralíu, um Árna
Mathiesen sjávarútvegsráðherra, samkvæmt frétta-
vefnum news.com.au. Árni ritaði Campell bréf þar
sem hann gagnrýndi Ástrali fyrir að andmæla vísinda-
hvalveiðum Íslendinga í ljósi þess að þeir standi sjálf-
ir að umfangsmikilli fækkun á úlföldum og kengúrum.
’Að mínu mati birtist metnaðarleysi yf-irvalda á margan hátt, m.a. í því að við
vorum komin með sjálfsagða bráðaþjón-
ustu fyrir unga fólkið en fengum ekki að
halda því áfram þó öll rök hafi verið með
því.‘Þórarinn Tyrfingsson , yfirlæknir á Vogi, í tilefni af
nýútkomnu ársriti SÁÁ fyrir 2004–2005, þar sem fram
kemur að vímuefnavandinn hafi aukist verulega síð-
ustu ár.
’Það mætti gera miklu meira við Hljóm-skálagarðinn. Það er t.d. óskiljanlegt
hvers vegna Árbæjarsafninu var valinn
staður í Árbæ (kannski var bara búið að
nefna það áður en húsin voru flutt).‘Grímur Atlason í grein um skipulagsmál í Reykjavík.
’Ef þjóðin hafnar henni, þá skrifum viðaðra.‘Jalal Talabani , forseti Íraks, um stjórnarskrá lands-
ins sem verður lögð í dóm írösku þjóðarinnar í októ-
ber.
’Jónas Jóhannsson héraðsdómari spurðiyfirtollvörðinn af þessu tilefni hvort það
væri eitthvað óeðlilegt þótt menn yrðu
taugaóstyrkir þegar þeir þyrftu að gera
grein fyrir áfengi sem þeir hefðu með-
ferðis. Þetta hefði dómarinn sjálfur feng-
ið að prófa á eigin skinni fyrir skömmu
þegar hann var látinn gera grein fyrir
hvítvínsflösku í farangri sínum í Leifs-
stöð.‘Úr lýsingu á réttarhaldinu yfir manninum sem ákærð-
ur var fyrir að flytja hingað til lands frá Litháen tvær
flöskur af brennisteinssýru. Maðurinn var sýknaður.
Ummæli vikunnar
AP
Ástandið í New Orleans versnar stöðugt og
fjöldi fólks hefur misst heimili sitt.