Fréttablaðið - 01.05.2004, Blaðsíða 49

Þessa dagana ligg ég yfir ljóð-um Tómasar Guðmundssonar
sem ég les af mikilli áfergju,“ seg-
ir Ólína Þorvarðardóttir, skóla-
meistari á Ísafirði. „Ég rakst
nefnilega nýlega á frábæra grein
eftir Guðmund Andra Thorsson í
Lesbók Morgunblaðsins. Þar kem-
ur fram að í tveimur ljóðum
Tómasar, Þjóðvísu og ljóðinu Jón
Thoroddsen in memoriam megi
greina ástarkenndir Tómasar til
Jóns. Guðmundur Andri lætur að
því liggja að þessar kenndir kunni
að vera af samkynhneigðum toga,
meðvitað eða ómeðvitað af skálds-
ins hálfu. Þessi tilgáta varð mér
sú hugljómun að nú er ég að lesa
Tómas alveg upp á nýtt – og svei
mér þá ef ég hef ekki bara fundið
ýmis önnur dæmi sem stutt geta
þessa tilgátu. Helstu rök Guð-
mundar Andra fyrir þessari nýju
túlkun eru þau að myndmál ljóð-
anna, til dæmis Þjóðvísu, kallast á
við skáldskap Jóns Thoroddsen
yngra. Hins vegar kvengerir
skáldið mælanda ljóðsins: „Ég
hélt ég væri smámey / og hugðist
vera til / eins og hitt fólkið um bæ-
inn“. Ég sé ekki betur en að þetta
eigi líka við um fleiri ljóð, til
dæmis Í Vatnsmýrinni þar sem
ljóðmælandinn minnist
„söngs sem löngu er
dáinn“ og hugsar um
blóm sem bráðum
hverfa „inn í vetr-
arskuggann“, en
minningarljóð-
ið um Jón
byrjar ein-
mitt á þess-
um orðum:
„Í dimmum
skugga af löngu liðnum vetri“.
Þetta er gríðarlega spennandi – og
ég er Guðmundi Andra þakklát
fyrir að opna fyrir mér nýja sýn á
Reykjavíkurskáldið. Næst ætla ég
svo að fara yfir Davíð – því hann
er undir svipaða sök seldur, hefur
mér skilist af grein Guð-
mundar Andra. Það
verður spennandi
að sjá hvað
kemur út úr
því.“ ■
MÆLING Á LANGLÍFI
RITHÖFUNDA
James Kaufman heitir maður
sem er sálfræðingur og starfar
við háskóla í Kaliforníu. Hann
lagðist í rannsóknir á dauða
1.987 rithöf-
unda og skálda
víðs vegar um
heiminn í gegn-
um aldirnar.
Niðurstaða
hans er sú að
ljóðskáld nái að
meðaltali 62 ára
aldri, leikrita-
skáld 63 ára
aldri og meðal-
aldur skáld-
sagnahöfunda
66 ár. Lang-
lífastir verða höfundar sem
skrifa um efni almenns eðlis, en
meðalaldur þeirra er 68 ár.
Ljóðskáldin eru samkvæmt
þessu ekki í góðum málum og
verst er ástandið meðal kven-
ljóðskálda. Þær eru sá hópur rit-
höfunda sem langlíklegastur er
til að þjást af þunglyndi og
reyna sjálfsmorð. Kaufman kall-
ar þetta Sylviu Plath fyrirbærið,
en Sylvia fyrirfór sér þrítug að
aldri.
Góðu fréttirnar fyrir ljóðskáldin
eru hins vegar þær að ljóðskáld
afkasta tvisvar sinnum meira á
þrítugsaldri en rithöfundar á
sama aldursskeiði.
BRÉF FRÁ JOYCE
KOMIÐ Í LEITIRNAR
Nokkrir persónulegir munir úr
eigu rithöfundarins James
Joyce komu nýlega í leitirnar.
Þar á meðal er
bréf sem Joyce
skrifaði eigin-
konu sinni Noru
árið 1909 stuttu
eftir hatramm-
legt rifrildi
þeirra. Sérfræð-
ingar í Joyce
hafa lengi vitað
af því að bréfið
var skrifað en
töldu að það
hefði verið eyðilagt. Þeir eru nú
himinlifandi vegna fundarins.
Bréfið verður boðið upp hjá
Sotheby í júlí og búist er við að
það seljist á 60.000 pund. Meðal
annarra hluta úr eigu Joyces
eru símskeyti frá Nóru sem
inniheldur eitt orð: „Já“ – en það
er síðasta orðið í Ulysses – og
budda sem símskeytið var
geymt í. Gleraugu Joyce verða
einnig á uppboðinu.
TYNAN LIFNAR VIÐ Á SVIÐI
Kenneth Tynan er viðurkenndur
sem mesti leikhúsgagnrýnandi
20. aldar. Hann lést árið 1980,
einungis 53 ára, og var þá skuld-
um vafinn. Báðar eiginkonur
hans skrifuðu opinskáar minn-
ingar sínar um hann og fyrir
nokkrum árum komu út dagbók-
arbrot hans sem vöktu óskipta
athygli. Tynan var haldin kval-
arlosta á kynlífssviðinu, eins og
skýrt kom fram í dagbókum
hans, þjáðist af áfengissýki og
var eiturlyfjaneytandi. Nú er
búið að vinna leikrit úr þessum
dagbókarbrotum sem frumsýnt
verður í
London í sum-
ar. Þar mun
Corin Redgra-
ve fara með
hlutverk Tyn-
ans. Dóttir
Tynans, Tracy,
á hugmyndina
að leikritinu en
þar verður
komið víða við.
Tynan var alla
tíð umtalsillur
um fólk, á sinn
meinlega fynd-
na hátt. Í leik-
ritinu verða tekin upp ummæli
hans og sögur um þekkta menn
og konur úr bresku listalífi en
flestir þessara einstaklinga eru
nú látnir. Búist er við að leikrit-
ið valdi nokkrum titringi.
LAUGARDAGUR 1. maí 2004
■ Sagt og skrifað
Endurminningar Bills Clinton,fyrrverandi Bandaríkja-
forseta, koma út í júní hjá Knopf-
útgáfufyrirtækinu. Einn af for-
svarsmönnum fyrirtækisins hef-
ur þegar borið mikið lof á bókina
og sagt hana stórmerkilega og
sérlega opinskáa. Bókin hefur
fengið titilinn My Life og fyrsta
upplag verður prentað í 1,5 millj-
ónum eintaka sem þykir ekki
óraunhæf tala miðað við metsölu-
bók eiginkonunnar, Hillary Clint-
on. Ef forsetinn fyrrverandi nær
því ekki að selja fleiri eintök en
eiginkonan þarf hann ekki að
skammast sín. Minningar Geralds
Ford og Ronalds Regan náðu ekki
sömu vinsældum og minningar
eiginkvenna þeirra. Nokkrir
Bandaríkjaforsetar hafa látið
skrá endurminningar sínar en
þær bækur hafa ekki þótt sérlega
skemmtilegar eða áhugaverðar.
Ritstjóri þessarar bókar er
Robert Gottlieb, sem hefur unnið
með nokkrum Pulitzer Prize verð-
launahöfum, þar á meðal Toni
Morrison og Katharine Graham.
Bókin er samin í nokkrum flýti og
Gottlieb hefur einungis um tvo
mánuði til að koma handritinu í
lokaform en slík vinna tekur iðu-
lega nokkra mánuði. ■
ÓLÍNA
ÞORVARÐARDÓTTIR
Les ljóð Tómasar Guð-
mundssonar af mikilli
áfergju þessa dagana.
Ný sýn á Reykjavíkurskáldið
Þetta er gríðarlega
spennandi – og ég er Guð-
mundi Andra þakklát fyrir að
opna fyrir mér nýja sýn á
Reykjavíkurskáldið.
,,
Ný ævisaga:
Clinton leysir frá skjóðunni
BILL CLINTON
Æviminningar hans koma út í júní
og verður fyrsta upplag í einni og
hálfri milljón eintaka.
SYLVIA PLATH
Samkvæmt nýrri
rannsókn eru
kvenljóðskáld við-
kvæmasti hópur
rithöfunda.
KENNETH TYNAN
Búið er að vinna
leikrit upp úr dag-
bókarbrotum þessa
þekkta gagnrýn-
anda.
JAMES JOYCE
Bréf sem talið var
glatað er nú komið
í leitirnar.
MAN VÖRUBÍLASÝNING
að Vagnhöfða 1,
laugardaginn 1. maí kl. 12 - 16.
Sýndir verða m.a. 4 öxla aldrifsbíll með Sörling
palli og 3 öxla aldrifsdráttarbíll með loft-
fjöðrum ásamt fleirum vörubílum.
LEIGUBÍLSTJÓRA - ATVINNULEYFI
NÁMSKEIÐ
Með vísun til laga nr. 134/2001 um
leigubifreiðar, gengst Vegagerðin fyrir námskeiði
fyrir leigubílstjóra í Ökuskólanum í Mjódd
DAGANA 10. TIL 18. MAÍ N.K.
Þátttaka tilkynnist fyrir 6. maí
til Ökuskólans í Mjódd í síma 567-0300
Fyrsta umfer›
Íslandsmóts í
torfæru ver›ur
haldi› í Jósepsdal, rétt
Litlu kaffistofuna
sunnudaginn 2. maí.
Keppnin hefst kl. 13:00.
A›gangseyrir 1.000 kr.
Frítt fyrir 12 ára og yngri.