Fréttablaðið - 08.10.2004, Blaðsíða 21

Þann 9. október verður haldið
fyrsta íbúaþingið í Hafnarfirði
undir yfirskriftinni „Undir
Gafli“. Yfirskriftin er tilvísun
til sögunnar en algengt var á
kreppuárunum að atvinnulausir
verkamenn söfnuðust saman
skammt frá hafnarsvæðinu til
að ræða málefni líðandi stundar
og í þeim tilgangi var gjarnan
brugðið sér í skjól undir næsta
húsgafli. Oft var margt um
manninn undir húsgöflunum og
fór það ekki fram hjá utanbæj-
armönnum sem hófu að kalla
bæjarbúa Gaflara.
Yfirskrift íbúaþingsins á því
vel við því að markmið þingsins
er að fá fram hugmyndir íbúa
Hafnarfjarðar um málefni sveit-
arfélagsins, afla upplýsinga um
hvað brennur helst á íbúum og
nýta þær til að móta framtíðar-
sýn fyrir Hafnarfjörð. Íbúaþing
felur í sér aukið samráð, af hálfu
sveitarstjórnar, við íbúa og er til
þess fallið að styrkja stjórnsýslu
bæjarins. Leitað er eftir sjónar-
miðum íbúa áður en ákvarðanir
eru teknar og þekkingarbrunnur
þeirra nýttur. Ef einhver er í
vafa um tilgang íbúaþings þá er
með einfaldri setningu hægt að
lýsa honum: „Ef þú vilt vita
hvernig skórinn passar, spurðu
þá þann sem gengur í honum en
ekki þann sem framleiddi hann“.
Undirbúningur þingsins hef-
ur staðið í nokkra mánuði en
leitað var til ráðgjafafyrirtækis-
ins Alta varðandi framkvæmd
þingsins. Alta hefur verið leið-
andi á sviði samráðs á Íslandi og
hefur m.a. stýrt á annan tug
íbúaþinga og samráðsfunda, nú
síðast velheppnuðu íbúaþingi á
Akureyri.
Þingið verður haldið í Safnað-
arheimili Hafnarfjarðarkirkju
og Tónlistarskóla Hafnarfjarðar
og hefst kl. 10 en þingslit verða
kl. 18. Þingið fer þannig fram að
fyrir hádegi verða að störfum
tveir hópar sem vinna út frá til-
teknum málaflokkum. Eftir há-
degi verða fleiri hópar að störf-
um og þá fara einnig fram kynn-
ingar og niðurstöður hópastarfs-
ins. Fyrirkomulagið byggist á
því að fólk skrifar hugmyndir
sínar á gula miða og síðan er
rætt út frá þeim hugmyndum.
Samantekt og greining á niður-
stöðum verða síðan kynntar á al-
mennum fundi á miðvikudags-
kvöldinu eftir þingið. Rétt er að
taka það fram að fólk getur
komið og farið eins og því hent-
ar og fólk þarf ekki að tjá sig
frekar en það vill.
Það er mjög mikilvægt að
íbúar í Hafnarfirði taki virkan
þátt í þessu fyrsta íbúaþingi í
Hafnarfirði og því skora ég á
bæjarbúa að mæta á þingið og
hafa gaman af!
Höfundur er lýðræðis- og jafn-
réttisfulltrúi Hafnarfjarðar.
8. október 2004 FÖSTUDAGUR22
Fyrsta íbúaþingið í Hafnarfirði
Blöskra skrif
Guðmundar Andra
Margrét Gestsdóttir skrifar:
Mér blöskraði þegar ég las skrif Guð-
mundar Andra Thorssonar í Fréttablað-
inu á mánudag. Sem útivinnandi móðir
tveggja grunnskólabarna er ég orðin jafn
langþreytt á verkfalli kennara og hver
annar. En samskipti mín við stéttina und-
anfarin tíu ár gera það að verkum að ég
styð kröfur þeirra heilshugar og get ekki
annað en brugðist við þegar ég sé gert
lítið úr baráttu þeirra á þann hátt sem
þarna mátti lesa. „Á kjaradeilunni fá
blessuð börnin helst þá skýringu að því
fylgi svo ómennskt álag að vera samvist-
um við þau að rausnarlega þurfi að
borga slíkt starf ...“
Þetta er ómakleg útlegging enda snýr
óánægja kennara síst að samverustund-
um með nemendum eins og aftur og
aftur hefur komið fram. Okkur foreldrum
væri fremur sæmandi að fylkja okkur að
baki þeirri stétt sem leggur talsvert meira
af mörkum til uppeldis margra barna en
ýmsir sem það hlutverk stendur nær.
Kominn er tími til að sýna kennarastarf-
inu virðingu í verki með því að meta það
til launa í einhverju samræmi við mikil-
vægi þess. Nú er tækifæri til að skapa
varanlega sátt um starfið.
Er skilgreiningin
á vinnutíma úrelt?
Í kjarabaráttu kennara hefur hvað
eftir annað komið fram að ófrávíkj-
anlegar kröfur þeirra séu breyting
á verkstjórnarþættinum, lækkun
kennsluskyldu og að svokallaður
launapottur verði færður inn í
grunnlaun. Ágreiningur um þessi
mál hefur verið talsverður milli
samningsaðila, en að vísu virðast
þeir hafa náð saman um launapott-
inn. Lækkun kennsluskyldu og
verkstjórnarþátturinn veldur enn
miklum ágreiningi.
Lækkun kennsluskyldu hækkar
ekki laun kennara en getur orðið til
þess að bæta skólastarfið, nemend-
um til hagsbóta. Með lægri
kennsluskyldu hafa kennarar meiri
tíma til allra þeirra starfa sem
fylgja kennslunni og gæti stuðlað
að því að þeir kæmu enn betur und-
irbúnir undir kennslu, huguðu enn
meir að þörfum sérhvers nemanda,
gæfu sér enn meiri tíma til for-
eldrasamstarfs svo eitthvað sé
nefnt. Nemendur fengju sem sagt
enn betri þjónustu en þeir fá nú.
Lægri kennsluskylda gæti einnig
bætt skólastarf að því leyti að það
væri fullt starf að kenna einum
bekk. Kennarar þyrftu ekki lengur
að fylla upp í stöðu sína með því að
kenna eina til tvær kennslustundir
annars staðar í skólanum. Það kem-
ur svolítið á óvart að lækkun
kennsluskyldu skuli vera ein af
ófrávíkjanlegum kröfum kennara,
þar sem þetta er kostnaðarsöm að-
gerð fyrir sveitarfélögin en þyngir
ekki pyngju kennara. Vissulega
eiga kennarar að benda á að bæta
mætti skólastarf með lækkun
kennsluskyldu en eðlilegra væri að
sveitarfélög sem vilja efla skóla
sína lækkuðu kennsluskylduna á
sama hátt og þau hafa farið út í
stórfelldar byggingaframkvæmdir
til að einsetja skóla sína og bæta
þar með skólastarf og aðbúnað
nemenda. Kennarar hafa ævinlega
í kjarabaráttu sinni sett fram kröf-
ur sem stuðluðu að bættu skóla-
starfi og betri aðbúnaði nemenda
s.s. eins og einsetningu skóla, ef ég
man rétt. Þetta hefur engu skilað í
launaumslag kennara en engum
dyljast góð áhrif þess á skólastarf.
Um langa hríð hefur vinnutími
kennara verið sérstaklega skil-
greindur í kjarasamningum kenn-
ara. Upphaflega var það líklega
gert til að átta sig á því að kennsla
í 8-9 mánuði á ári gæti verið fullt
starf allt árið. Ýmsir þættir starfs-
ins voru skilgreindir sérstaklega,
s.s. undirbúningur undir kennslu,
kennarafundir, samstarf við sér-
fræðinga, foreldrasamstarf, nám-
skeið og fleira. Skólastjóri gat
bundið ákveðna þætti inn á vinnu-
skýrslu, nokkrar klukkustundir á
viku. Auk þess voru skólar tví- og
jafnvel þrísetnir og aðstaða fyrir
kennara til vinnu við undirbúning
undir kennslu ekki fyrir hendi í
skólunum. Þeir þurftu því að fara
heim og undirbúa sig þar. Það var
fyllilega eðlilegt að menn reyndu
að glöggva sig á því hvernig kenn-
arastarfið skiptist niður í ýmsa
þætti. Í síðustu kjarasamningum
var enn haldið áfram með skil-
greiningu vinnutímans, m.a. kom
inn nýtt hugtak – verkstjórnarþátt-
ur skólastjóra í 9,14 klukkustundir
á viku. Það er sá tími sem skóla-
stjóri getur bundið á vinnuskýrslu
kennara í fundi af ýmsu tagi, um-
sjónarstörf og fleira. Þetta hefur
verið útfært með ýmsum hætti í
skólum landsins en ég hygg þó að
víðast hvar hafi hvorki kennarar
né skólastjórnendur verið í mín-
útutalningu þeirri sem kjarasamn-
ingurinn mælir fyrir um, heldur
látið skólastarfið ganga áfram með
eðlilegum þætti þar sem þau verk
hafa verið unnin sem þarf að vinna
hverju sinni.
Vinnutímaskilgreiningin er arf-
ur frá gamalli tíð og er illskiljanleg
bæði kennurum og almenningi, auk
þess hamlar hún eðlilegri þróun í
skólastarfi á 21. öld. Í nútímaskóla-
starfi, þar sem vinnuaðstaða kenn-
ara er góð og kennarar mættir til
vinnu í skólunum frá miðjum ágúst
og eru þar fram í miðjan júní er
óþarfi að skilgreina vinnutíma
kennara sérstaklega.
Samninganefndir kennara og
sveitarfélaga hafa verið fastar í
keldu úreltrar vinnutímaskilgrein-
ingar. Brýnt er að þær rífi sig upp
úr smásmugulegri mínútuumræðu
fortíðarinnar og snúi sér að því að
ræða það sem mestu máli skiptir
fyrir kennara nú, þ.e. hvað kemur í
launaumslagið. Ég hygg að nú sé
tímabært að varpa burt sérstakri
vinnutímaskilgreiningu kennara
og þess í stað verði kennurum
treyst til þess að sinna þeirri vinnu
sem þeir hafa ráðið sig til af sam-
viskusemi og alúð. Þá verði skóla-
stjórum einnig treyst til þess að
skipuleggja störf í skólum sínum
þannig að sanngjarnt geti talist. Ég
er þess fullviss að kennarar munu
áfram sinna ýmsu þróunarstarfi
sem nú er í gangi í skólunum þó að
vinnutími þeirra sé ekki nákvæm-
lega skilgreindur. Ég hef reyndar
þá trú að takist okkur að losna úr
klóm þessa fyrirbæris þá muni það
létta andrúmsloftið í skólunum og
gera starfið þar enn frjórra.
Höfundur er skólastjóri Sala-
skóla í Kópavogi.
Á þingi Neytendasamtakanna,
sem haldið var dagana 24. og 25.
september sl., lagði ég fram eftir-
farandi tilögu að áskorun á ríkis-
stjórnina og var hún einróma
samþykkt: „Gerð verði vönduð
áætlun um fækkun alvarlega slas-
aðra og dáinna í umferðarslysum
á Íslandi. Þessi áætlun innihaldi
fjárhags- og framkvæmdaáætlun
og verði sambærileg við þær
bestu á þessu sviði á Norðurlönd-
unum og í V-Evrópu.
Unnið verði eftir áætluninni á
árunum 2001-2003. Hið sama
verði einnig látið gilda um fækk-
un alvarlega slasaðra í umferðar-
slysum á Íslandi“.
Tillögunni fylgdi eftirfarandi
greinargerð: „Á vegum dóms-
málaráðuneytisins var í gildi
áætlun um 20% fækkun alvarlega
slasaðra og dáinna í umferðinni
fyrir aldamót. Það takmark náðist
ekki að fullu vegna þess að sú
áætlun innihélt enga fjárhags ñ og
framkvæmdaáætlun.
Með nágrannalöndin og
Reykjavíkurborg sem fyrirmynd
ætti ríkisvaldið að gera svona
áætlun og vinna eftir henni, enda
yrði það mjög þjóðhagslega arð-
bært, fyrir utan að hún myndi
fækka verulega þeim mannlegu
harmleikjum sem umferðarslysin
valda“.
Nú kynni einhver að spyrja:
„Hefur borgin staðið sig eitthvað
betur í þessu efni?“ Svarið er já
og það er auðvelt að sýna fram á
það, sbr. eftirfarandi útreikning,
þar sem gengið er út frá því að
þjóðhagslegur kostnaður vegna
eins dáins sé 60 milljónir króna,
vegna eins alvarlega slasaðs sé 30
milljónir króna og vegna eins
minni háttar slasaðs sé 6 milljónir
króna.
Heildarmeðalkostnaður á ári
(K) fyrir þjóðarbúið vegna um-
ferðarslysa í Reykjavík annars
vegar og utan höfuðborgarinnar
hins vegar á fjögurra ára tímabili,
þ.e. 1996-1999 og 2000-2003, er
eftirfarandi: Fyrir fyrri fjögur
árin að meðaltali á ári: K (Reykja-
vík)= 6350 milljónir króna og K
(utan Reykjavíkur) = 9560 millj-
ónir króna. Fyrir seinni fjögur
árin að meðaltali á ári: K (Reykja-
vík ) = 4150 milljónir króna og K
(utan Reykjavíkur) =9510 milljón-
ir króna. Minnkun umferðarslysa-
kostnaðar á ofangreindu tímabili
er í Reykjavík (6350 mínus 4150)
= 2200 milljónir króna, en einung-
is (9560 mínus 9510 ) = 50 milljón-
ir króna utan Reykjavíkur. Ástæð-
an fyrir þessum gífurlega mun er
alveg ljós, unnið hefur verið
skipulega að þessum málum í
Reykjavík, í upp undir áratug og
sett árlega fjárveiting í þau, upp á
hér um bil 200 milljónir króna á
meðan ríkið hefur ekki unnið
skipulega að þeim og veitt í þau
litlu fé.
Höfundur er deildarverkfræð-
ingur á Umferðardeild borgar-
verkfræðings.
Þörf á áætlun um fækkun slysa
UMRÆÐAN
GUNNAR H. GUNNARSSON VERK-
FRÆÐINGUR SKRIFAR UM SLYSAVARNIR
Í UMFERÐINNI
Með nágranna-
löndin og Reykjavík-
urborg sem fyrirmynd ætti
ríkisvaldið að gera svona
áætlun og vinna eftir henni,
enda yrði það mjög þjóðhags-
lega arðbært, fyrir utan að
hún myndi fækka verulega
þeim mannlegu harmleikjum
sem umferðarslysin valda
,,
ANNA JÖRGENSDÓTTIR
UMRÆÐAN
ÍBÚAÞING Í
HAFNARFIRÐI
Samninganefndir
kennara og sveitar-
félaga hafa verið fastar í
keldu úreltrar vinnutíma-
skilgreiningar. Brýnt er að
þær rífi sig upp úr smá-
smugulegri mínútuumræðu
fortíðarinnar og snúi sér að
því að ræða það sem mestu
máli skiptir fyrir kennara.
HAFSTEINN KARLSSON
SKÓLASTJÓRI
UMRÆÐAN
KJARABARÁTTA
KENNARA
,,
BRÉF TIL BLAÐSINS
ÆVINTÝRI GRIMS
F07071004 annajörg