Fréttablaðið - 11.12.2004, Blaðsíða 54

42 11. desember 2004 LAUGARDAGUR
Áslaug Jónsdóttir er mynd-skreytir. Hún sleit barns-skónum á bænum Melaleiti
í Melasveit ásamt þremur kátum
systrum í faðmi foreldra. Sem
barn var hún ævintýragjörn og
hugmyndarík, síteiknandi og
dreymdi um að verða vitavörður í
Miðfjarðarskersvita í Borgarfirði.
Lét síðar óorðinn draum sinn ræt-
ast í bókinni Stjörnusiglingin, þar
sem hún skrifar fyrir börn um
Friðmund vitavörð, enda frábært
úrræði að láta drauma sína rætast
í texta og myndum.
„Hugmyndir eru allt um kring.
Maður krotar kannski á blað og al-
veg óvart litla persónu, eða hittir
krakka sem kveikja manni minn-
ingar úr æsku, því allir hafa eitt
sinn verið börn með drauma og
þrár,“ segir Áslaug, sem í vikunni
hlaut Dimmalimm-verðlaunin fyr-
ir framúrskarandi myndskreyt-
ingar í barnabókinni „Nei! sagði
litla skrímslið“ en bókina samdi
Áslaug í félagi við færeyska
skáldið Rakel Helmsdal og
sænska rithöfundinn Kalle
Güettler.
„Við kynntumst á námskeiði í
Svíþjóð sem ætlað var norrænum
barnabókahöfundum og mynd-
skreytum, en við þrjú lentum
saman í hóp. Fengum fimm tíma
til að skálda upp og skapa bók og
urðum að hafa hraðar hendur, þótt
ég sé nú þekkt fyrir að nostra að-
eins meira við myndirnar mínar.
Fyrirmyndin að stóra skrímslinu
var ákveðin persóna á námskeið-
inu. Þessi karakter sem vill ráða
með frekju og er dóminerandi.
Hann var sem sagt mættur á nám-
skeiðið, en slíkt gerist ekki bara í
leikjum barna heldur fyrirfinnast
alls staðar stór skrímsli sem ætla
að ráða yfir þeim sem eru
hæverskari. Boðskapurinn er því
sá að mótmæla yfirganginum
enda þarf sá litli ekki endilega að
hlýða þeim stóra.“
Þau Áslaug, Rakel og Kalle
hittust aftur að loknu námskeið-
inu, fullunnu hugmyndina og fóru
með hana til útgefenda sinna, sitt í
hvoru landinu. Allir tóku vel í bók-
ina um litla skrímslið og gáfu
hana út en auk þess hefur bókin
verið gefin út í Danmörku. Alls
staðar hefur hún fengið frábæra
dóma og góðar viðtökur lesenda;
er reyndar uppseld í Svíþjóð og nú
í annarri prentun.
„Þetta samstarf fannst mér
einstaklega skemmtilegt því mað-
ur er alltaf einn með sitt. Það
hefði getað misheppnast algjör-
lega að vinna með höfundum að
sínum hugmyndum sem þeir vilja
kannski alls ekki sleppa, en kom
ánægjulega á óvart hvað allt gekk
upp. Það var frábærlega gaman að
ræða hugmyndina og sögupersón-
urnar; hvort skrímslið gæti eldað
mat eða hvort það gæti hjólað, en
karakterinn er miklu stærri en
hann kemur fram í bókinni því við
höfum ákveðið sitthvað um hann.
Ætlum að vinna meira saman og
jafnvel með litla skrímslið.“
Handverk og skapandi hugur
Áslaugar hefur sett mark sitt á
mörg bókverk, en einna þekktast-
ar eru myndskreytingar hennar
við barnabók Andra Snæs Magna-
sonar, Söguna af bláa hnettinum.
Myndskreytingarnar lærði hún í
Skolen for Brugskunst í Kaup-
mannahöfn, þaðan sem hún út-
skrifaðist úr teikni- og grafíkdeild
1989.
„Teikning var okkur Védísi
systur minni sport þegar við vor-
um að alast upp. Því lá beinast við
að mennta sig á því sviði, þótt Vé-
dís veldi sér fatahönnun. Við
stunduðum nám við sama skóla í
Danmörku á sama tíma. Ég tók
alla kúrsa í sambandi við mynd-
skreytingar og þá ekki bara
barnabóka, heldur líka „editorial“-
skreytingar, sem mætti nota mun
meira í íslenskum blöðum, tíma-
ritum og bókum. Það kom svo ekki
fyrr en seinna að ég fór að nota
orð og skrifa sjálf, sem kom til
vegna bókar sem ég hafði teiknað
en í voru engin orð. Ég sýndi hana
Máli og menningu en þar á bæ
spurðu menn hvort ég vildi ekki
bara skrifa textann sjálf, sem og
ég gerði. Mig langar að skrifa
miklu meira, en þetta er eilíf bar-
átta við tímafjöldann í sólar-
hringnum. Ég gæti líka hugsað
mér að fara lengra með mynda-
bókaform fyrir fullorðna. Mynd-
skreytingar eru ekki eina vinnan
mín, því ég vinn líka við grafíska
hönnun á eigin vegum og svo tek
ég reglulega þátt í samsýningum
og sýni þar teikningar, mynd-
skreytingar, þrykk og bókverk.“
Þegar þau Áslaug, Rakel og
Kalle sköpuðu litla skrímslið var
bókin hugsuð fyrir börn á leik-
skólaaldri. Reynslan hefur sýnt að
lesendurnir eru á öllum aldri og
dæmi þess að fólk um tvítugt gefi
vinum sínum bókina að gjöf, boð-
skaparins vegna.
„Bókin fjallar um mannleg
samskipti og í ritdómum ytra hafa
menn sagt hana holla lesningu
fyrir fullorðna, því ekki sé alltaf
rétt að fara eftir fyrirmælum yf-
irvaldsins. Litla skrímslið er
þannig ég. Og þú. Það hafa allir
lent í svona yfirgangi einhvern
tímann, fundið þær kenndir að
þora ekki að segja neitt og lent í
smá kúgun; ekki síst þegar maður
er barn.“ ■
LISTAKONAN OG
SKÁLDIÐ
ÁSLAUG JÓNSDÓTTIR
Myndskreytir með
skáldagáfu
og eilíft hugmyndaflug
skapaði myndaheim
skrímslanna á aðeins
fimm klukkustundum
í skáldahópi með
Færeyingi og Svía.
Áslaug Jónsdóttir myndskreytir og skáldkona er handhafi Dimmalimm-verðlaunanna þetta árið, en þau
hlaut hún fyrir framúrskarandi myndskreytingar í barnabókinni „Nei! sagði litla skrímslið“. Þórdís Lilja
Gunnarsdóttir tók hús á Áslaugu og varð margs vísari um skrímslið í okkur öllum.
Litla skrímslið er ég
VERÐLAUNAMYNDIR DIMMALIMM Áslaug hlaut í vikunni Dimmalimm-verðlaunin
fyrir myndskreytingar sínar í barnabókinni „Nei! sagði litla skrímslið“. Hér má sjá nokkrar
myndir úr bókinni.
54-55 (42-43) Skrímslið 10.12.2004 14:31 Page 2