Tíminn - 02.03.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 2. marz 1975
Heimilisdýrin okkar heimilisdýrin okkar heimilisdýrin okkar heimilisd
Rækta má
fiska víðar
en í ám
og vötnum
— skrautfiskarækt heima í stofu veitir ánægju og auk þess
eru fiskarnir stöðugt augnayndi
Gullfiskur — slörhali. Hann má hafa i mun kaidara vatni en marga
aöra fiska. Hann dafnar ágætiega I 15 til 22 stiga heitu vatni, en getur
hins vegar oröið geysistór, og þarf þess vegna gott búr.
Skrautfiskarækt er ó-
trúlega skemmtilegt fri-
stundagaman. Hún
krefst reyndar tölu-
verðra umsvifa og um-
hugsunar, ef vel á að
vera. Mikið er um það
að börn hefji fiskarækt,
og ef til vill gengur hún
hvorki betur né verr hjá
þeim en efni standa til.
Hins vegar mættu
margir foreldrar rétta
börnunum meiri hjálp-
arhönd en gert er, þvi
slikt verður áreiðanlega
bæði börnunum og for-
eldrunum til ánægju, og
sennilega fiskunum til
töluverðs góðs, að
minnsta kosti i upphafi,
á meðan börnin hafa
ekki fullkomlega komizt
upp á lag með uppeldið.
Mörgum börnum gengur
þó svo vel, að undrum
sætir — og til eru þeir 12
ára krakkar, sem vita
meira en ég um fisk-
ræktina! sagði fiskkaup-
maður einn i Reykjavik
fyrir skömmu.
Hvar á búrið
að standa
Ef þið eruð búin að taka á-
kvörðun um það að hefja fiska-
rækt, þá er rétt að þið farið að
hugsa um það, hvar þið ætlið að
hafa fiskabúrið, og hversu stórt
það ætti að verða. Rétt er að geta
þess, að talið er mun auðveldara
að hugsa um stór búr, og þvi er
fólki oftast ráðlagt að kaupa
fremur stórt búr en lltið.
Miðlungsbúr er talið vera um 40
litrar.
En staðinn fyrir búrið verður að
velja með tilliti til stærðar þess.
Það er mikið atriði, að búrinu sé
þannig fyrir komið, t.d. i stofunni,
að hægt sé að horfa á það úr þægi-
legu sæti. Það er ekki gaman að
þurfa að standa á tám fyrir fram-
an búrið, og heldur ekki að þurfa
að liggja á maganum til þess að
geta fylgzt með fiskunum i búr-
inu. Veljið þvi staðinn með það
fyrir augum, að þið getið horft á
fiskana úr þægilegum stólum.
Fiskabúrið má ekki standa þar
sem sólin nær að skina á það, og
ekki er heldur ráðlegt að það sé
undir glugga, sem oft er hafður
opinn, eða ofan á eða framan við
miðstöðvarofn. Þetta þrennt get-
ur haft slæm áhrif á hitann i búr-
inu, og einnig veldur sólarljósið
auknum vexti þörunga, sem geta
orðið til óþurftar.
Búrið sjálft og
undirstaðan
Ef fiskabúrið er ekki mjög
stórt, er hægt að láta það standa á
einhverju húsgagni, sem þegar er
fyrir hendi. Sé það hins vegar
stærra en svo, að það sé hægt,
getur þurft að smiða undir það
undirstöður, en sumir hafa tekið
það ráð að hlaða undir það múr-
steinum, eða hleðslusteinum
margs konar.
Undirstaðan verður að vera
slétt, þvi að komi vindingur á
búrið vegna mishæðar, getur það
auðveldlega orðið til þess að það
fari að leka eða rúðurnar springi,
þvi minnizt þess, að það er enginn
smáþungi, sem hvilir á rúðunum i
50—100 litra búri, og hver vill eiga
það á hættu að fá allt þetta vatn á
gólfið einn góðan veðurdag, ein-
ungis vegna þess að sá hinn sami
trassaði að gæta þess, að búrið
stæði á sléttri undirstöðu. Það
getur lika verið mjög gott að hafa
eitthvað mjúkt, eins og til dæmis
teppisbút eða svamp, undir búr-
inu, sem jafnar þá undirstöðuna.
Til skamms tima var mest um
fiskabúr úr ryðfriu stáli, en plast-
búr alls konar ryðja sér nú mjög
til rúms. Hér á landi er bæöi hægt
að fá búr úr heilsteyptu plasti og
svo búr, sem búin eru til úr plast-
listum. Plastlistabúrin hafa feng-
iztmeðhvitum, gulum og brúnum
iistum, og lokin yfir búrin eru i
sama lit. Þegar fólk velur sér búr,
er gott að hafa tvennt I huga.
Plastbúrin geta átt það til að risp-
ast, ef ekki er farið vel með þau,
en þau brotna hins vegar ekki.
Margir hafa þvi valið þann kost-
inn að hafa plastbúr, þar sem
mikið er um börn og fólk hefur
verið hrætt um, að einhver litil
hönd ætti það til að missa þungan
hlut utan I búrið, þegar enginn
tæki eftir.
Hvað á að láta
i búrið
Þegar búið er að koma búrinu
fyrir, þar sem það á að vera, er
hægt að byrja að innrétta það.
Munið, að það má alls ekki fylla
búrin i eldhúsinu og ætla sér svo
að bera þau inn i stofu. Það getur
orðið til þess að þau liðast i sund-
ur á leiðinni.
t botn búrsins er látinn grófur
sandur, eða öllu heldur möl. í
fiskabúðum er hægt að kaupa sér-
staka möl, sem hefur verið til i að
minnsta kosti tveimur grófleik-
um. Nægilegt mun vera að hafa
eitt kfló af möl fyrir hverja fjóra
litra vatns i búrinu. Finn sandur
er ekki' sérlega hentugur sem
botnfylling, þvi hann leggst allt of
þétt að rótum plantnanna, og þær
eiga erfitt með að vaxa. Skelja-
sand má nota, en alls ekki gos-
möl. Allan sand verður að skola
vel, áður en hann er látinn i búrið.
Það er gott að gera t.d. með þvi
að setja sandinn I sigti, og láta
vatn renna i gegn, þar til hann er
orðinn hreinn, eða setja hann I fat
og láta vatn renna á sandinn og
hræra i honum, þar til hann er
greinilega orðinn vel hreinn. Ef
sandurinn er ekki nægilega vel
t STÓRUM búrum þarf að hafa
hitara, sem eru með hitastilli, svo
þeir kveiki á sér og slökkvi, eftir
þvi sem hitinn á vatninu breytist.
Hér sjáið þið mynd af venjulegum
hitara, og svo er teikning, sem
sýnir, hvernig bezt er að koma
hitaranum fyrir I búrinu. Tvær
efstu myndirnar sýna ranga
staðsetningu, en tvær þær neðri
hvernig hitarinn má vera. Þó má
geta þess að neðsta myndin er
talin sýna, hvernig bezt er að hafa
hitarann I búrinu.
hreinsaður, verður vatnið I búr-
inu gruggugt og óhreint.
Hvernig á að
skreyta búrið?
Plöntur eru að sjálfsögðu bezta
skrautið, og það, sem alltaf mun
prýða fiskabúrið einna bezt. Þær
þjóna lika öðru hlutverki, þær
vinna súrefni úr koitvisýringi, og
auka þess vegna súrefnið i búr-
inu. Þær eru eins konar felustað-
ur fyrir fiska, og þær eyða úr-
ganginum, sem fellur á botn
búrsins og verður eins konar
jarðvegur fyrir þær. Fiskarnir
þurfa á gróðrinum I búrinu að
halda, svo fremi þeir séu ekki
sjálfir upprunnir einhvers staðar,
þar sem litill eða enginn gróður er
fyrir hendi.
t sumum bókum um skraut-
fiska er farið hörðum orðum um
alls konar plastskraut, sem fólk
hrúgar i fiskabúrin sin. Eru þar
nefndir kafarar og sjóræningja-
skip og fleira og fleira. Ekki er al-
Skrautfiskarækt er ekki ný af nálinni. Fiskabúrin hafa skipt um svip
eftir búnaði og hlbýlum manna. Hér á myndinni sjáiö þiö fiskabúr, eins
og þau geröust I Svíþjóö árið 1858. Búrin þurftu þá, eins og reyndar llka
nú á dögum, að falla vel viö húsgögnin I stofunum, þar sem þau stóðu. Á
nltjándu öldinni voru húsgögnin gjarna skrautleg, og þess vegna þurftu
búrin og undirstaöa þeirra einnig að vera skrautleg.