Tíminn - 11.05.1975, Blaðsíða 8

8
TÍMINN
Sunnudagur 11. mai 1975.
MARGUR FERÐAMAÐUR, sem
ekur frá Reykjavik austur yfir
Hellisheiöi, hefur oröið hrifinn af
þeirri sjón, sem viö augum blasir,
þegar komiö er á austurbrún
heiöarinnar, Kambabrún, eins og
hún hefur löngum verið nefnd,
þótt nú sé sú tið upp runnin, að litt
veröur vart viö Kambana, eftir að
vegurinn var lagöur á öðrum stað
niður fjallið.
Það, sem fyrst mun vekja at-
hygli flestra, er sjálft Ingólfsf jall-
iö, en siðan fjallahringurinn til
landsins: Hekla, Þrihyrningur,
Eyjafjallajökull. Og svo risa
Vestmannaeyjar úr hafi og hillir
upp, þegar þannig viörar.
En þótt girnilegt sé að fylgja
sjóndeildarhringnum svo langt
sem augað eygir, er lika full
ástæða til þess að lita sér nær.
Fyrir fótum okkar liggja ölfusið
og Flóinn, vafin grasi og bú-
sældarleg svo sem bezt má verða.
Af fjallsbrúninni getur glöggur
ferðamaður komið auga á hól
nokkurn, sem ris upp af sléttlend-
inu um það bil 4-5 km fyrir neðan
Suðurlandsveginn. Þetta er
Arnarbælishóll, en við hann
stendur prestssetrið Arnarbæli,
með hinar viöfrægu ölfusforir á
eina hönd, en ölfusá sjálfa nið-
andi við túnfótinn. Hér er áin orð-
in lygn og breið og farin að mynda
sandeyrar og fjölda grasigróinna
varphólma.
Norðlendingur á
Suðurlandi
í Arnarbæli hafa setið margir
merkisklerkar. Einn þeirra hét
Ólafur Magnússon. Hann hætti
prestsskap árið 1940 og dó 1947.
Eitt barna séra Ólafs er enn á lifi,
Louise Magnea, kirkjuorganisti.
Hún er komin á niræðisaldur, en
leikur enn á hljóðfæri og er svo
hress og kvik, að vandalaust er að
trúa þvi að hún standi á sjötugu.
Louise tók blaðamanni Tfmans
með virktum, þegar hann heim-
sótti hana i Hveragerði fyrir
nokkru, en hún lét þess vandlega
getið, að hún hefði ekki frá miklu
að segja. Það þótti blaðamannin-
um góðs viti, þvi að þeir sem svo
tala, eru venjulega beztu viðmæl-
endurnir, þegar til kemur. Við
byrjuðum á að tala um föður
hennar, séra Ólaf i Arnarbæli.
— Hvaðan var faðir þinn upp
runninn, Louise?
— Hann var fæddur i Viðvik I
Skagafirði árið 1864, en fluttist sjö
ára gamall með foreldrum sinum
til Reykjavikur. Ekki var hann þó
stöðugt i Reykjavfk, þvi að hann
var meðal annars alllengi á
Kornsá i Vatnsdal á unglingsár-
um sinum, og seinna var hann þar
kennari, einn vetur, að mig minn-
ir. Annars gekk hann þessa
venjulegu menntaleið þeirra tima
og lauk prófi frá prestaskólanum,
sem ég held að ekki hafi veriö
langt nám.
— Hvert vigðist hann svo, þegar
hann hafði lokið embættisprófi?
— Hann vigðist að Sandfelli i
öræfum og var þar prestur i
fimmtán ár. Þaðan fór hann svo
að Arnarbæli i ölfusi og var þar
prestur upp frá þvi á meðan hann
gegndi embætti.
— Hvernig var umhorfs I
Arnarbæli, þegar faðir þinn kom
þangað?
— Það var fallegt þar, eins og
alltaf hefur verið og alltaf mun
veröa, þetta er slikt ljómandi um-
hverfi frá náttúrunnar hendi.
— Var ekki Arnarbæii stórbýli
— og cr það enn?
— Mér finnst það ekki vera
nema svipur hjá sjón núna, hjá
þvi sem áður var. Þetta er allt
orðið sundurgrafið. — Kirkjan i
Arnarbæli var rifin árið 1909, og
eftir það messaði faðir minn aö
Kotströnd, og þjónaði lika Hjalla i
ölfusi. Aöur hafði hann þjónað
þrem kirkjum, Arnarbæli, Reykj-
um og Hjalla. Auk þessa lagðist
svo Selvogskirkja undir presta-
kalliö árið 1908, og eftir það mess-
aöi hann jafnan I Strandarkirkju
einu sinni i mánuði hverjum.
Honum var uppálagt að halda þar
ekki færri en tólf guðsþjónustur á
ári, en fyrir kom, að þær yrðu
fleiri, og eins mun það ekki hafa
verið alveg dæmalaust, að þær
færu eitthvaö niður fyrir tólf, en
það var afarfágætt. En hins ber
að geta, að hann mátti dreifa
þessum tólf messum á árið eftir
eigin geöþótta.
— Hvaö var hann lengi aö fara
þetta á hestum?
— Það er fjögurra tima reið
hvora leiö, en faðir minn kvartaði

Louise ólafsdóttir leikur á orgel Kotstrandarkirkju áttræð að aidri. Myndin er tekin 1970.
(Jrið, sem Danakonungur gaf
séra Ólafi I Arnarbæli. Það stanz-
aði á þeirri stundu sem konungur
dó, og fór siðan á stað aftur, þeg-
ar þvi gott þótti.
Timamynd Róbert.
Þannig Iitur hún út, bakhliðin á
úrinu fræga, sem séra ólafur I
Arnarbæli átti, og dóttir hans,
Louise, gaf Þjóöminjasafninu I
fyrra.
Timamynd Róbert.
Arnarbæii I ölfusi við Konungskomuna áriö 1907.
Araarbæli
aldrei undan þvi, þvl aö hann var
ágætur ferðamaður, enda ýmsu
vanur eftir fimmtán ára prests-
skap austur I Skaftafellssýslu.
— Já, fyrst þú minntist á
prestsskap hans austur þar: Undi
hann ekki vel hag slnum I
öræfunum?
— Jú, honum þótti ljómandi
gott að vera þar, enda eru öræfin
óvenjufalleg sveit.
— Hann hefur llkiega ekki verið
með annan fótinn i Reykjavik á
þeim árum?
— Hann fór þrettán sinnum á
milli iSandfells I öræfum og
Reykjavikur á þessum fimmtán
árum. Það var talin vikuferö
hvora leið.
— Það hefur auðvitað verið far-
ið á ferju yfir árnar og hestar
sundiagðir lausir?
— Ekki nærri alltaf. öræfingar
voru snillingar i þvi að finna vöð á
ám, og það lærði faðir minn lika
fljótt. En þar að auki var hann
þannig geröur, að honum þótti
ekkert að þvi að sundriða, þegar
svo bar undir, og gerði það mjög
oft.
Þar stendur Skuggi
altygjaöur við stall
— Föður þinum hlýtur að hafa
brugðið við að koma austan úr
öræfum og setjast að hér I miðju
ölfusinu?
— Það var auðvitað margfalt
skemmra til Reykjavikur, en hins
vegar var vel hægt að veita sér að
sundríöa hér, ef einhvern langaði
til. Hér var nóg af ám, sikjum og
kilum, þar sem auðvelt var að
sundleggja hest. Það gat meira
að segja orðið talsvert erfitt að
komast á milli þeirra kirkna sem
hann þjónaði, þótt niðri i lágsveit-
um væri, einkum ef vatnagangur
var mikill. Faðir minn sagði oft,
bæði i gamni og alvöru, að betri
væri kelda en krókur, fór beint og
sundreið vötnin, þar sem hann
kom að þeim, og farnaðist jafnan
vel.
— Hann hlýtur aö hafa átt góða
hesta, fyrst hann var i þessari að-
stöðu hvað ferðalögin snerti?