Tíminn - 24.08.1975, Blaðsíða 21

„Menn og hestar á hásumardegi/ f hóp á þrá&beinum skinandi vegi.”
TÍMINN
Aningarstaöi skyldu menn velja þar sem hestar eíga au&veit meö aö ná I gott drykkjarvatn, þaö er þeim ekki
siöur nau&syniegt, en aö gripa I jörö á meöan sta&iö er viö.
Páil Agnar Pálsson.
A öræfum Austurlands. Snæfell
— Sést til Vatnajökuls.
Sunnudagur 24. ágúst 1975
Sunnudagur 24. ágúst 1975
TÍMINN
OG KNAPINN Á HESTBAKI
ER KÓNGUR UM STUND, KÓRÓNU-
LAUS Á HANN RÍKl OG ÁLFUR"
ÞEIR SEM ÞEKKJA Pál
Agnar Pálsson yfirdýra-
lækni, vita að hann hefur
lengi haft mætur á ferða-
lögum um landið, bæði í
byggð og óbyggð. Og eins
og að líkum lætur um
mann, sem hefur gert sér
það að ævistarf i að hlynna
að dýrum og gæta heilsu-
fars þeirra, þá munu hon-
um þykja þau ferðalög
bezt, þegar hann nýtur
samfylgdar ferfættra
ferðafélaga. Menn þurfa
því ekki að reka upp stór
augu, þótt minnzt verði á
hesta í eftirfarandi grein-
arkorni. ,,Milli manns og
hests og hunds/hangir
leyniþráður," sagði skáld-
ið. I flestum tilvikum var
þó ekki um neinn ,,leyni-
þráð" að ræða, heldur
sterkt vináttusamband,
augljóst hverjum, sem
hafði sjón og heyrn í sæmi-
legu lagi. Og þá er að snúa
sér að spurningunum.
Þegar tíminn stendur kyrr
— Hvenær byrjaðir þú aö
stunda útiveru skipulega, Páll?
— Ég get ekki sagt, að ég stundi
hana reglulega núorðið. Ég hef
um tveggja áratugaskeið átt
hross, og þau kalla á útivist mik-
inn tima ársins, ef þau eiga ekki
að stirðna og verða ónothæf
vegna fitusöfnunar. Það má þvi
segja, að hrossin hafi stuðlað að
útivist minni meira en flest annað
hin siðari ár.
— Og þá þarf vist ekki aö þvi að
spyrja, hvernig þér finnst bezt aö
ferðast: gangandi, akandi eöa
riöandi?
— Ef menn ætla að njóta úti-
vistar, eru aðeins tveir kostir
fyrir hendi að minum dómi,
annað hvort að ganga eða fara
um riðandi. Að horfa á landið út
um bilrúðu, og hana kannski
óhreina, er allt annars eðlis og
gerólikt, þótt bilarnir séu
auðvitað góðir út af fyrir sig, til
sinna nota. Vilji menn kynnast
landinu, tel ég óheppilegt að
ferðast i bilum. Myndir landsins
koma og hverfa alltof fljótt og
gleymast þá lika fljótt, þannig að
áhrifin verða yfirborðskenndari
og losaralegri en vera ætti.
— Hefur þú ferðazt einn, eða I
fylgd meö öðrum?
— Ég hef alltaf verið i fylgd
með öðrum, og venjulega eru það
sömu gömlu, góðu ferða-
félagarnir, sem hafa tekið þátt i
þessum ferðum. Það veitir meiri
ánægju og er auk þess þægilegra.
Þó getur stundum verið gott að
vera einn á ferð og láta hestinn
fara' tómlega þvi að sjaldan
verður sambandið við hann
nánara en þá. Þá getur manni
stundum fundizt timinn stapda
kyrr.
— Eru ekki einhverjar leiðir
eða landsvæði, sem þú hefur sér-
stakar mætur á?
— Þessu er erfitt að svara.
Fegurð hér á landi er venjulega
nær en menn ætla og oft óþarfi
að leita hennar langt. Ferð um
fjörur á vormorgni, eða um holtin
og heiðarnar hérna i kring-
um.höfuðstaðinn á kyrrlátu
haustkvöldi, getur kallað fram
hughrif, sem seint fyrnast. Hins
vegar er þvi ekki að neita, að
óbyggðir og öræfi hafa löngum
heillað mig, ekki sizt,þar sem eru
vegleysur og auðn, þvi að alltaf er
einhver eftirvænting og spenna
tengd þvi að kanna ókunnar og
ótroðnar slóðir, og helzt sækjumst
við eftir þeim stöðum, þar sem
engra mannaferða er von. Lik-
lega er það kyrrðin og hin djiípa
þögn öræfanna, sem orkar hvað
sterkast á hugann.
Ég held að margir geri sér ekki
grein fyrir þvi, hve fagurt og mik-
iö land við eigum, og hvilik gæfa
það er að eiga það og geta notið
þess. Liklega finna þeir þetta
gleggst sem dvalizt hafa erlendis,
og koma svo heim eftir langa úti-
vist.
Sandbylur er harður en
hollur skóli
— Hverju veitir þú fyrst athygli
á feröum þinum?
— Eðlilega leitar augað fyrst
þess sem er fagurt eða sérkenni-
legt. Og eins og ég sagði aðan,
þá er fegurðin sjaldnast langt
undan. Hún getur birzt i litlu
blómi eða lækjarsitru, mosató
eða hraunbolla. Og svo er hið si-
breytilega samspil ljóss og lita,
sem alls staðar er hægt að finna,
ef veður er bærilegt.
Hinu ber ekki að neita, að
ömurlegt er að sjá hve uppblástur
landsins er viða geigvænlegur, og
hve eyðing gróðurlendis er sums
staðar hraðfara. Þetta er ákaf-
lega stórt mál, sem verður að
leita lausnar á fyrr en seinna, þvi
að undir þvi er framtið landsins
komin, á sumum svæðum að
minnsta kosti að það takist að
sporna við þessari eyðingu.
— Þú hefur kannski einhvcrn
tima oröið svo frægur að ienda i
sandbyl inni á öræfum? »
— Já, rétt er það, og það er út
af fyrir sig gagnlegur skóli.
Manni, sem er úti staddur i sand-
byl, liður ekki vel á meðan á þvi
stendur, og honum liður sá at-
burður seint úr minni, þvi að fátt
er áhrifameira til þess að opna
augu hans fyrir eyðingu landsins.
Þegar ég verð vitni að þeirri
áráttu islendinga, — sem allir
þekkja — að velja sér tjaldstæði
og lóðir undir sumarbústaði og
orlofsheimili nálægt ’skógarjöðr-
um, eða i skógi, þá finnst mér oft
að undirtektiralmennings ættu að
vera meiri og betri, þegar skóg-
rækt er annars vegar, þvi það er
hafið yfir allan efa, að ræktun
skóga er öflugasta ráðið til þess
að stöðva gróðureyðingu, þegar
til lengdar lætur, að öðrum upp-
græösluaðferðum ólöstuðum
auðvitað.
Hestar hafa gaman af
ferðalögum
— Er ekki heldur óþægilegt aö
vera meö hesta, og þaö inni i
óbygg&um, ef veöur spiilist
skyndilega?
— Þvi á ég erfitt með að svara,
af þeirri einföldu ástæðu, að við
höfum eiginlega aldrei lent i
verulega slæmu veðri á öllum
þessum ferðalögum okkar um
landið, jafnt i byggð sem óbyggð.
Og þá sjaldan veður hefur spillzt,
hefur það ekki staðið nema
skamma stund. Jú, vist þarf að
hafa það i huga, þegar náttstaður
er valinn, áð þar sé skjól til liknar
þessum ferfættu ferðafélögum.
— Og svo er það kannski ekki
versti þátturinn I samskiptum
manns og hests aö bjástra saman
i misjöfnu veðri?
— Nei, það er alveg rétt. A
svona ferðalögum hlýtur hver
maður að kynnast hestunum sin-
um, kostum þeirra og göllum,
ákaflega náið. Þá verður okkur
ljósara en ella, hve ákaflega þeir
eru misjafnir. Sumir virðast
sjálfstæðir, næstum eins og þeir
hafi myndað sér sinar eigin
skoðanir, — að minnsta kosti fara
þeir sinu fram, — aðrir feta i
sporaslóð félaga sinna, rétt eins
og gerist meðal manna.
— Attu ekki einhverja áhrifa-
inikla ferðasögu til þess að segja
lesendum okkar, og þar á ég að
sjálfsögðu við að ferðin hafi veriö
farin á hestum?
— Nei, það held ég ekki. Ferða-
lög okkar hafa öll gengið vel og
slysalaust, öll þessi ár, sem betur
fer. Það sem mest riður á, er að
vera el út búinn, og svo kennir
reynslan mönnum að sneiða hjá
óþarfa erfiðleikum. Stöku sinnum
hefur það komiö fyrir, að dag-
leiðir hafa orðið lengri en ætlað
var, og þvi komið fram þreyta hjá
mönnum og hestum, en annars er
reynt að koma þvi svo fyrir, að
allir geti verið vel upplagðir og
óþreyttir allan timann, enda ættu
ferðaáætlanir að vera þannig, að
engum sé ofboðið, hvorki mönn-
um né hestum, svo bezt njóta þeir
ferðalagsins til fullnustu.
— Heldur þú aö hestar hafi
gaman af feröalögum?
— Já, það held ég áreiðanlega.
Ég sé það bezt á þeim hestum,
sem dálitið eru farnir að eldast og
eru orðnir vanir þessum sumar-
ferðalögum. Yfirbragð þeirra
verður allt glaðlegra og þeir
verða eins og ungir i annað sinn,
þegar verið er að búa sig á stað og
þverbakstaskan er kominn við
klyfsöðulinn. Þá skynja þeir
áreiðanlega hvað um er að vera
—■ og hlakka til.
Hugljúfustu minn-
ingarnar þeirra eru
tengdar hrossum
— Hver heldur þú að sé framtíö
islenzka hestsins i allri þeirri
gifurlegu vélamenningu, sem nú
flæðir yfir?
— Hlutverk hestsins hefur
auðvitað gerbreytzt, eftir að vél-
ar tóku við verki hans að megin-
hluta. Aður fyrr var hesturinn
félagi og vinur svo að segja hvers
mannsbarns i landinu, að
minnsta kosti á vissum hluta ævi
þeirra beggja. Þeir unnu saman
og þeir skemmtu sér saman. Nú
er þessu öfugt farið. Nú er það til-
tölulega litill hópur manna, sem
getur notið hestsins, og um tima
leit helzt út fyrir að hesturinn
væri alveg úr sögunni. En nú hef-
ur þetta snúizt við að nokkru, það
er orðinn almennur áhugi á
hestaeign, og ég hygg, að þá
breytingu megi fyrst og fremst
þakka starfsemi hestamanna-
félaganna.
Ég er sannfærður um að
hesturinn verður enn sem fyrr
gleðigjafi þeirra tslendinga,
sem við hann vilja hafa sam-
skipti, og á þvi er enginn vafi, að
það er mikið uppeldisatriði fyrir
unglinga að fá að kynnast þessum
göfugu skepnum náið, þótt með
öðrum hætti sé en áður, þegar
Framhald á bls. 23.
Samskipti manns og hests eru ekki einskor&uð viö vor og sumar, þótt
flestum sé þá iéttastur fóturinn. Vetrarferöir hafa þeir margar átt
saman, og oft heldur kaldlegar.
V.S. ræðir við
Pál Agnar Pálsson
yfirdýralækni