Tíminn - 11.12.1975, Blaðsíða 39

JÓLABLAÐ 1975
39
Þórshöln séO af sjö — höfuOstaðurinn færeyski hefur veriö i hrööum vexti.
Klakksvik er einn hinna stærri bæja i Færeyjum. Þar var háö tækna-
deilan nafnkunna, sem leiddi til þess, að Danir sendu herskip á vett-
vang.
landhelgina og kannski bitnar
það eitthvað á Færeyingum.
— Við vorum bundnir af þess-
um sama samningi og
Islendingar, sem Danir gerðu
1901, þriggja sjómilna land-
helgi, sem var sama og ekki
neitt, og með þeim afleiðingum
að heimafiskiriið i Færeyjum
lagðistalveg i rúst. Menn fengu
svona rétt i soðið. Nú, svo eftir
að tslendingar samþykktu sin
landgrunnslög 1948 og Norð-
menn unnu málið fyrir álþjóða-
dómstdlnum, þá komst skriður
á þetta og fyrsti áfanginn var
auðvitað að losna við samning-
inn frá 1901. Fyrr en það gerðist
var ekki hægt að gera neitt, þvi
að við vorum bundnir af honum.
1952 kom fram fyrsta tillaga
okkar um að segja þessum
samningi upp og þá áttum við
aðeins tvo þingmenn á Lögþing-
inu og sú tillaga fékk bara tvö
atkvæði. Svo var haldið áfram,
og eftir 12 ára sleitulausa
baráttu, daglega má segja, á
hverju þingi og allsstaðar, i
blöðum og á fundum og i út-
varpi,þá losnuðum við loksins
við þennan samning og fengum
12 sjómilur 1964. Það tel ég mik-
inn dag i atvinnusögu Færey-
inga og yfirleitt sögu Færeyja
það var 12. marz 1964. En það
var ljóst mál að þetta nægði
ekki. Strax ári seinna, 1965, þá
tókum við að róa að þvi að færa
landhelgina lengra út. Og þó að
þessi tillaga okkar kolfélli og
fengi ekki nema atkvæði okkar,
efast ég ekki um, að stækkun
landhelginnar nái fram að
ganga að lokum eins og hitt
málið.
— Nú fluttir þú frá Þórshöfn
til Kirkjubæjar, Erlendur, voru
það söguleg tengsl, sem knúðu
þig til bústaðaskipta?
— Nei, það er nú ekki aðal-
ástæðan þó að þau séu meðverk-
andi, en þó að Þórshöfn sé ekki
stór bær þá er borgarbragur þar
á lifinu, og gott að vera hér i
Gamlar byggingar i Þórshöfn — bikuð timburhús frá timum dansks
einveldis i 'eyjunum.
Nýlegt ibúðarhúsahverfi i Þórshotn — ner er tario aó spará ióöir.
næði og þetta er svo nálægt — Er þetta gamalt og sögu-
Þórshöfn aðeins 20 minútna frægt hús, sem þú býrð i?
akstur.
Færeyingar i þjóðbúningi á hátiðisdegi.
— Nei, það er það nú ekki.
Þetta hús er byggt i norskum
stil og er ekki nema frá 1926, en
allt sem hér er i kringum mig
minnir á gamlan tima.
— Viðeigum eftir að minnast
litillega á þátt Færeyinga i .at-
vinnusögu tslands.
— Já, þegar Færeyingar á ár-
unum 1954-1960 héldu islenzka
fiskiflotar.um gangandi vildi
svoleiðis til, að hér i Færeyjum
voru fá og gömul skip úr sér
gengin, og hálfgert hallæri hér.
þá var það svo að á þessum
árum áttu íslendingar ágætis-
flota, þar sem voru
nýsköpunartogararnir og bát-
arnir — en vantaði fólk. Þá var
það sjálfsagt mál, að Færeying-
ar mönnuðu islenzka flotann að
hluta og það var góð samvinna.
Þá voru nú gjaldeyriserfiðleik-
ar á Islandi, og oft erfiðleikum
bundið að fá yfirfært kaupið. en
þetta gekk nú allt slysalaust eða
litið. Þá var það svo i Færeyj-
um, að peningar voru sjaldséðir
meðal sjómanna, og þeir kunnu
tæpast með þá að fara. Og eftir
að þeir voru búnir að dytta
svolitið að húsum sinum og gefa
konunni nýjan kjól, og panta sitt
brennivin. þá var afgangurinn
látinn ibanka eða sparisjóð. Svo
þegar kom að þvi að endurnýja
bátaflotann hér i Færeyjum, þá
stofnuðu sjómenn hlutafélög,
keyptu skip eða létu smiða, og
þetta var þá að miklu leyti gert
fyrir peninga, sem þeir höfðu
haft i kaup á islenzka flotanum.
Ilalldór Stefánsson.