Tíminn - 11.12.1975, Blaðsíða 9

JOLABLAÐ 1975

9
Enn eru jól á næstu grösum,
hugblær þeirra liggur i loftinu
og vex meö hverjum degi. Ann-
ars vegar tilhlökkun og eftir-
vænting barnanna, hins vegar
amstur og áhyggjur fullorðna
fólksins vegna anna og undir-
búnings. Jólagjafirnar eiga þar
rikan þátt. Það þarf að vega og
meta, hverjum eigi að gefa,
hvað eigi að gefa, og svo mun
kostnaðarhliöin ýmsum nokkurt
umhugsunarefni. Úr mörgu er
að velja, enda skortir ekki leið-
beiningar um gjafaval. Um það
sjá útvarp og blöð, að ógleymd-
um haglega gerðum vörusýn-
ingum,þarsem daglega má sjá
litil nef (og stundum nokkuð
stór) fletjastút á rúðum skraut-
lýstra búðarglugga.
Miklar eru breytingarnar frá
þeim tima, þegar Matti litli i
Skógum sat með rauða vasa-
klútinn sinn og horfði hugfang-
inn á jólaljósin, sem „brunnu
björt i lágum snúð” i lága torf-
bænum undir Vaðalfjöllum við
Þorskafjörð. — Og þarf raunar
ekki svo langt að leita. Við, sem
áþessum vetri munum „hálfrar
aldar jól”, þekkjum af reynslu
þann mikla mun. Og við fögnum
þvi heilshugar, að batnandi lifs-
kjör og aukin velmegun gera
fólki kleift að leggja æ meir af
mörkum til að gefa oggleðja.En
hinu má ekki gleyma, að það er
siður en svo, að beztu, dýrmæt-
ustu gjafirnar kosti æfinlega
flestar krónur. Til að minna á
það, ætla ég að rifja upp fáeinar
minningar, ef einhver nennir
eða hefur tima til að fylgjast
með i öllu jólaannrikinu.
Fyrir rúmum fimmtiu árum
var ég kennari i afskekktri sveit
á Vesturlandi. Ég kom þangaö
um veturnætur, öllum ókunnug-
ur og dálitið kviðinn um fram-
tiðina, þvl að þetta var fyrsti
kennsluveturinn minn.
Kennt var á einum bezt hýsta
bænum I sveitinni. Börnin frá
næstu bæjum gengu daglega i
skólann, en þau, sem lengst áttu
að sækja, voru i heimavist, en
fóru stundum heim um helgar ef
tið var góð. Þetta var allra
skemmtilegasti hópur, og allt
gekk betur en ég hafði búizt við.
Snemma á jólaföstu kom á
heimilið litil stúlka á fimmta
ári. Pabbi hennar hafði dáið um
haustið, og nú var mamma
hennar orðin veik af hættuleg-
um sjúkdómi og komin á heilsu-
hæli. Siggu litlu leiddist ósköp
mikið fyrst eftir að hún kom.
Hún grét þá oft, og sagðist vilja
fara heim til mömmu. Allir voru
henni góðir, og smátt og smátt
fór hún að jafna sig. Það var
einkum þegar hún var háttuð,
að óyndið greip hana. Helzta
ráðið var þá, að fara að segja
henni sögur. Ég varð stundum
til þess. Sagan af Búkollu þótti
henni langbezt og þar næst sag-
an af Kiðhúsi. Helzt vildi hún
heyra þær á hverju kvöldi.
Eitt þótti Siggu verulega
slæmt. Það var, að mega ekki
vera hjá skólakrökkunum inni I
stofu, þegar ég var að kenna.
Það kom stundum fyrir i miðri
kennslustund, að hurðin var
opnuð fjarska hægt og Sigga
stakk litla, uppbretta nefinu inn
i gættina og sagði feimin og
undirleit: „Má ég?” Og mér
fannst nú ekkert gaman að
þurfa að neita henni um þetta.
En skólabörnin voru tiu til
þrettán ára gömul, og auðvitað
átti svona litil stúlka ekki mikla
samleið með þeim. — Þó kom
fyrir, að hún fékk að koma inn,
ég lánaði henni þá blýant og
blað og hún þóttist vera að
skrifa eöa teikna. Og hrós
kennarans fyrir góðan árangur
galt hún með fagnaðarbrosi.
Frimann Jónasson:
mátt
Eitthvert sinn hafði ég
skyndipróf i landafræði. Þá
kemur Sigga i gættina. Ég vildi
ekki láta trufla okkur, geng
fram aö dyrum, nokkuð brúna-
þungur, ýti henni fram fyrir og
loka, fer svo i sæti mitt.
Krakkarnir kepptust við verk-
efni sin og það var dauðaþögn i
stofunni. Rétt á eftir tek ég eftir
einhverju hljóði frammi á
ganginum, svo að ég fer og opna
hurðina. Þar stendur þá Sigga
litla, grúfir sig upp að þilinu
snöktandi, og litlu herðarnar
kippast til af ekka. — En hvað
ég skammaöist min! Ég fór að
reyna að hugga hana. Og þegar
ég lofaöi aö segja henni nú sög-
una af Búkollu i kvöld, fór hún
aö brosa.
Svo leiö að jólum og aðkomu-
börnin fóru heim i jólaleyfiö.
Á aöfangadagskvöld fóru allir
i sparifötin, og það var ljós I
hverjum krók og kima. Hús-
móðirin las jólalesturinn og eft-
ir það var hátiðamaturinn
boröaður. Þá kom að úthlutun
jólagjafa. Ég fékk falleg jóla-
kort frá skólabörnunum og hús-
móðiringaf mér hlýja þelsokka.
Hver heimamaður fékk sina
jólagjöf, og hóglát gleði rikti I
framkomu og fasi fólksins. Eng-
inn var þó glaðari en Sigga litla
yfir sinum jólagjöfum. Þær
voru rósótt léreftssvunta og
pinulitið barnaúr. Ég held að
hún hafi verið ennþá hrifnari af
úrinu.en vasinn á svuntunni var
lika alveg dásamlegur. Þetta
þætti vist ekki merkilegt úr
núna, þvi að það gat ekki geng-
ið, hefur trúlega kostað um eða
innan við eina krónu eða svo. En
það var nú alveg sama. Siggu
litlu þótti eins mikið til þess
koma, svo sem þaö væri þúsund
króna gullúr. Ég varð að skoöa
gripinn i krók og kring, og lýsa
aðdáun minni og hvað það væri
gaman, að eiga svona ljómandi
fallegtúr.Sjálfur átti ég þá ekk-
ert úr, og nú sagðist ég alltaf
ætla að biðja Siggu, að lofa mér
að lita á úrið sitt, til að vita hvað
klukkan væri. Hún varð fjarska
upp með sér af þessu og vildi
alltaf vera að sýna mér á klukk-
una.
Þetta aðfangadagskvöld var
ég ekki vel friskur, og fór
snemma að hátta. Ég lét loga á
kerti við höfðalagið mitt, og fór
að rifja upp minningar frá fyrri
jólum heima i sveitinni minni.
Svo leið nokkur stund. Þá verð
ég þess var, að komið er við
hurðarhúninn. Siðan er opnað
ósköp varlega og Sigga birtist á
þröskuldinum með aöra hend-
ina fyrir aftan bak. Og það
skiptir engum togum, að hún er
komin inn að rúmstokk, opnar
lófann, leggur dýrgripinn sinn á
sængina hjá mér og segir blóð-
rjóð og fljótmælt: „Þú mátt
eiga úrið mitt”. Að þvi búnu
snerist hún á hæli og hraöaði sér
út, áður en ég fengi ráðrúm til
að segja nokkuð eða gera.
Ég vissi varla hvaðan á mig
stóð veðrið. Kertið mitt logaði
stillt og rólega á borðshominu.
En mér fannst allt i einu skin
þess dauft. Annað ljós, stórt,
bjart og hlýtt, ljómaði við mér
og yljaði inn að hjartarótum, —
Og einmanakennd og angur-
semi leystust upp eins og dögg
fyrir sólu.
Siöan þetta gerðist hef ég lifað
mörg ánægjurik jól i hópi
vandamanna og góðra vina. Og
marga góða og fallega jólagjöf
hef ég þegiö, og fundiö vinaryl-
inn. sem þeim fylgdi. streyma á
móti mér. — Þó held ég að engin
þeirra hafi hlýjað mér meir. en
kjörgripurinn hennar Siggu,
sem hefur vist kostað kringum
eina krónu.
Ilún rétti fram höndina, litla stúlkan á Langadalsströndinni, og sagði: Þú mátt eiga úrið mitt.
(Jólaminning vestan úr
ísafjarðardjúpi)
mitt
eiga
r • X
urio
Frimann Jónasson