Tíminn - 11.12.1975, Blaðsíða 44

44
JÓLABLAÐ 1975
■

Við opnun þjóðgarðs i Mikley — Ljósmynd: Timinn —GE.
H í J **,»*** <!®ív S-Uí
■ ^tTTÍTtti
T&Wj****
■i,w »>««<»
íJ-^Munís*
WAlLOofc,
'''*>■■*■ K»u,?ia»
«• »ur 1
<*V* 0¥ .
****&> 7 ,
Ipffi
Kl‘Wsiiun
*&«*»'» v»,(.t
JM* $*,<»{.{.
Í^S,0* '“t-nmt
MtKiAlfM ' ‘
.?*>«**«*•
t *-i*-*.e, '
íWl^U-ÁHG
^♦INcVt
I '
l2.5tíkk5«%Ói
1 «<
1 »i WV>, K»!í».
|TV*U.MH{S
lH»MViUÓc,t
Vr.#öVHí'*«*«
'tlANö
N H*!** '”***’*■
SvíS *&•*<$<**
ÍY^wfkíW*0**'*
*c<'t*T Sifttjkcjt#.*;
**7y*- fcíAHH».$r»?«
íípsí? .“%>*£
sö^5a**^saaf‘"«
$iÍlW'líHNfi í ? H *«&*»* 1
“*1“'« æ&a&w
v ;vóN*t
«<*««*
«íKkS‘
It *. ‘c»». tívlt
** **Vi. NUVít »-»*
vj lt ,Ý*'
aaaa»*A“* s^&sís&í
Minnismerki i Mikley, sem afhjúpað var siðastliðið sumar. A það eru skráð nöfn landnema og bæja
þeirra og merkt við á uppdrætti, hvar bæirnir stóðu. — Til skýringar skal þess getið, að á enskri tungu er
staðurinn nefndur Heale Island. — Ljósmynd: Timinn —GE.
I
Um miðjan október lauk
hátiðahöldum þeim, sem hófust i
aprilmánuði siðast liðnum i bæn-
um Gimli til minningar um það,
að hundrað ár eru liðin siðan is-
lenzkir landnemar tóku sér ból-
festu á eyðiströnd á bökkum
Winnipegvatns, á þeim slóðum er
siðar voru um eitt skeið nefndar
Nýja Island og svo heita enn i
munni tslendinga við hátiðleg
tækifæri.
Lokaþættir hátiðahaldanna
voru islenzk-kanadisk umræðu-
og menningarvika i ráðstefnusal
Winnipegborgar, sigling skips
niður Rauðá og norður Winnipeg-
vatn til Mikleyjar, sem nú er ver-
ið að leggja i auðn að kalla og
gera að eins konar skemmtigarði,
söngför Karlakórs Reykjavikur á
slóðir fólks af islenzkum ættum i
Kanada og Bandarikjunum, við-
hafnarmikill flutningur beztu
hljómlistarkrafta i Winnipeg á
tónverki sem Hallgrimur Helga-
son tónskáld samdi við hið fræga
kvæði Guttorms J. Guttormsson-
ar á Viðivöllum við tslendinga-
fljót, Sandy Bar, þar sem lýst er
hörmungum þeim, er dundu yfir
islensku landnemana, sem voru
að berjast við að breyta auðn i bú-
jarðir, og útnefning Sigurbjarnar
Einarssonar biskups sem
heiðursdoktors Winnipegháskóla.
Karlakór Reykjavikur fór héð-
an vestur um haf 1. október, sem
kunnugt er, og hafði hálfs mánað-
ar útivist. Með kórnum fór all-
margt manna utan hans, þar á
meðal nokkrir menn frá fjölmiðl-
unum i landinu, blöðum og út-
varpi. Allt þetta fólk bjó á einka-
heimilum á meðan staðið var við i
Kanada, og var sú tilhögun höfð
að frumkvæði Þjóðræknisfélags
Vestur-tslendinga, svo að meiri
og betri kynni mættu takast með
heimamönnum og gestum.
Sumir létu sig ekki muna um að
taka fjóra gesti. Svo var um hjón-
in, sem tóku okkur Emii Björns-
son, fréttastjóra sjónvarpsins,
upp á sina arma, ásamt konum
okkar. Og að gömlum, islenzkum
sveitasið gengu þau meira að
segja úr rúmi — gestirnir i beztu
herbergin og beztu rúmin, — en
sjálf sváfu þau á bekkjum i her-
bergi, sem ekki er svefnstofa
endranær.
Þetta voru roskin hjón, — hús-
bóndinn alislenzkrar ættar og
hættur störfum fyrir aldurs sakir,
húsmóðirin ensk og hafði málað
finlegar myndir, sem héngu á
veggjum i stofunni. Hann heitir á
ensku máli John Gillies, borinn og
barnfæddur i Kanada — kona
hans Grace. Hús þeirra er af
þessari tvilyftu gerð smáhúsa,
sem skipta þúsundum i it3úðar-
hverfum Winnipegborgar, og litill
garður með ikorna i trjánum um-
hverfis það.
Ætti að útleggja nafn Johns
Gillies á islenzku, yrði það Jón
Gislason. Hann reyndist Dala-
maður að uppruna, og virðist
langafi hans, Sigurður Bjarna-
son, hafa fyrstur reist byggð i
Ljárskógaseli á siðari timum.
Ljárskógasel var langt frammi á
heiði i votlendri og gróðursælli
lægð milli Ljárskógafjalls og
Glerárskógafjalls, ekki ýkjahátt
yfir sjávarflöt, en vegalengd til
annarra byggðra bóla um fimm
kflómetrar á að gizka.
Aður en lengra er haldið skal
rakið, hvernig rætur mannsins,
sem við gistum hjá, liggja i is-
lenzku samfélagi.
Sigurður Bjarnason i Ljár-
skógaseli hefur án efa verið smá-
bóndi, þótt ekki hafi ég hugað að
þvi, hvaða bústofn hann hafði.
Frurnbýlingur frammi á heiði
hefur ekki átt margra kosta völ i
upphafi. En hversu marga svita-
dropa, og kannski tár, sem heiðin
hefur tekið i landskuld, þá virðist
Sigurður hafa bjargazt við sitt, og
tuttugu og eitt ár bjó hann þarna.
Löngu, löngu seinna fæddist eitt
mikilhæfasta ljóðskáld ts-
lendinga, Jóhannes úr Kötlum, á
þessu sama heiðarbýli — maður,
sem naut þesssóma að vera bæði
dáður og niddur, unz hann dó og
var ekki hættulegur lengur, svo
að allir gátu veitt honum viður-
kenningu.
Sonur Sigurðar i Ljárskógaseli
var Gisli, og þar er kominn afi
mannsins, sem opnaði okkur fjór-
um hús sitt i Winnipeg. Gisla
hafði hann átt með stúlku frá
Gerði i Hvammssveit, áður en
hann kvæntist. Og nú lfða nokkrir
tugir ára, áður en það gerist, að
Gisli Sigurðsson ráðsmaður og
Sigriður Bjarnadóttir frá Bökk-
um i Rifi á Snæfellsnesi, kona i
sjálfsmennsku, eru gefin saman i
Hjarðarholti i Dölum, eftir að lýst
hafði verið með þeim að hætti
þeirrar tiðar. Réttu ári siðar, 30.
júli 1867, fæðist þeim sonur, sem
nefndur var Bjarni. Þá eru þau
vinnuhjú i Hjarðarholti, en reisa
árið eftir bú á næsta bæ, Hrapps-
stöðum i Laxárdal. En búskapur-
inn varð ekki langur. Dauðinn,
sem reiknar allt jafnfánýtt —
reyr, stör og rósir vænar —, að
sögn Hallgrims Péturssonar,
gekkum á Hrappsstöðum með ljá
sinn. Gisli Sigurðsson andaðist, er
hann hafði búið rétt ár á Hrapps-
stöðum. Ekkja hans, Sigriður, gaf

Karlakór Reykjavíkur á sviöi I Kanada. Páll P. Pálsson stjórnar. Siguröur Björnsson óperusöngvari fremstur dökkklæddur og Anna Aslaug Ragnarsdóttir á miöri myndinni.