Fréttablaðið - 15.09.2006, Side 18

Fréttablaðið - 15.09.2006, Side 18
 15. september 2006 FÖSTUDAGUR18 fréttir og fróðleikur Náttúrufræðistofnun Ís- lands birti nýverið skýrslu um ráðgjöf vegna rjúpna- veiða 2006. Mælt er með að dregið verði verulega úr veiðum. Rjúpnastofninn er talinn vera kominn í sama horf og fyrir friðun árið 2003. Helstu niðurstöður Náttúru- fræðistofnunar eru að talningar sýna svo ekki verður um villst að stofninn er á niðurleið um allt land eftir aðeins tvö ár í upp- sveiflu. Stærð veiðistofnsins í ár er metinn um 500.000 fuglar og samkvæmt því er ásættanleg veiði, miðað við forsendur stjórnvalda um sjálfbærar veið- ar, um 45.000 fuglar. Til að ná þessum markmiðum mælir NÍ með því að veiðitímabilið verði takmarkað við þrjár vikur í nóv- ember auk áframhaldandi sölu- banns og að griðland fyrir rjúp- ur verði áfram á Suðvesturlandi. Náttúrufræðistofnun segir í skýrslu sinni að óvæntir atburð- ir hafi orðið í rjúpnastofninum. Bent er á að margir þættir aðrir en skotveiðar hafi áhrif á afkomu rjúpunnar og er talið líklegt að óhagstætt tíðarfar sumar og haust 2005 hafi verið rjúpunni afdrifaríkt. Rjúpan í sögulegu ljósi Á síðasta ári er áætlað að skot- veiðimenn hafi veitt um 80.000 rjúpur. Ekki eru allir þó sammála því mati og telja forsvarsmenn Skotveiðifélags Íslands að veiðin hafi verið nokkuð minni. Árin 2003 og 2004 var rjúpan friðuð og tölur um rjúpnaveiði frá 2002 eru taldar ónothæfar þar sem margir veiðimenn skiluðu inn ónákvæm- um veiðiskýrslum til að mótmæla hugmyndum sem komu fram um alfriðun rjúpunnar. Íslenski rjúpnastofninn sveifl- ast mikið af náttúrulegum orsök- um. Fyrri hluti 20. aldar einkennd- ist af mjög háum toppum í rjúpnahámörkum og var sá síð- asti í þeirri röð árið 1955. Síðustu áratugi hafa rannsóknir hins vegar sýnt marktæka fækkun rjúpna. Rannsóknir á Norðaustur- landi á árunum 1981 til 2003 sýna fækkun sem nemur fjórum pró- sentum á ári. Með hliðsjón af rannsóknum sínum hefur Nátt- úrufræðistofnun því lagt til á und- anförnum árum að verulega sé dregið úr rjúpnaveiðum þvert ofan í það rótgróna sjónarmið að rjúpnaveiði hafi engin áhrif á rjúpnastofninn. Þetta sjónarmið er enn í dag bjargföst trú margra veiðimanna og sérfræðinga í dýrafræði. Árið 2003 lagði stofnunin til að rjúpnaveiði yrði bönnuð í fimm ár. Umhverfisráðherra tók undir sjónarmið um friðun og ákvað að friða rjúpur í þrjú ár eða frá hausti 2003 til hausts 2006. Friðun var síðan aflétt í fyrra vegna mik- illar uppsveiflu í stofninum sem nam 80 til 100 prósentum sam- kvæmt talningu vorin 2004 og 2005. Nýjustu talningar sýna 12 prósenta fækkun. Skotveiðimenn og eftirlit Rjúpnaveiði er meira en áhuga- mál lítils hóps manna. Þúsundir Íslendinga ganga til rjúpna árlega og bráð þeirra er hluti af neysluhefð margra heimila um allt land. Jóla- hátíðin er í hugum margra ekki svipur hjá sjón ef ekki er boðið upp á rjúpu á svignandi veislu- borði um hátíðarnar og ganga sumir svo langt að segja að hátíð- leiki þeirrar hefðar að borða rjúpu um jólin sé ómissandi með öllu. Skotveiðifélag Íslands, sem er landssamtök skotveiðimanna, rengir ekki stofnmat Náttúru- fræðistofnunar og forsvarsmenn félagsins eru sammála því að draga þurfi úr veiði. Hvernig það verður gert gagnrýnir félagið þó og telur að þriggja vikna veiði- tímabil í nóvember bjóði hættunni heim og eru svokallaðir „græðgis- veiðimenn“ nefndir til sögunnar. Það hefur tíðkast um nokkurt skeið meðal lítils hóps veiðimanna að nota fjórhjól og snjósleða til að veiða rjúpu í miklu magni og hefur sölubann verið sett þeim til höf- uðs. Skotveiðifélagið gagnrýnir þennan hóp manna harðlega og telur þessar veiðar ekki koma sportveiði neitt við. Stutt veiði- tímabil er að mati félagsins til þess fallið að spila upp í hendur þessara magnveiðimanna sem geta ein- beitt sér að veiðum í stuttan tíma. Þessar veiðar vill félagið sjá aflagðar með öllu og gagnrýnir yfirvöld fyrir slælegt eftirlit. Þeir ganga svo langt að segja að ekkert eftirlit sé með rjúpnaveiðum og vilja að þyrlur séu nýttar í þessum tilgangi. Félagið hefur kynnt sér veiðieftirlit annarra þjóða og telur sýnt að eftirlit úr lofti er það eina sem skilar árangri. Gagnrýni og skiptar skoðanir Náttúrufræðistofnun birtir í skýrslu sinni ítarlegar upplýsing- ar um mælingar sínar á rjúpna- stofninum og setur fram tillögur um veiðistjórnun í sam- hengi við þær rann- sóknir. Til- lögur stofn- unarinnar hafa verið gagnrýndar af Áka Ármanni Jóns- syni, forsvarsmanni veiðistjórnunarsviðs Umhverfisstofnunar, sem fullyrðir að tillögur um veiði- stjórnun sé hlutverk Umhverfis- stofnunar, ekki Náttúrufræði- stofnunar. Áki Ármann segir að reglugerðin frá því í fyrra um að aflétta friðun sé enn í gildi og það sé ekki nema ráðherra íhugi að breyta þeirri reglugerð sem hann óski eftir tillögum um veiðistjórn. Þessu hefur Snorri Baldursson, aðstoðarforstjóri Náttúrufræði- stofnunar, mótmælt og segir það bæði rétt Náttúrufræðistofnunar og skyldu að koma með tillögur að veiðistjórnun. Báðar stofnan- ir rökstyðja mál sitt meðal ann- ars með því að túlka mismunandi greinar í lögum um vernd, friðun og veiðar villtra fugla frá 1994. Gagnrýni á aðferðafræði Nátt- úrufræðistofnunar hefur einnig komið fram. Sigurjón Þórðarson, líffræðingur og alþingismaður, telur ekki mögulegt að skýra gang náttúrunnar út frá reiknilíkani. Það sem honum finnst gagnrýnis- verðast er að Náttúrufræðistofnun geri ráð fyrir að náttúruleg afföll á veiðistofni séu þau sömu ár eftir ár. Sigurjón bendir á að þegar rjúp- an var friðuð hafi afföllin reynst 35 prósent annað árið og 28 prósent árið eftir. Munurinn er svo mikill, segir Sigurjón, að það mælir allt á móti því að nota slíkar aðferðir til að áætla náttúruleg afföll til fram- tíðar. Sigurjón vill einnig meina að veiðin sé ekki hrein viðbót við nátt- úruleg afföll því þá sé verið að afskrifa að aukinn þéttleiki rjúp- unnar takmarki stærð rjúpna- stofnsins. Þessum gagnrýnisröddum er þó ávallt svarað með því að rjúpan verði að njóta vafans. Rjúpnaveiði er það eina sem er í mannlegu valdi að stjórna og það séu nægjanlega sterk rök til að byggja upp stofninn með veiðistjórnun, byggða á rann- sóknum Náttúrufræðistofnunar. Ólafur K. Nielsen, vistfræðingur hjá Náttúrufræðistofnun Íslands, vann skýrsluna fyrir umhverfis- ráðuneytið. „Friðunin stóð í tvö ár og þá sáum við þróun sem er óþekkt hér á Íslandi,“ segir Ólaf- ur. „Það urðu algjör umskipti og stofninn óx óskaplega hratt og miklu hraðar en við höfum áður séð. Síðan hefjast veiðar og við förum í sama farið og áður. Menn hljóta því að staldra við.“ Draga verður úr rjúpnaveiði á ný RJÚPUR AÐ VORI Rjúpan er fallegur fugl og ómissandi í íslenskri náttúru. Hún er jafnframt umdeildur fugl og deilur um hvort og hvernig eigi að stjórna rjúpnaveið- um halda áfram sem aldrei fyrr. MYND/DANÍEL Seðlabanki Íslands hækkaði í gær stýrivexti um hálft pró- sentustig og eru stýrivextir því nú fjórtán prósent. Stýrivaxta- hækkunin hefur vakið athygli erlendra fjölmiðla. Þannig segir finnska dagblaðið Hufvudstadsbladet að stýrivextir hafi verið hækkaðir hér á landi sautján sinnum á tveimur árum. Hver er framvinda efnahagsmála að mati Seðlabankans? Framvindan hefur verið í meginatriðum í samræmi við þjóðhags- og verðbólguspár sem birtust í júlí. Verðbólgan mælist þó minni á seinni helmingi ársins en var á fyrri helmingnum. Viðskiptahalli er meiri en spáð var og til lengri tíma eru verðbólguhorfur lakari. Verðbólga er enn mikil og væntingar um verðbólgu sömuleiðis. Endurskoðað- ir þjóðhagsreikningar sýna meiri hagvöxt í fyrra en áður var talið. Hver eru áhrifin á markaðinn? Vísbendingar um hagvöxt og eftirspurn á öðrum og þriðja árs- fjórðungi þessa árs benda til meiri framleiðsluspennu en reikn- að var með í júlí. Spenna er á vinnumarkaði og launakostn- aður hefur farið vaxandi en vöxtur útlána hefur minnkað, og tekjur ríkissjóðs sömuleiðs. Þetta sýnir að eftirspurn fer minnkandi. Hverjar eru horfurnar? Þörfin fyrir aðhald verður endurmetin þegar Peninga- mál koma út í byrjun nóvember en þá verð- ur jafnframt birt ný þjóðhags- og verðbólguspá. Ljóst er að þörf er á umfangsmikilli aðlögun í kjölfar viðskiptahalla og verðbólga má ekki ná að festast í sessi. Bankinn krefst aðhalds í opinberum fjármálum. FBL-GREINING: STÝRIVAXTAHÆKKUN SEÐLABANKANS OG ÞRÓUN EFNAHAGSMÁLA Aðhalds krafist í opinberum fjármálum Svona erum við > Brautskráðir úr framhaldsskóla „Friðunin stóð í tvö ár og þá sáum við þróun sem er óþekkt hér á Íslandi. Það urðu algjör umskipti og stofninn óx óskaplega hratt.“ ÓLAFUR K. NIELSEN VISTFRÆÐINGUR HJÁ NÁTTÚRUFRÆÐI- STOFNUN FRÉTTASKÝRING SVAVAR HÁVARÐSSON svavar@frettabladid.is SPURT & SVARÐ HVALVEIÐAR Engin eining um veiðarnar Einar K. Guðfinnsson sjávarút- vegsráðherra lét hafa eftir sér í Fréttablaðinu í gær að könnun sem Capacent Gallup gerði fyrir Landssamband íslenskra útvegs- manna staðfesti að þjóðareining væri um að hefja atvinnuhvalveið- ar að nýju. Í máli hans kom meðal annars fram að ljóst væri að allar efnislegar ástæður væru til staðar til að hefja veiðar og könnunin sýndi að þjóðréttarlegar heimildir til þess væru skýrar. Hörður Sigurbjörnsson, fram- kvæmdastjóri og eigandi Norð- ursiglingar á Húsavík, sem var fyrsta fyrirtækið til þess að hefja daglegar áætlunarferðir í hvala- skoðun, er ekki sammála þessum málaflutningi. Er þjóðareining um að hefja hvalveiðar? Nei, ekki ef þetta er sett í rétt samhengi. Þessi umræða hefur verið sköpuð af hvalveiðimönnum. Þeir kaupa sér ímyndarsérfræð- inga til að búa til almenningsálit sem ég held að væri ekki til ef að umræðan væri á réttum forsend- um. Það er alveg ljóst að mínu mati að atvinnuhvalveiðar myndu stórskaða ferðaþjónustuna. Ef menn ætla að fara að veiða hrefnu í atvinnuskyni þá má búast við því að þær veiðar eyðileggi hvalaskoðun á Íslandi. Heldur þú að hvalveiðar séu að fara að hefjast að nýju? Það held ég alls ekki. Ég tel að það sé algerlega útilokað að hefja hvalveiðar. Þegar þeir stjórnmála- menn sem standa frammi fyrir því að taka afstöðu til þessa skoða staðreyndir málsins þá held ég að þeir muni ekki standa að því að leyfa hvalveiðar. Hvalaskoðun er orðin langstærsta afþreyingargrein ferðaþjónustunnar. Ef atvinnuhval- veiðar yrðu leyfðar að nýju væri verið að efna til stríðs við eina stærstu atvinnugrein landsmanna, sem er ferðaþjónustan. HÖRÐUR SIGURBJÖRNSSON 550 5000 AUGLÝSINGASÍMI 2000 / 2001 94 3 1. 57 2 86 1 2003 / 2004 1. 33 4 KARLAR KARLAR KONURKONUR Heimild: Hagstofa Íslands

x

Fréttablaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Fréttablaðið
https://timarit.is/publication/108

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.