Fréttablaðið - 15.06.2007, Síða 24

Nokkrir íbúar við Njálsgötu 74 hafa lýst yfir áhyggjum
af því að opna á þar heimili fyrir
heimilislausa fíkla. Rætt er um
partístand, sprautunálar, ágenga
róna og glæpamenn nánast inná
gafli. Nálægð við leikskóla í þéttri
byggð eykur á áhyggjurnar.
En hverjir verða hinir nýju ná-
grannar? Að uppistöðu verða það
þeir sem lengst hafa verið í Gisti-
skýlinu í Þingholtstræti 25 en
þar hefur Velferðarsvið rekið úr-
ræði sem um áratuga skeið hefur
verið í sátt við nágrennið. Um er
að ræða sjúka menn, suma mjög
veika. Margir búnir að gefast upp
á lífinu, einangraðir og búnir að
rjúfa fjölskyldutengsl. Að mínu
mati hefur samfélagið ekki sinnt
þessum mönnum vel. Um það hef
ég skrifað í blöð og rætt margoft
í sölum borgarstjórnar og í vel-
ferðaráði. Hraktir og smáðir hafa
þeir þvælst á milli grena borgar-
innar, sofið í hitaveitustokkum og
ókyntu húsnæði, vistaðir hjá trú-
boðum sem eru í raun skilaboð um
að þeir séu syndugir menn en ekki
sjúklingar og ratað síðan inn á
Gistiskýlið sem er, eins og nafnið
bendir til, fyrst og fremst nætur-
skýli en ekki heimili.
Fyrir 30 árum gaf mikill hugsjóna-
maður glæsilegt hús og fallegt
í sjálfu millahverfinu á Laugar-
ásveginun. Hann vildi að fólkið
sem var vistað á geðveikrahæl-
inu Kleppi fengi tækifæri til að
fá brú út í samfélagið. Fram að
þeim tíma var geðsjúkt fólk lokað
inni á hælum og það sá enga leið
út. Nú er öldin önnur og sambýli
geðfatlaðra eru um alla borg og
þeim á eftir að
fjölga. Borgin
hefur nú tekið
við því verkefni
frá ríkinu að út-
vega fjölda vist-
manna Klepps
heimili víðs
vegar í borginni.
Ætli það verði
átakalaust?
Nútíma sam-
félag vinnur á þennan hátt gegn
aðgreiningu. Við höfum skóla-
stefnu sem kennd er við skóla
án aðgreiningar. Það þýðir t.d að
börn með þroskafrávik geta í dag
gengið í venjulegan skóla. Hreyfi-
hamlaðir, sjónskertir, og heyrnar-
skertir hafa fengið aukin tæki-
færi til að taka þátt í samfélaginu.
Er ekki komið að því að við brjót-
um síðasta vígið og tökum á móti
fíkniefnaneytendum?
Það er staðreynd að útigangs-
menn sækja í miðbæi borga og
það er líka staðreynd að nær
allir heimilislausir Íslendingar
halda til í miðborg Reykjavíkur.
Fyrir því eru sennilega margar
ástæður en líklega er mannfjöldi
miðbæjarins aðalástæðan. Mann-
fjöldinn er grundvöllur bísans.
Að staðsetja úrræði sem þetta of
langt frá miðbænum bæri ekki
tilætlaðan árangur. Þó að heimilis-
lausir fíkniefnaneytendur væru
færðir hinum megin á landið væru
þeir allir komnir aftur í miðbæ-
inn innan skamms. Heimilislausir
fíkniefnaneytendur eru og verða
í miðborginni. Það þurfa aðrir að
vita sem velja að búa þar.
Við þetta verða íbúar Þingholt-
anna varir. Á hverjum morgni
ganga illa haldnir neytendur
í gegnum hverfið til að fara á
Landspítalann og fá þar lyf og
aðra þjónustu til að halda daginn
út. Gestir Gistiskýlisins í Þing-
holtsstræti 25 fylla húsið á hverri
nóttu. Alkóhólistar búa í áfanga-
húsum á Barónsstíg, Snorrabraut,
Miklubraut og víðar og svo eru
það náttúrulega grenin.
Ef við hugsum þetta bara út frá
hagsmunum venjulegra íbúa í
miðbænum þá er það alveg ljóst
að málum er mun betur komið
með lausnum á við umrætt heim-
ili á Njálsgötunni og Gistiskýlið.
Ef ekkert er að gert sitja menn
upp með fjölgun grena eins á
Hverfisgötunni og víðar í mið-
bænum. Þegar ég bjó á Njálsgöt-
unni var eiturlyfjagreni í nálægu
húsi. Þar gátu skollið á partí sem
stóðu dögum saman með tilheyr-
andi hávaða og tryllingi.
Þegar upp er staðið standa
íbúar miðborgarinnar frammi
fyrir tveim kostum. Í fyrsta lagi
að ekkert verði gert og grenum
fjölgi. Og í öðru lagi að hið opin-
bera gangi í málið og bjóði þess-
um einstaklingum upp á sóma-
samlegt heimili þar sem fagmenn
eru til staðar allan sólahringinn.
Starfsfólk sem mun leggja metn-
að sinn í að nágrannar verði ekki
fyrir truflun, hvað þá skaða af
neinu tagi. Þannig heimilum þarf
að fjölga og það má ekki gleyma
konunum sem margar þurfa á
sömu aðstoð að halda. Ég er sann-
færður um það að heimilið á
Njálsgötu 74 verður eitt friðsam-
asta húsið í hverfinu og mundi
glaður bjóða slíka nágranna vel-
komna. Þarna verða aldrei partí
og ef eitthvað kæmi upp á gæti ég
snúið mér til ábyrgra aðila um úr-
lausn mála.
Höfundur er 1. varaborgarfulltrúi
VG og á sæti í Velferðarráði.
Miðbærinn og heimilislausir
Þegar ríkisstjórnin til-kynnti að því yrði
frestað til ársins 2009 að
heimila íbúum Búlgaríu
og Rúmeníu að koma til
landsins og vinna eins og
aðrir íbúar Evrópusam-
bandsins og EES-svæðis-
ins, sagði Jóhanna Sigurðardótt-
ir, ráðherra velferðarmála, í Blað-
inu: „Við erum að nýta okkar þetta
frestunarákvæði, en þeir hafa
heimild til að koma hingað í gegn-
um þjónustusamninga og starfs-
mannaleigur.“
Þetta þykir mér skrýtið – í vor
lofaði Samfylkingin að atvinnuleyfi
yrðu afhent einstaklingum en ekki
fyrirtækjum. Sérstaklega finnst
mér skrýtið að Jóhanna skyldi
minnast á starfsmannaleigur. Við
þurfum ekki að líta lengi í kring-
um okkur til að sjá hver árangur-
inn er þegar fólk kemur hingað í
gegnum starfsmannaleigur: fólk
sem er misnotað og vinnur ekki í
samræmi við íslenska kjarasamn-
inga – sem skaðar líka laun Íslend-
inga. Í sumum tilfellum vinnur
fólk sem hingað kemur í gegnum
starfsmannaleigur sem þrælar.
Vill þessi ríkisstjórn þrælahald
frekar en sanngjarnt og lögfylgj-
andi vinnuafl sem er gott fyrir
landið allt?
En það sem vakti athygli mína
var þegar Jóhanna bætti við: „Við
höfum svigrúm til að fresta þessu
til lengri tíma, eða til 2014. En við
munum endurmeta stöðuna fyrir
þann tíma og getum þá athugað
hvort ástæða sé til þess að nýta
frestinn enn frekar.“ Ég vil gjarn-
an fá að vita hvaða ástand það er
sem ríkir núna sem kallar á þessa
hindrun. Síðan Ísland var opnað
fyrir 10 nýjum ESB lönd-
um í maí 2006 hefur at-
vinnuleysi minnkað.
Sparaði ekki meðalheim-
ilið 123 þúsund krónur
á síðasta ári vegna þátt-
töku útlendinga á íslensk-
um vinnumarkaði? Hvaða
ástand ríkir hér sem gerir
það góða hugmynd að
koma í veg fyrir að fólk
sem vill koma hingað fái
að koma?
Staðreyndin er sú að fólk sem
kemur hingað frá ESB-ríkjunum
þarf að finna starf innan 6 mán-
aða eða fara á brott. Hver er þá
áhættan? Af hverju erum við að
segja við Rúmena og Búlgara að
þeir megi ekki nýta réttindi sín
sem ESB-ríkisborgarar? Þessi
ríkisstjórn segist vilja taka vel á
móti þeim sem hingað koma. En
tilgangslaus frestun gerir ekkert
fyrir það fólk eða Ísland. Þvert á
móti – þegar við krefjumst þess
að fólk sem hefur unnið sér inn
aðild að ESB komi hingað í gegn-
um starfsmannaleigur, bitnar það
bæði á innflytjendum og Íslend-
ingum. Að taka vel á móti þeim
sem hingað koma er spurning um
pólitískan vilja: annaðhvort vilj-
um við gera það, eða ekki.
Höfundur er fyrsti
varaþingmaður Vinstri-grænna
í Reykjavík norður.
Búlgaría og Rúmenía
Í sumum tilfellum vinnur fólk
sem hingað kemur í gegnum
starfsmannaleigur sem þrælar.
Vill þessi ríkisstjórn þrælahald
frekar en sanngjarnt og lög-
fylgjandi vinnuafl sem er gott
fyrir landið allt?