Fréttablaðið - 21.02.2008, Blaðsíða 28

28 21. febrúar 2008 FIMMTUDAGUR
BRÉF TIL BLAÐSINS
UMRÆÐAN
Orkumál
REI-málið snýst ekki um það hvort
menn séu með eða á
móti orkuútrásinni eða
samstarfi einkarek-
inna og opinberra fyr-
irtækja.
Við í Samfylking-
unni viljum veg
íslensku orkuútrásar-
innar sem mestan og erum enn
sannfærð um að samstarf opin-
berra orkufyrirtækja sem búa
yfir þekkingu og hafa félagslega
ábyrgð að leiðarljósi og einkaaðila
sem leggja til fjármagn, sé far-
sælasta leiðin til framtíðar í
útrásamálum. Um þetta var raun-
ar líka pólitísk samstaða í stýri-
hópi borgarráðs. Slíkt samstarf
takmarkar fjárhagslega áhættu
opinberu orkufyrirtækjanna,
tryggir að félagsleg ábyrgð sé
öxluð í þeim löndum sem útrásina
ber niður í og er til þess fallið að
eigendur orkufyrirtækjanna,
almenningur, njóti ávaxtanna af
þeirri þekkingu sem þar hefur
skapast. Sameining REI og GGE
gat á sínum tíma orðið eðlilegt
framhald í útrás þessara tveggja
íslensku fyrirtækja og orðið til að
renna traustari stoðum
undir útrásina.
Ekki eitt, heldur allt
En eins og vinna stýri-
hóps borgarráðs leiddi
í ljós voru það ólíðandi
vinnubrögð, sem við-
höfð voru undir for-
ystu Sjálfstæðismanna
sem kollvörpuðu þeim
fyrirætlunum og komu
óorði á útrásina.
Kjörnir fulltrúar,
bæði stjórnarmenn OR og almenn-
ir borgarfulltrúar, voru leyndir
mikilsháttar upplýsingum meðal
annars um eðli samninga. Samn-
ingur sem sagður var eðlilegur
þjónustusamningur sem ætti að
tryggja að OR fengi að fullu greitt
fyrir alla útselda vinnu með álagi,
reyndist í raun 20 ára einkaréttar-
samningur. Jafnframt kom í ljós
óeðlileg aðkoma þriðja aðila að
gerð samningsins, sem þá átti
engan formlegan hlut að málinu,
en reyndist hafa haft stórtæk
áhrif á eðli „þjónustusamnings-
ins“.
Jafnframt vöknuðu strax alvar-
legar spurningar er vörðuðu
umboð eða umboðsleysi borgar-
stjóra til að ganga frá málinu
fyrir hönd Reykjavíkurborgar,
bæði hefur komið í ljós að borgar-
stjórinn þáverandi hafði ekki fullt
umboð sinna félaga og jafnframt
eru áhöld um það hvort borgar-
stjóri sem fór með eigendavald á
fundinum hefði þurft að leita fyr-
irfram samþykktar borgarstjórn-
ar á gjörningnum.
Einnig hefur umboð stjórnar
REI, sem minnihlutinn átti ekki
fulltrúa í, til að taka ákvarðanir
án þess að fá þær samþykktar eða
kynntar í stjórn OR verið dregið í
efa.
Þá kom í ljós við skoðun máls-
ins að mjög víða var málsmeðferð
ekki í samræmi við góða stjórn-
sýsluhætti, til dæmis þegar ein-
staklingar og fyrirtæki voru valin
til samstarfs og stjórn REI heim-
ilaði útvöldum að kaupa á gengi
sem var helmingi lægra en gengi
sem þá þegar hafði verið samið
um í tengslum við sameiningu
GGE og REI.
Að laga dílinn
Þegar þetta lá fyrir í vinnu stýri-
hópsins, áttuðum við okkur öll
sem þar áttum sæti á því að þenn-
an „díl“ var ekki hægt að laga,
enda var samrunanum rift að til-
lögu hópsins þann 1. nóvember.
Málinu hafði verið klúðrað með
óvönduðum vinnubrögðum undir
forystu sjálfstæðismanna.
Það er verkefni nýrrar stjórnar
og eigenda OR að finna orkuút-
rásinni nýjan og farsælan farveg.
Mikilvægt verður að í því ferli
verði viðhöfð óaðfinnanleg vinnu-
brögð sem standist kröfur sem
gerðar eru til opinberrar stjórn-
sýslu.
Nauðsynlegt er að eyða óvissu
um framtíð REI, skýra þarf stefnu
og hlutverk fyrirtækisins. Útfæra
þarf verklagsreglur og tryggja fyr-
irtækinu rekstrargrundvöll til
framtíðar. Það er aðkallandi að
skipa sem fyrst fulltrúa í stjórn
REI, því fyrirtækið hefur ekki
starfhæfa stjórn í dag. Það er ljóst,
ef nauðsynlegt samstarf opinberra
fyrirtækja og einkaaðila eigi að
ganga í orkuútrásinni, að sam-
starfsaðilar opinberu fyrirtækj-
anna verða að sýna þeim vinnu-
brögðum sem nauðsynlegt er að
viðhafa í opinberum rekstri virð-
ingu. Þau vinnubrögð verða að end-
urspegla að þar er verið að fara
með almannavald og almennings-
eigur.
Hvað ef?
Við fulltrúar minnihlutans sátum
þriggja tíma kynningarfund um
samruna GGE og REI að morgni
stjórnar og eigendafundar 3. okt-
óber. Hefði á annað borð staðið til
að kynna stjórnarmönnum þau
efnisatriði málsins sem haldið var
leyndum hefði það verið gert á
þeim fundi. Þær upplýsingar sem
þar voru matreiddar fyrir okkur
hnigu allar í þá átt að skynsamlegt
væri að fallast á samruna fyrir-
tækjanna. Hefðu spilin verið lögð
á borðið og kynning til stjórnar-
manna endurspeglað efnisþætti
og aðdraganda málsins hefði
atkvæði Samfylkingar fallið gegn
gjörningnum á fundinum.
Hinsvegar má einnig segja að
væri hugmyndin um sameiningu
REI og GGE að vakna fyrst núna
og verið væri að meta þann kost er
ég ekki í nokkrum vafa um að sá
möguleiki kæmi vel til álita, rétt
eins og aðrar leiðir en vinnubrögð
yrðu frá upphafi að vera yfir gagn-
rýni hafin.
Því þegar öllu er á botninn
hvolft snýst REI málið ekki um
útrásina eða sameiningu fyrir-
tækja heldur ólíðandi vinnubrögð
undir forystu sjálfstæðismanna.
Framtíð orkuútrásar
SIGRÚN ELSA
SMÁRADÓTTIR
Kjörnir fulltrúar, bæði stjórn-
armenn OR og almennir
borgarfulltrúar, voru leyndir
mikilsháttar upplýsingum með-
al annars um eðli samninga.
UMRÆÐAN
REI-málið
Í heitum umræðum undanfarinna vikna hefur farið undarlega lítið fyrir einum
veigamiklum þætti REI-málsins: Glitnir
bauðst í nóvember sl. til að tryggja
kaupverð á REI að lágmarki
23.000.000.000 kr. (tuttugu og þrír
milljarðar króna!). REI er skv. fréttum sl.
helgar metið á 6 milljarða, ef þá það, og
er nú að sönnu vandræðabarn sem engan
virðist fýsa að ættleiða eftir að guðfaðir-
inn Bjarni Ármannsson kvaddi krógann og kærleiks-
heimili hans í hasti.
Stóri ágreiningurinn sem Bingi gerði um málið við
Vilhjálm Þórmund fv. borgarstjóra snerist um að
Vilhjálmur Þórmundur vildi selja REI strax en Bingi
vildi bíða og sjá. Miðað við stöðuna í dag mætti ætla
að Vilhjálmur Þórmundur væri viðskiptaséní með
hárrétta tilfinningu fyrir tímasetningum og hámörk-
un arðsemi, og að einhver allt annar en hann þyrfti
að axla ábyrgð á öllum þeim milljörðum sem nú
skortir upp á 23 milljarða dílinn sem Glitnir bauð þá
– en alls ekki nú.
Með fyrrnefndum ágreiningi um tímasetningu REI-
sölunnar réttlætti Bingi þá fordæmalausu ákvörðun
sína að slíta fyrirvaralaust borgarstjórnarmeirihlutan-
um með sjálfstæðismönnum og máta eyrnablöðkur
sínar við mælskulist Svandísar Svavarsdóttur
Gestssonar úr Vg, en tungulipurð hennar og hárfínar
tímasetningar dáleiddu um hríð bæði meirihluta
borgarfulltrúa og almennings í landinu. Gekk sá
málflutningur að mestu út á meinta kaupréttarsamn-
inga útvalinna, sem hún tók að vísu sjálf þátt í að velja,
en einkum þó hina ófyrirgefanlegu meintu yfirsjón
Vilhjálms Þórmundar að REI/GGE fengi 20 ára
forgang á að kaupa sérþekkingu nokkurra reynslu-
bolta í OR. Þetta hefði að vísu markað vatnaskil í
rekstri OR því engum hafði áður hugkvæmst að koma
slíkri innanhúsþekkingu í verð, hvað þá með 20 ára
samningi. Frábær búhnykkur hefðu sumir sagt, en það
gleymdist reyndar í allri umræðunni um 20 árin að
sérfræðiþekkingu á borð við þá sem OR býr yfir er
auðveldlega hægt að sækja að mestu á verkfræðistof-
ur víða um land og nauðaeinfalt væri sömuleiðis að
kippa einstökum sérfróðum starfsmönnum út úr OR
með örlitlum yfirboðum.
En yfirþyrmandi vandlætingar- og orrahríðir
sósíalískra hispursmeyja megnuðu alltént
við árslok að drepa allan samansafnaðan
viðskiptalosta í langþráðri orkuútrás
Reykvíkinga. Náttúra kapítalistanna skyldi
bæld með ráðum og dáð. Á sömu bæjum er
jafnhliða velt reiðum vöngum, reytt hár og
kvartað yfir óskiljanlega bágum hlut
kvenna í framlínu viðskiptalífsins.
Á meðan borgarbúar horfðu upp á 23
milljarðana sína gufa upp, stóðu Vinstri
grænar í ströngu niðri á Alþingi, á kafi í
öðru stórmáli sem enga bið þoldi, sumsé
að tryggja algert skírlífi íslenskra
erindreka í útlöndum og fyrirbyggja með
lagasetningum að sendimenn hins opinbera freistist
til að ramba t.d. inn á hótel með léttbláum sjónvarps-
rásum. Hér er græna kvenfélagið hans Steingríms J.
sannarlega á heimavelli og í essinu sínu. Þegar öllu er
á botninn hvolft, er það auðvitað tilhugsunin um
refsivönd þessara sómakæru og skírlífu kerlinga af
báðum kynjum sem helst getur veitt það aðhald og þá
siðvöndun sem við hin þurfum öll svo nauðsynlega á
að halda um þessar mundir. Sjálfsagt er svo auðvitað
að fylgja þessu þarfa máli eftir með stofnun sérstakr-
ar siðgæðislögreglu í stíl við þá sem tíðkast í sumum
múslímskum ríkjum. Löggjafarvald er vanmáttugt án
framkvæmdavalds.
Þær fáu krónur sem eftir eru í REI skúffunni væru
e.t.v. best nýttar til að reisa andvana örlagabarni
REIðileysisins e.k. minnisvarða, og þá helst í anddyri
Orkuveitunnar. Væri 23 karata kross viðeigandi? Á
öðrum ásnum gæti hangið lítill Gullhjálmur og
Þórshamar þá hinum megin?
Eða mundi e.t.v. betur hæfa stytta af bjartri meyju
og hreinni í svanhvítri skikkju með kolbrúnan brand
á lofti, í vel reyrðu skírlífisbelti skreyttu hamri og
sigð, til brýningar í baráttunni endalausu gegn
vammi og frygð?
Eftir stendur svo spurningin um alla milljarðana
sem glutruðust í baráttunni á milli góðs og ills, milli
skírlífis og saurlífis. Tuttugu og þrír milljarðar gæfu
a.m.k. tvo og hálfan milljarð í hreinar vaxtatekjur á
ári. Það væri hægt að gera ýmislegt fyrir slíkar
fúlgur. Höfuðstóllinn einn dygði fyrir t.d. 1.000
nýjum þjónustuíbúðum, tugum nýrra dagheimila eða
fyrir nýja Tónlistarhúsinu og hraðlest til Keflavíkur.
Og væri þá nóg eftir.
Reykvíkingar hljóta að harma hlut sinn. Ætlar ekki
örugglega einhver að axla ábyrgð?
Höfundur er tónlistarmaður.
Býðst einhver til að axla 23
milljarða ábyrgð vegna REI?
JAKOB FRÍMANN
MAGNÚSSON
Þriggja hæða
uppþvottavél
Þyrlur eða sendiráð
Þröstur Ólafsson, fyrrverandi skip-
stjórnarmaður, skrifar:
Að halda úti björgunarþyrlum virðist
vera sóun á fjármunum. Við kaupum
dýrar og góðar þyrlur, þjálfum flug-
menn og áhöfn vel, en það er eins
og læknar eigi að ákveða hvort senda
eigi þyrlu vegna slysa annaðhvort
á hafinu eða utan alfaraleiðar. Mín
skoðun er að flugstjórar og áhöfn
þyrlunnar eigi að ákveða hvenær
senda eigi þyrlu. Þeir hafa sannað að
þeir eru réttu mennirnir til að taka
slíkar ákvarðanir. Það á aldrei að
hugsa um kostnað þegar gripið er til
þessara björgunartækja. Að lágmarki
ættu þrjár þyrlur og mannskapur
að vera til taks allan sólarhringinn; í
Reykjavík, á Akureyri og Hornafirði.
Þannig nýtist tíminn best. Ef við
– þessi ríka þjóð – getum haldið
úti sendiráðum um allan heim með
meðfylgjandi útgjöldum ættum við
ekki að vera í vandræðum með að
halda úti litlum þyrluflota sem væri
alltaf til taks þegar kallið kemur. Það
mætti kannski fækka þessum sendi-
ráðum til að borga björgunarflotann.
Ég skora á Björn Bjarnason að spýta í
lófana og klára þessi mál. Georg Lár-
usson, forstjóri Landhelgisgæslunnar,
mætti líka taka sig á. Að lokum vil ég
minna á að það verður alltaf flugstjóri
sem ákveður hvort hægt sé að sinna
tilteknu björgunarflugi eða ekki. Ekki
blanda læknum í þá ákvörðunartöku.
Aðalmálið er að ná í sjúklinga hratt
og örugglega og koma þeim undir
læknishendur.