Réttur - 01.02.1927, Side 68

70 KOMMÚNISMINN OG BÆNDUR [Rjettur
fólki í sveitum fer fækkandi. Oft er kaupi vinnumanna
þannig háttað, að þeir eiga skepnur og kjör þeirra fara
mjög eftir afkornu bóndans. Auk þess vinrtur töluvert af
verkafólki úr kaupstöðum að landbúnaði í kaupamensku
um sláttinn.
Stórbændur, svo að kalla megi, eru mjög fáir. Yfirleitt
er stjettaafstaða alls þorra sveitafólksins mjög svipuð. En
náttúru og framleiðsluástæður í ýmsum landshlutum eru
mjög ólíkar, og viðfangsefnin því mjög margbrotin.
Því er nú haldið fram í flesum blöðum, sem bændum er
útbýtt til Iestrar, að hagsmunir þessa fólks sjeu í beinni
mótsetningu við hagsmuni verkalýðsins. Vjer skulum nú
athuga nokkru nánar í hverju þessar andstæður eru
fólgnar.
Fyrst skulum vjer taka vinnulaunin til athugunar. Það
er fyllilega meðalbóndi á íslenskan mælikvarða, sem hefir
kaupamann og kaupakonu um sláttinn, segjum í 9 vikur.
Hvort hann greiðir kaupainanninum 40 kr. eða 50 kr. um
vikuna og kaupakonunni 25 eða 30 kr. munar hann alls
kr. 135.00. Efvið nú gerum ráð fyrir að útgjöldin sjeu alls
kr. 4000.00, sem ekki er freklega tiltekið, verður þessi
upphæð harla lítil, einkum ef hún er borin sanian við fúlg-
ur þær, sem af bóndanum eru teknar nreð tollum, verslun-
arokri, vaxtaokri o. s. frv. Ennfremur leita fjölmargir
bændur sjer eða sonum sínum launaðrar atvinnu utan
búsins og er því beinn hagnaður að því, að kaupið sje
sem hæst, enda eru þeir þá að nokkru leyti verkamenn.
Eins og sýnt hefir verið fram á, er aðalorsök hnignunar-
innar á kjörum bænda sú, að þeir fá nú minna andvirði
fyrir vinnukraft sjálfra sín en aður. — Þá er hið háa verð
á kjöti og annari neysluvöru verkalýðsins, sem bændur
framleiða, notað til að sigá vinnandi stjettunum saman.
Nú fá bændur óverulegt verð fyrir kjöt sitt, þrátt fyrir hið
háa smásöluverð, og eins og sýnt hefir verið fram á, er
hjer um að ræða arðnýtingu beggja stjettanna, sem hvor-
umtveggja málsaðilum ætti að vera áhugamál að losna við.