Réttur - 01.02.1927, Blaðsíða 93

Rjettur]
EITSJÁ
95
veran eilfa gaf,« — þrána sem er leiðarhnoð mannssálarinnar á
eilífri þroskabraut hennar.
í þeim ritum þessa höfundar, sem áður hafa út komið, gætir
þess mjög, að atburðir og persónur eru leidd fram með tilliti til
heimspekilegra úrlausna. Aðalpersónurnar margar virðist mjer
fremur bera að skoða sem fulltrúa fyrir stóran floklc manna,
sem leggja sitt til að gefa svar við einhverri spurningu manns-
andans, heldur en sem einstakling, sem lifir sínu lífi, sigrar og’
tapar, dafnar og deyr, eftir þeim lögum, sem líf þess eina ein-
stakiings lýtur.
Hvergi hefir það þó komið eins greinilega í ljós eins og á
þessu riti, enda er það æfintýraleikur og sjerhver persóna þess
er gerfingur einhverra þeirra afla, sem áhrif hafa og úrslitum
valda í baráttu mannanna á hinni andlegu þroskabraut.
Fríða er mannssálin sjálf, sem ber í brjósti sjer þrána að leita
til ríkari veraida. Hún er fædd og alin upp í koti nærri konung's-
höllu og dóttir karls og kerlingar. Kolur svínahirðir er matar-
hyggjan. Það gjaforð ætla karl og kerling Fríðu dóttur sinni.
En hún hefir komið auga á hugsjón hins fórnandi kærleika. Það
er Haukur konungssonur. Henni býður við Koli, en kotbarnið
hikar við að leggja út í skóginn með konungssyninum, sem fer
að berja á illvættum ríkisins, og hún missir sjónar á honum.
Rauður ráðgjafi er glæsimenska, í nautnum og auði og alls-
nægtum. Hann byrlar Fríðu óminnislyf, svo hún gleymir Hauki
konungssyni, og hefur hann til hallar sinnar. En verndardís í
förukonugerfi vakir yfir henni og vekur hana, og hún man eftir
konungssyninum, sem nú er í tröllahöndum, og Fríða slítur sig
frá hirðlífinu og leggur af stað að leita hans.
Helveig er drotningin í ríki andlegs dauða og er frek til
fanga. Þernur hennar eru öfund og tortrygni, afbrýði, hugdeigla
og örvænting. Þær koma Hauki konungssyni á vald Helveigar.
Fríða brýtst í gegnum hverskonar ógöngur, þar til hún hefir náð
helli Helveigar og leysir Hauk undan valdi hennar.
í síðustu sýningu eru þau Haukur og Fríða komin í konungs-
ríki sitt, — ekki í skrautlega höll umkringd mergð þjóna, held-
ur úti á orustuvelli lífsins, þar sem barist er fyrir blessun mann-
kynsins. í skuggsjá, sem verndardís þeirra bregður fyrir augu
þeim, sjá þau framundan óendanlega braut baráttunnar fyrir
því að útrýma bölinu úr mannheimum. Það er fagnaðarboðskap-
urinn, sem æfintýraleikurinn flytur, að endir þeirrar brautar
sjest ekki. »Það er enginn endir á framsókn mannanna. Væri
það, hlyti mannkynið að déyja. Baráttan er náðargjöf iífsins.
Hvíldin er dauði.«