Réttur - 01.01.1952, Side 22

22
RÉTTUR
þetta, og kominn eitthvað í áttina, áður en sovietta-sagan hófst, þvi undir-
stöðu-atriði hennar voru orðin upphugsuð fyrir löngu, sem sé, engin stétt
nema ein: iðjumennirnir. Þeir einir setja reglur um verk og viður-
gerning, sem verkið vinna og kunna. Öll störf unnin, einstaklingum og þjóð-
inni til ágætis, en engum sérstakling til auðlegðar."
Og enn bendir hann á sömu hugmyndina í öðru bréfi til Jóns
frá Sleðbrjót, 2. júní 1920 (í beinu framhaldi af því, sem vitnað
er til á 17.—18. síðu):
„Taflið aðeins um — fæst þetta með lögum, eða aðeins með bardaga.
Rússastjórn æskir einskis, nema friðar, til að fullkomna hjá sér þetta
fyrirkomulag, sem hún trúir á, en fær ekki frið. Öll „hervöld helvítanna,"
auður og stjórnarvöld allra ríkja, sem nú eru uppi, siga á hana öllum
hennar nágrönnum, með mútum, undirróðri, liðstyrk, herbúnaði og hót-
unum. Þetta síðasta veit ég, því það gerist nú samtíma mér."
Stephan G. gerðist þannig í lífi og list andlegur brautryðjandi
íslenzku þjóðarinnar og þá fyrst og fremst „iðjustéttanna", bænda
og verkamanna, í því að móta baráttuna gegn því auðvaldsskipu-
lagi, er þjóðarbrotið íslenska fyrirfann í Vesturheimi, og finna
leið alþýðunnar til sigurs yfir því. Og eins og hann skildi til
hlítar aðstöðu auðvaldsins til verkamanna og bænda þess eigin
þjóðar, eins túlkaði skáldið, sem risti brezka auðvaldinu níð í
„Transvaal" og hæddi hið bandaríska í „Filippseyjum", aðferð
auðvaldsins til að drottna yfir framandi þjóðum: imperialism-
ann (heimsvaldastefnuna), strax og hann kom fram á sjónar-
sviðið.
Hve biturt er ekki háð hans í bréfinu til Jóns Ólafssonar
ritstjóra 2. okt. 1898:
„Hvað sé í fréttum? Ja, svona almennt, að hann hérna „höfðingi þessa
heims" leiddi Bretann upp á ofurhátt fjall, sýndi honum öll ríki veraldar-
innar o. s. frv. og bauðst að gefa honum það allt, ef hann félli fram og til-
bæði sig. Og Bretinn gerði það með ánægju. Því eykur hann líka sjóher,
leggur undir sig lönd og launar Sigtrygg í Winnipeg til að skamma Rússa-
keisara, af því hann læst vilja stofna allsherjar frið, því þá gæti Bretinn ekki
barist til meiri valda. Nú hefir „höfðinginn" teymt Vestmanninn upp á
sama hnjúkinn og boðið honum sömu kjörin, og Vestmanninum þykir líka
veraldareignin girnileg. Hefir krækt í Hawaii-eyjarnar, á nú tangarhald á
Filipseyjum og tögl og hagldir á Cuba og dreymir um herauka og heimsvald,
hugsar alveg eins bolalega eins og Bretinn, faðir hans og fyrirmynd, nemá
að Sigtryggi vill hann ekki mat gefa, af því Sigtryggur vill hafa íslenska