Réttur - 01.01.1953, Side 68

68
RÉTTUR
samanlagt. Bandaríska þjóðin eyðir meiru fé í skatta en til kaupa
á matvælum: á árinu 1951 fóru þannig 75 miljarðar dollara í skatta
en. 55 miljarðar dollara til kaupa á matvælum. Síðan styrjöldinni
lauk hafa skattar aukist um 160% í Frakklandi, um 100% í Bret-
landi og 50% í Ítalíu. í Vestur-Þýzkalandi eru nú innheimtir 50
tegundir af sköttum, en heildarsköttunín þar hefur þrefaldast á
undanförnum 4 ártnn.
Til viðbótar þessu hefur verðbólgan stórlega rýrt lífskjör alls
almennings. Samkvæmt opinberum skýrslum er kaupmáttur doll-
arsins nú aðeins 43% af því sem hann var árið 1939, pundsins að-
eins 32% og franska frankans aðeins 3,8%. — Þá hafa og beinar
kauplækkanir verið framkvæmdar, alveg eins og gert var hér á
íslandi af „fyrstu stjóm Alþýðuflokksins", þegar íhald, framsókn
og kratar ákváðu með lögum að laun skyldu ekki greidd eftir
hærri vísitölu en 300 stigum, þótt hin falsaða vísitala væri þá 328
stig og hin raunverulega miklum mun hærri.
Almenningur í auðvaldsríkjunum hefur því í sífellu orðið æ
fátækari, kaupgeta hans hefur stórlega dregizt saman. í skýrslum,
sem Efnahagsráð Sameinuðu þjóðanna fyrir Evrópu hefur nýlega
gefið út segir, að framfærslukostnaður í Vestur-Evrópu hafi á
tímabilinu september 1949 til sept. 1952 hækkað um 45%. íbúar
Vestur-Evrópu keyptu og neyttu þriðjungi minni fæðu á síðast-
liðnu ári en þeir gerðu á kreppu- og atvinnuleysisárinu 1938.
í lok síðasta árs birti Matvæla- og landbúnaðarnefnd Sameinuðu
þjóðanna skýrslu um framleiðslu landbúnaðarafurða og annarra
matvæla í auðvaldsheiminum. Kemst nefndin að þeirri niður-
stöðu, að framleiðsla matvæla sé hlutfallslega minni en hún var
fyrir styrjöldina og bætir við: „Sá hluti mannkynsins, sem lifir
við sult og seyru, hefur stórum vaxið.“
V.
Samkeppnin í milli hinna einstöku auðvaldsríkja og hinna ýmsu
auðhringa um markaði, hráefni og áhrifasvæði verður æ bitrari.
Bandaríkin hafa þar sterkasta aðstöðu. Þau urðu ekki fyrir neinum
búsifjum í heimsstyrjöldinni, framleiðslugeta þeirra var nær því
tvöfalt meiri í lok styrjaldarinnar en hún hafði verið í upphafi
hennar. Öll önnur auðvaldsríki komu máttvana út úr styrjöldinni.
Þennan styrkleikamun hafa Bandaríkin notfært sér til hins ýtrasta.
Á fyrstu árunum eftir styrjöldina tókst Bandaríkjunum að
fjórfalda útflutning sinn miðað við árið 1937. Þá komu 37% af