Réttur - 01.01.1953, Qupperneq 76

76
RÉTTUR
leggja íslendingar inn á mótvirðissjóð. Ai því, sem í mótvirðis-
sjóðinn kemur fær ameríska sendiráðið í Reykjavík 5%, sem það
notar til reksturs síns, þar með vafalaust talin borgunin fyrir
alla þá snuðrun, sem Ameríkanar reka hér, til þess að fá upp-
lýsingar um þjóðhættulega menn, með öðrum orðum: menn, sem
hefðu þjóðhættulegar skoðanir. Af Marshallgjöfunum fá Amerík-
anarnir þannig til baka jafnóðum alls 20 milljónir króna til undir-
róðurs, njósna og reksturskostnaðar á íslandi. Eftir eru þá 380
milljónir króna.
Nú hafa amerísk auðfélög byrjað rekstur mikinn í sambandi
við hernámið. Þau og herinn taka í sína þjónustu mikið íslenzkt
vinnuafl. Gróði ameríska auðvaldsins á íslenzkum verkalýð felst
í því að geta keypt íslenzkt vinnuafl fyrir miklu lægra verð en
amerískt. Ameríska auðvaldið fyrirskipaði samkvæmt 2. gr.
Marshallsamningsins íslenzku ríkisstjórninni að lækka gengi ís-
lenzku krónunnar, þannig að dollarinn hækkar á einu ári úr 6,50
kr. upp í 16,32 kr. Tilgangurinn var alveg sérstaklega sá að lækka
kaupgjald íslenzkra verkamanna og halda því niðri. í árslok 1947,
áður en „fyrsta stjórn Alþýðuflokksins" batt vísitöluna, en eftir
að verkalýðssamtökin undir forustu sósíalista og sameiningar-
manna hækkuðu kaupið um sumarið, hafði Dagsbrúnarverkamað-
ur haft sama tímakaup og amerískur hafnarverkamaður í New
York (1,40 dollar um tímann). Nú er munurinn sá eftir fimm ára
nýlendupólitík Ameríkana á íslandi að munurinn á kaupi þessara
verkamanna, sem voru jafnir 1947, er sem hér segir:
í New York verður ameríska auðvaldið að borga hafnarverka-
manni 2,10 dollara um tímann og mun sú hækkun samsvara vax-
andi dýrtíð þar.
Hér á íslandi borgar ameríska auðvaldið hinsvegar 0,89 dollara
fyrir vinnuafl Dagsbrúnarverkamanns um klukkutímann og hefði
aðeins borgað 0,69 doliara, ef kaupið hefði ekki verið hækkað
með verkföllunum í maí 1951 og des. 1952, þvert ofan í fyrir-
skipanir ameríska auðvaldsins og vilja íslenzkra stjórnarvalda,
en það tvent er eitt og hið sama.
Amerískt auðvald græðir því 1,21 dollar um klukkutímann á
hverjum íslenzkum verkamanni, sem það hefur í þjónustu sinni,
móts við að hafa ameríska verkamenn. Nú eru í þjónustu ame-
rísks auðvalds, — hersins og atvinnurekenda, beint og óbeint, —
2500 íslenzkir verkamenn. Ef miðað er við 8 tíma vinnu 300 daga
ársins, þá nemur þessi gróði ameríska auðvaldsins 2904 dollurum
eða 47,393 kr. á ári á hvern verkamann. Það gerir á 2500 verka-