Réttur - 01.10.1973, Blaðsíða 38

Málshöfðanir urðu út af þessum atburðum.
Urðu þeir Brynjólfur og Einar alloft að mæta
fyrir rétti svo og Haukur Björnson og Hjalti
Arnason, því dularfullt þótti að þeir kváðust
ekkert vita hvað af hakakrossfánanum hefði
orðið! Hafði þó lögreglan í leit sinni að fán-
anum gert húsleit m.a. hjá Sverri Thoroddsen,
en ekki fundið neitt. Frú Theodóra Thor-
oddsen bjó þá hjá syni sínum og er lög-
reglumennirnir gengu út, stóð hin aldna sjálf-
stæðishetja í dyrum herbergis síns og spurði
þá með hörku í röddinni: „Viljið þið ekki
leita hjá mér líka?" En þeir kváðust ekki
hafa neina fyrirskipun um það.
Málaferlin drógust á langinn. Víðtæk and-
spyrna gegn stéttadómum út af 7. júlí og 9.
nóvember 1932 hafði og sín áhrif á almenn-
ingsálitið og dómarana — og hjá ýmsum,
jafnvel í dómarasærnm, var farið að renna
upp nokkurt ljós fyrir því hvað fasisminn
væri, þótt Morgunblaðið héldi áfram að telja
baráttuna gegn hakakrossinum „landráða-
starfsemi kommúnista" (sbr. leiðara þess 10.
nóv. 1933).
Fór svo að lokum að þeir Brynjólfur og
Einar voru 11. júlí 1935 dæmdir í 75 króna
sekt fyrir undirrétti fyrir meðhöndlunina á
hakakrossfánanum 9- nóv. 1933. Hærra mat
dómarinn „heiður hakakrossins" ekki!
En af hakakrossfánanum, sem lögreglan
leitaði að og fann ekki, er það að segja að
einn af ágætustu verkamönnum K.F.I., Árni
Guðlaugsson prentari, geymdi hann sem hvert
annað herfang í kommóðuskúffu hjá sér
næsm sjö árin. Eftir að Bretar hertóku Is-
land, þótti hins vegar of hættulegt að hafa
slíkan grip lengur í fórum góðra manna og
var hann brenndur.
★
Aðgerðirnar gegn hakakrossinum haustið
1933 voru lofsverð viðleitni kommúnista til
að vekja alþýðu til meðvitundar um ógn
fasismans og báru vott um þá ríku alþjóða-
hyggju, sem einkenndi starf flokksins. Veitti
eigi af slíkum aðgerðum svo mikil sem
blindnin var um eðli nasismans og áróður
Ihaldsins með honum hætmlegur.
Harkan í þessari barátm var í samræmi við
þá tíma, er hún var háð á, — tíma þar sem
barist var um brauðið og lífið.
En bráðlega tók baráttan gegn hakakross-
inum, sem háð var með handaflinu haustið
’33, að færast inn á flest svið þjóðlífsins og
eignast formælendur fleiri. Stórskáldin kveða
sér hljóðs: Jóhannes úr Kötlum birti „Brúnu
höndina" í 3. hefti Réttar 1933- „Félag rót-
tækra rithöfunda" er stofnað 10. október
1933, þung högg Þórbergs og Halldórs Lax-
ness taka að dynja á fasismanum og formæl-
endum hans. K.F.Í. yfirvinnur barnasjúk-
dóma sína, en varðveitir áræðið og æsku-
þróttinn. Samfylkingin gegn fasismanum
sækir á og eflist stórum og semr mark sitt á
stjórnmálalíf Islands á næstu ámm. Og öll
málaferli yfirstéttarinnar út af aðgerðunum
gegn hakakrossinum haustið 1933 falla um
sjálft sig. Þau samrýmdust ekki þeirri réttar-
vimnd fólksins, er nú tók að fylkja liði gegn
fasismanum erlendis og heima.
E. A. og E. O. tóku saman.
246