Réttur - 01.01.1983, Blaðsíða 29

stofn, vegir lagðir og reynt að fá veiði-
menn og aðra flökkuhópa til að finna sér
fasta bústaði. Mönnum tókst smám sam-
an að ráða betur við ýmsa hættulega
hitabeltissjúkdóma, svo sem malaríu, og
þar með varð landnámið auðveldara. Og
svo kom að því, að farið var að höggva
frumskógana fyrir alvöru. Á jöðrum
þeirra voru gróðurskilyrðin tæpust, og þar
mynduðust hálfgerðar eyðimerkur. Menn
fundu upp stórvirka tækni og vélbúnað til
að ryðja kjarr og skóga. Hitabeltistimbur
varð að verðmætri söluvöru, borðviði og
trjákvoðu.
Þessi víðáttumiklu skógasvæði eyðast
nú hröðum skrefum, svo að þeim verður
útrýmt innan skamms, ef ekkert verður
að gert. Um leið vofir tortíming yfir
hundruðum þúsunda dýrategunda, sem
ala þar aldur sinn, en fæstar þeirra hafa
verið rannsakaðar eða kannaðar svo við-
hlítandi sé.
En nú spyrja menn kannski: Hvernig
má það vera að á þessu blómlega svæði
vaxi ekki nýr gróður, jafnskjótt og skóg-
arnir eru höggnir? Er þetta ekki frjó-
samasta svæði jarðar? Þótt undarlegt virð-
ist í okkar augum, er svarið neitandi. Sá
óhemju mikli gróðurmassi, sem þarna er
saman kominn hefur nefnilega víða þurr-
ausið jarðveginn að mestu af áburðar-
efnum sínum. Vöxturinn sem fram fer, er
því hægfara og byggist nær eingöngu á því
að nýta aftur það lauf og þær jurtaleifar,
sem til falla á skógarbotninn. Þegar gróð-
urþekjunni hefur verið svipt burt, er
bókstaflega ekki til efni í annan skóg.
Slíkt skógarhögg er því rányrkja á hæsta
stigi. Víða er það meira að segja svo, að
eftir að skógurinn er horfinn og hita-
beltissólin nær að baka jarðveginn, verð-
ur hann líkastur þéttum og brenndum
Páll Bergþórsson.
leir, dauður og ófrjór.
Enn vitna ég í Fosberg og það sem hann
sagði um þessar aðfarir á ráðstefnunni í
Reykjavík:
„í mínum huga yrði þetta (eyðing
hitabeltisskóganna) mesta og hörmuleg-
asta slys í lífríki veraldarinnar. Mestur
hlutinn af árangri áramilljóna þróunar
yrði að engu gerður, margir þættirnir án
þess að þeir hefðu verið vísindalega kann-
aðir eða útskýrðir. Sumir kunna að segja,
að ef maðurinn viti ekki hvað hann er að
missa, þá megi honum vera sama. Vera
má að svo sé, en ekki get ég fallist á þá
hugsun, mér finnst hún vera meiningar-
leysa.“
29