Réttur - 01.04.1986, Blaðsíða 40

höfðu komið frá stjórnarnefnd ríkisspítal-
anna. Gerðu félagskonur athugasemd við
tvær greinar samningsins og var samþykkt
að fela stjórn félagsins að fullgera samn-
inginn við ríkisspítalana. Voru þeir undir-
ritaðir 2. nóvember. 1 samningnum eru
m. a. að finna ákvæði um að lágmarks-
kaup skyldi vera 75. kr. á mánuði frá 1.
apríl til 1. okt. en frá 1. okt. til 1. apríl
krónur 50. F>að skyldi teljast eftirvinna er
færi fram yfir 10 stundir á dag. Stúlkur er
byggju á spítölunum skyldu hafa ókeypis
fæði, húsnæði, ljós og hita, en þær sem
byggju úti í bæ fengju 25 krónur í húsa-
leigupeninga á mánuði. Stúlkur sem ynnu
í þvottahúsum fengju 5 kr. fyrir vinnuföt
á mánuði, en aðrar fengju ókeypis vinnu-
föt, hreinlætisvörur og rúmföt. Eftirvinna
taldist vera 2 stundir og skyldi greiða 1 kr.
fyrir hverja eftirvinnustund. í samningn-
um var ákvæði um sumarfrí. Þær sem
unnið höfðu 3-6 mánuði fengu 7 daga á
fullu kaupi og 2 kr. á dag í fæðispeninga,
en þær sem hefðu unnið 6 mánuði eða
meira fengu 14 daga. Mjög merk ákvæði
voru um veikindadaga. Pær sem unnið
höfðu meira en 3 mánuði töldust fastafólk
og fengu þær stúlkur sem unnið höfðu 3-6
mánuði 1 mánaðar veikindadaga á fullu
kaupi en þær sem unnið höfðu 6 mánuði
eða lengur fengu einn og hálfan mánuð á
fullu kaupi. Fastafólk fékk á meðan ókeypis
læknishjálp, lyf og ókeypis fæði á meðan
á veikindadögum stóð.
Þegar þessi fyrsti samningur er skoðað-
ur er augljóst að hvað kröfur snertir þá
hafi stúlkur aðeins náð að skjalfesta sem
lágmarkskaup, þau Iaun er þá voru al-
menn á ríkisspítölunum. Aftur á móti
hefur félaginu tekist að ná fram mjög
mikilvægum hlunnindum og réttindum og
eru ákvæðin um veikindadaga einsdæmi
á þessum tíma. Gátu starfsstúlkur því
verið ánægðar með þessa fyrstu samn-
inga, en það mikilvægasta var að félagið
hafði með þeim fengið viðurkenningu fyr-
ir samningsrétti og skjalfestan samning
sem beita mætti til að knýja aðra atvinnu-
rekendur til að fara eftir. En þó samning-
ar hefðu tekist, þá tók það næstu mánuði
og ár að fá einstaka aðila til að virða
samningsákvæðin og einkum streittust at-
vinnurekendur við að standa í skilum
með eftirvinnugreiðslur. Þessir samning-
ar voru síðan í gildi þar til félagið sagði
þeim upp á félagsfundi þann 24. okt. 1940
eða í 5 ár, en þess ber að geta að verðlag
var á þeim árum stöðugra en nú.
Sókn gengur í ASÍ
Á tímabilinu frá 1916-42 var Alþýðu-
sambandið og Alþýðuflokkurinn skipu-
lagslega ein heild. Hafði sambandið þau
ákvæði í lögum frá haustinu 1930 að til að
hafa seturétt á ASÍ þingum þá yrðu menn
að samþykkja stefnuskrá Alþýðuflokks-
ins. Þetta ákvæði varð þess m. a. valdandi
að stofnaður var Kommúnistaflokkur ís-
lands haustið 1930 og á næstu árum var
mikill ágreiningur í verkalýðsfélögunum,
um þáttöku í ASÍ. Þessi ágreiningur kem-
ur einnig fram innan Sóknar og virðast
sumar róttækari stúlkurnar andvígar inn-
göngu í ASÍ. Er um þetta deilt á nokkrum
fundum. Þann 5. júní 1935 kemur upp
umræða á félagsfundi um launakjör
stúlkna á Elliheimilinu, en þær höfðu
aðeins 50 krónur á mánuði yfir sumarið
en 40 krónur yfir vetrarmánuðina. Stjórn
félagsins hafði gengið á fund forstjóra
Elliheimilisins til að reyna að knýja fram
hækkun. „En er formaður Sóknar kom
með bréfið á fund forstjóra Elliheimilisins
svaraði hann illu einu og endaði með því
104