Réttur - 01.08.1975, Blaðsíða 23

ingarsókn inn á við. Ég held að aldrei hafi
mannkyninu riðið meira en nú á varðveislu
græðandi frumafla menningararfsins, á hégóma-
lausri, hljóðlátri nýsköpun siðgæðisverðmæta, á
þeirri fómandi lífsvörn sem hamlar óbeint gegn
orsökum og afleiðingum styrjalda — sem sagt
á öllu því sem herrum gerfimennsku og vald-
beitingar hefur alla tíð fundist svo lágt og svo
smátt.
Meðan manskáldin lofsungu ástmeyna sem
fjarlæga hugsjón var hin lítilsvirta eiginkona sá
nálægi veruleiki scm gaf kynslóðunum næringu
og skjól. Hin frjálsa nútímakona kýs ekki að
vera nein hugsjón sjálf, heldur vill bcrjast fyrir
hugsjónum við hlið karlmannsins sem sjálfstæður
persónuleiki. Þetta er í sjálfu sór fagnaðarefni.
En hvert stcfnir sú hugsjónabarátta? Hefur hún
ekki snúist æ meir upp í tæknivædda og her-
vædda hagsmunabaráttu? Og hefur þá konan
reynt að sporna við þeirri þróun sem skyldi?
Hefur hún reynt að blása lífsanda kveneðlis síns
í þessa sameiginlegu baráttu kynjanna? Hefur
hún reynt að tengja móðureðli sitt, hinn nálæga
veruleika miskunnsemi og fórnar, þeim auknu
tækifærum sem réttindin hafa gefið henni?
í einu leikrita sinna lætur fomgríska skáldið
Aristófanes eiginkonurnar knýja eiginmenn sína
til friðarsamninga með því að neita þeim um
blíðu sína ella. Ekki veit ég hvort konur atóm-
aldarinnar eru reiðubúnar til að beita slíku ráði.
Hitt veit ég, að þær hafa betri skilyrði til þcss
en nokkru sinni áður að gæða þroskaleit manns-
ins nýrri, voldugri hugsjón sem sótt væri í sjálfa
frumlind kveneðlisins — hinni tímabærustu
allra hugsjóna: að varðveita manninn fyrir sjálf-
um sér.
Ef konan vill bæta fyrir hin sorglegu mistök
karlmannsins i veraldarsögunni og leggja grund-
völl að sannri friðarmenningu í tákni andlegra
verðmæta þarf hún vel að gæta þess að hlut-
verkaskipting við karlmanninn virðist ekki væn-
legust til sigurs í þvi máli. Ég sé ekki að heim-
urinn myndi breytast neitt verulega til batnaðar
þó karlmaðurinn færi að leggja nteiri stund á
hannyrðir eða liggja til dærnis hálfan mánuð á
sæng, en konan tæki hinsvegar að stjórna hern-
aðarbandalögum og fást við kjarnorkusprenging-
ar. Hún verður að skilja að í gegnum uppeldi
barna sinna getur hún náð mcstum árangri. Þau
eru sjálf framtíðin. Ekkert samfélagskerfi er svo
fullkomið að það geti gert hugsjónir sínar að
vcruleika cf móðirin gefur því ekki heilsteypta
einstaklinga, agaða í hugsjón og ást. Góð móðir
verður ævinlega sá sjálfkjörni smiður persónu-
leikans sem öll menning, allur friður veltur á.
Vanræki hún jákvæðustu þætti kveneðlis síns mun
hið riddaralega manskáld breytast í valdgírugan
vélrisa sem treður lífið á þessari jörð niður í
svaðið undir fótum sér.
Og ég held að þá fyrst geti skapast það and-
lega jafnvægi milli kynjanna sem heimurinn þarf
svo mikið á að halda, þegar þau tvö uppi á
fjallinu hætta að metast á um eðlisfar sitt og
konan bendir karlinum sinum út yfir öll ríkin
og dýrðina, svo mælandi: Þessi ríki og þessa dýrð
læt ég þig ekki eyðilcggja fyrir börnunum okkar.
167