Réttur - 01.08.1975, Blaðsíða 39

bandsins í París 1889 — ásamt Tom Mann,
Keir Hardie og fleirum. Þar voru þá og
Bebel og Liebknecht frá þýska flokknum
Victor Adler frá Austurríki, August Palm og
Hjalmar Branting frá Svíþjóð, Vera Sasulich
og Plechanov frá Rússlandi — svo aðeins
nokkur nöfn séu nefnd. 1891 heldur Morris
ræðu í Hyde Park 1. maí og aftur 1894.
Ha,in verður vinur Friedrich Engels, sem á
gamals aldri lærði íslensku eins og Morris
og getur þess í bréfi til Láru Lafargne, dóttur
Karls Marx, 23. nóv. 1884 hve glaður Morris
hafi orðið yfir að sjá Eddu á borðinu hjá sér
og lýsir því er Morris „an Icelandic enthusi-
ast" hafi lesið upp fyrir þeim eitt kvöldið
„umskrift" á „Helreið Brynhildar".') (Rit
Engels „Uppruni fjölskyldunnar, einkaeign-
arinnar og ríkisins," kom einmitt út árið
1884 og vitnar hann þar í Edduna á ís-
lensku).
Morris flutti ræðuna fyrir hönd bresku
fulltrúanna á stofnþinginu í París og var
ákaflega vel fagnað, Wilhelm Liebknecht,
vinur hans, þýddi. (Kona Liebknechts þýddi
„News from Nowhere" á þýsku). — En hins-
vegar má geta nærri hvernig breska yfirstétt-
in tók allri þessari baráttu Morris, — hann
var sjálfur úr yfirstéttinni og eitt fræknasta
„nafn" Bretlands.
Morris hélt áfram baráttu sinni allt til
dauðadags. Hann andaðist 3. október 1896,
sextíu og þriggja ára að aldri.
I grein, sem Bernard Shaw reit 40 árum
síðar, — „Morris as I knew him" — standa
m.a. þessar tvær setningar um hann:
„Þegar Morris varð að skilgreina pólitíska
stöðu sína, kvaðst hann vera kommúnisti".
„Hann stóð með Karli Marx contra
tnnndnm'' (gegn heiminum).h)
o*o
Áhugi á verkum William Morris og virð-
Cunningham Graham. Fæddur 1852. — Þingmaður
1886, róttækur fulltrúi „frjálslynda flokksins," síðar
sósíalisti. Dró sig i hlé frá þingstörfum 1892, en
vann siðan að útbreiðslu sósíalismans .
ingin fyrir hinu óskaplega fjölþætta lífsstarfi
hans, — sem ei er rætt hér — fer svo vax-
andi í Bretlandi nú að við tignun liggur á
þessum mikilhæfa manni. M.a. var stofnað
í Bretlandi sérstakt áhugafélag um lífstarf
hans 1955 „The William Morris Society" og
fara sumir áhugamenn þess félags stundum
einskonar pílagrímsferðir til Islands, til þess
að feta í fótspor hans á ferðalögunum 1871
og ’73. Ein slík ferð var t.d. farin 1961.
William Morris barðist eigi aðeins gegn
kapítalismanum vegna ranglætis hans og
kúgunar, heldur alveg sérstaklega gegn
mannskemmandi áhrifum hans, gegn því
hvernig hann væri að skemma og eyðileggja
183