Morgunblaðið

Dagsetning
  • fyrri mánuðurjanúar 2006næsti mánuður
    SuÞrMiFiLa
    1234567
    891011121314
    15161718192021
    22232425262728
    2930311234
    567891011

Morgunblaðið - 31.01.2006, Blaðsíða 23

Morgunblaðið - 31.01.2006, Blaðsíða 23
MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 31. JANÚAR 2006 23 Miklar öfugmælavísurvoru kveðnar á Al-þingi í síðustu vikuþar sem rætt var ut- an dagskrár um skattbyrði að beiðni þingmanns Samfylking- arinnar. Hver stjórnarandstæðingurinn af öðrum kvaddi sér hljóðs og hélt því fram að skattar hefðu alls ekkert verið lækkaðir hér á landi á síðustu árum, skattbyrði hefði þvert á móti hækkað. Þessi málflutningur er með miklum ólík- indum, hvort sem lit- ið er til fyrri um- mæla stjórnarand- stöðunnar um skattalækkanir rík- isstjórnarinnar eða staðreynda málsins. Í nóvember 2004 samþykkti rík- isstjórnin, í samræmi við fyrirheit rík- isstjórnarflokkanna, að leggja fram frum- varp sem fæli í sér umtalsverða skatta- lækkun. Þar var meðal ann- ars um að ræða lækkun tekjuskatts- ins og hækkun per- sónuafsláttarins og voru heildaráhrifin til lækkunar skatta met- in á 22 milljarða króna á ári þegar áhrifin yrðu að fullu komin fram. Stjórnarandstaðan gagnrýndi miklar skattalækkanir Viðbrögð stjórn- arandstöðunnar létu ekki á sér standa og Össur Skarphéð- insson, sem þá var formaður Samfylkingarinnar, sagði um þessi áform í samtali við Morg- unblaðið: „Það er auðvitað gam- an að geta verið í hlutverki jóla- sveins, sem dreifir gjöfum í allar áttir, en ef maður er fjár- málaráðherra verður að vera innistæða og umhverfi sem gerir slíkt mögulegt. Við núverandi aðstæður er ljóst að það er bæði óþarfi og óheppilegt miðað við ástand efnahagsmála að ráðast í um- fangsmiklar skattalækkanir.“ Mér finnst rétt að vekja at- hygli á þessum orðum leiðtoga stjórnarandstöðunnar frá þeim tíma þegar ráðist var í þessar miklu skattalækkanir, sem reyndar eru aðeins hluti þeirra skattalækkana sem ríkisstjórnin hefur ráðist í á síðustu árum. Fyrir rúmu ári taldi leiðtogi stjórnarandstöðunnar að skatta- lækkanirnar væru „umfangs- miklar“, verið væri að „dreif[a] gjöfum í allar áttir“ og að þetta væri ekki aðeins „óþarfi“ heldur beinlínis „óheppilegt“. Á Alþingi nokkrum dögum síð- ar bætti Össur um betur og sagði ríkisstjórnina vera með „gáleysislegar yfirlýsingar um 23 milljarða skattalækkanir“. Össur taldi skattalækkanirnar „hvetja landsmenn til eyðslu“, eða með öðrum orðum að þær ýttu undir þenslu eins og það var stundum orðað, og aðrir þingmenn stjórnarandstöðunnar tóku í sama streng. Fyrir rúmu ári viðurkenndi stjórnarandstaðan sem sagt þá staðreynd að ríkisstjórnin hefur staðið fyrir stórfelldum skatta- lækkunum og mótmælti meira að segja þessum skattalækkunum. Samfylkingin lét sig með þessu ekki muna um að snúa baki við loforðum sínum um töluverða lækkun skatta frá því fyrir kosn- ingar. Umtalsverð lækkun skattbyrði Nú hentar það stjórnarand- stöðunni ekki að viðurkenna þá lækkun skatta sem hún mótmælti áður og það segir meira um mál- flutning stjórnarandstöðunnar en skattalækkanir ríkisstjórn- arinnar. En hverjar eru þá staðreyndirnar um skattalækkanirnar? Þar sem skatt- kerfið er flókið og samspil margra þátta, svo sem skatt- hlutfallsins, persónu- afsláttarins og barnabótanna, hafa áhrif á skatt- greiðslur ein- staklinga og fjöl- skyldna er best að taka dæmi til að átta sig á áhrifum skatta- lækkananna. Fjármálaráðu- neytið hefur reiknað fjölmörg dæmi sem nálgast má á vef þess, en hér vil ég aðeins nefna tvö. Hjón með samtals 360.000 krónur á mánuði sem bæði eru á vinnumarkaði og eiga tvö börn undir sjö ára aldri væru með 28,5% skattbyrði miðað við reglur ársins 1994, eru með 13,2% skatt- byrði í ár og verða á næsta ári með 9,8% skattbyrði. Skatt- byrðin er því aðeins um þriðjungur þess sem hún hefði verið án þessara skattalækkana þegar lögfestar skattalækkanir ríkisstjórnarinnar eru að fullu komnar til fram- kvæmda. Einstaklingur með 120.000 króna mánaðarlaun væri miðað við óbreyttar skattareglur ársins 1994 með 21,9% skattbyrði en er í ár með 11,1% skattbyrði og á næsta ári 8,6%. Þessi dæmi eru alls ekki sér- staklega valin því það er sama hvaða dæmi er tekið, skattbyrði fólks er mun lægri eftir skatta- lækkanir ríkisstjórnarinnar en hún væri ef skattar hefðu ekki verið lækkaðir. Kaupmáttaraukningin þýðingarmest Um það verður þess vegna ekki deilt með rökum að ríkisstjórnin hefur lækkað skatta eins og stjórnarandstaðan viðurkenndi áður en hún hóf fyrir skömmu að kveða öfugmælavísur sínar. Um þetta tala einfaldar stað- reyndir skýru máli. Það sem skiptir almenning hins vegar mestu er að kaupmáttur hans hefur vaxið mjög hratt á síðustu árum og eru engin dæmi áður um slíka kaupmáttaraukn- ingu. Þetta á ekki aðeins við um þá efnameiri eins og stundum er ranglega haldið fram, heldur ekki síður um þá sem lægst hafa laun- in. Þetta er ákaflega ánægjuleg þróun og þar spila saman skatta- lækkanir ríkisstjórnarinnar og sú hækkun launa sem orðið hefur vegna traustrar efnahagsstefnu ríkisstjórnarinnar og þess góða árferðis sem að hluta til að minnsta kosti er efnahagsstefn- unni að þakka. Öfugmæli á Alþingi Eftir Sigríði Önnu Þórðardóttur Sigríður Anna Þórðardóttir ’Fyrir rúmu ári viðurkenndi stjórnarandstað- an sem sagt þá staðreynd að rík- isstjórnin hefur staðið fyrir stór- felldum skatta- lækkunum og mótmælti meira að segja þessum skattalækk- unum.‘ Höfundur er umhverfisráðherra. „ÞAÐ ER alltaf best að vera heima. Það er ekki hægt að lýsa því hvað það er dýrlegt. Ég leggst ekki inn á sjúkrahús nema að mér sé lofað að ég fái að fara aftur heim. Þær eru svo góðar við mig og passa mig svo vel,“ segir Fjóla Eiríksdóttir um starfskonur heimahjúkrunarinnar á Suðurnesjum. Fjóla er fædd árið 1919 að Stafnesi rétt fyrir utan Sandgerði og hefur hvergi annars staðar búið en suður með sjó. Flestir afkomendanna eru fluttir til Reykjavíkur en Fjóla er ákveðin í að eyða síðustu æviárunum í Keflavík og þá sem lengst á eigin heimili. „Ég vona að ég fái að deyja hérna heima.“ Það eru liðin ein sextán ár síðan Fjóla flutti að Kirkjuvegi 1 í Keflavík þar sem eru þjónustuíbúðir fyrir aldraða. Í mörg ár hefur hún notið þjónustu heimahjúkrunar og er hæstánægð með hana. Hún á erfitt með gang þar sem nokkrir hryggjarliðir í bakinu eru ónýtir. Þrátt fyrir að þurfa að heim- sækja hjarta- og nýrnasérfræðinga reglulega ber hún sig vel og segist nokkuð frísk. Fjóla segist þekkja starfsfólk heimahjúkrunar- innar vel. „Mér þykir orðið svo vænt um þær, þær eru eins og börnin mín.“ Hún segir að félagsskap- urinn skipti ekki síður máli en aðhlynningin sem þær veiti sér. „Mér hlýnar alltaf um hjartaræturnar þegar ég sé framan í þær.“ Fjóla er alltaf vel til höfð og hugsar vel um útlit- ið. Hún er sjö barna móðir og á því orðið fjölmarga afkomendur. Hún er Keflvíkingur í húð og hár og finnst vanta hjúkrunarheimili í bæinn, þó hún segist alls ekki tilbúin að fara á slíkt heimili. Hins vegar kæmi aldr- ei til greina að fara á hjúkrunarheimilið í Njarðvík sem þar hefur verið ákveðið að byggja. Þó bæjar- félögin hafi sameinast í Reykjanesbæ, er og verður Keflavík alltaf Keflavík. „Það er alltaf best að vera heima“ Morgunblaðið/Árni Sæberg Fjóla Eiríksdóttir kann vel að meta þá þjónustu sem heimahjúkrunin veitir. Hún og Bryndís, deildarstjóri heimahjúkrunar, ræddu um allt milli himins og jarð- ar þegar þær hittust í síðustu viku. „HEIMAHJÚKRUNIN skiptir gríð- arlegu máli fyrir okkur til að við getum útskrifað fólk tímanlega,“ segir Sigurður Þór Sigurðsson, læknir á lyflækningadeild Heil- brigðisstofnunar Suðurnesja. „Flestir okkar sjúklingar eru aldrað fólk og þó að meðferðinni sé lokið og fólk búið að ná sér að verulegu leyti er það oft eftir sig og lasið í lengri tíma. Þá getur hjálpað gríðarlega mikið að fá að- stoð og aðhlynningu heima fyrir og það getur verið algjör forsenda fyrir því að fólk komist heim til sín á skikkanlegum tíma.“ Legudögum á HSS hefur fækkað mikið undanfarin ár, úr sjö að meðaltali árið 2004 og í 5,5 árið 2005. Á lyflækningadeild hefur fækkunin verið enn meiri og segir Sigurður heimahjúkrunina eiga þar stóran hlut að máli. Hann bendir á að sú nálægð sem skapist á til- tölulega litlum vinnustað á borð við Heilbrigð- isstofnun Suðurnesja og einnig í litlu samfélagi líkt og Reykjanesbæ sé mikils virði. Persónuleg tengsl og traust skapist milli starfsfólks og við sjúklinga sem hafi mikla þýðingu. Sigurður segir HSS ekki glíma við útskriftarvanda að neinu marki. Nú séu fjórir sjúklingar inniliggjandi á lyflækningadeild að bíða eftir hjúkrunarrými og þar af séu þrír líklega á förum fljótlega. „En það ger- ist almennt ekki að fólk liggi hér inni mánuðum sam- an á meðan það bíður eftir öðrum úrræðum,“ segir Sigurður. Legudögum á sjúkra- húsinu hefur fækkað Sigurður Þór Sigurðsson HEIMAHJÚKRUN á Suðurnesjum sinnir öllum þeim sem þarfnast hjúkrunar- og læknisþjónustu á heim- ilum sínum vegna styttri eða lengri veikinda, færni- taps, líknandi meðferðar og þeirra þarfa sem ekki er bráðnauðsynlegt að séu uppfylltar á sjúkrahúsi eða öldrunarstofnun. Ekki eiga að vera að biðlistar eftir þjónustunni. Hugmyndafræði heimahjúkrunar skrifaðir að meðferð lokinni og liggja ekki inni lengur en nauðsyn krefur. Hjúkrunarrými fyrir þá sem alls ekki geta verið heima Sautján einstaklingar á Suðurnesjum eru í mjög brýnni þörf eftir hjúkrunar- rými samkvæmt vistunarskrá. Hildur og Bryndís segja það sína reynslu að skráin endurspegli ekki alltaf raunveru- lega þörf fyrir varanlega vistun heldur sé á henni að finna ein- staklinga sem eru að tryggja sér aðgang ef og þegar þeir þurfi hans með. Sumir eru þegar komnir inn á hjúkrunarheimili en hafa óskað eftir flutningi. „Hugmyndafræðin varð- andi umönnun aldraðra og óskir fólks hafa breyst mjög mikið síðan vistunar- mat var tekið upp fyrir nokkrum árum,“ segir Hildur. „Á vistunarskrá eru alltaf einhverjir sem eru samkvæmt vistunar- mati í mjög brýnni þörf en eru að fá næga aðstoð heima og er oft ekki sjálft tilbúið til þess að fara á hjúkrunarheimili.“ Dæmi um þetta er að þegar pláss losna á hjúkr- unarheimilunum tveimur á Suðurnesjum, Víðihlíð í Grindavík og Garðvangi í Garði, þarf stundum að fara nokkuð aftarlega á listann því þeir sem eru fremstir eru ekki tilbúnir að leggjast inn. „Reynslan er sú að þegar losnar pláss og hringt er í þá sem eru á biðlista er kannski enginn tilbúinn að koma inn,“ seg- ir Hildur. Nú hefur reglum verið breytt þannig að ef fólk þiggur ekki pláss dett- ur það útaf listanum eftir 18 mánuði. „Í haust var staðan þannig að níu pláss voru laus á okkar hjúkrunarheim- ilum en enginn vildi þau,“ segir Bryndís en bendir á að staðan hafi breyst síðan þá. „En það er enginn að bíða heima eftir vistun,“ segir Bryndís. „Séu þeir að bíða eru þeir á sjúkradeildum spít- alans.“ Þær Hildur og Bryndís segjast því fullvissar um að ekki ríki neyðarástand hvað þetta varðar. „Okkar hugsun er sú að hjúkrunar- rými eigi aðeins að vera fyrir þá sem geta alls ekki verið heima vegna alvar- legs heilsubrests og eða færnitaps,“ segir Hildur. „Við þurfum líka að hverfa frá þeim hugsunarhætti að öldrun sé sjúkdómur. Að það að verða gamall þýði að viðkomandi sé veikur. Fólk missir ákveðna færni með aldrinum sem er eðlilegt ferli. Slíkt fólk á að fá að vera heima og ráða sér sjálft.“ Þær benda á að auðvitað falli ekki all- ir innan sama rammans. Fólk hafi ólík- ar þarfir og því þurfi að meta hvern ein- stakling fyrir sig. „Sumir eru einangraðir og eiga enga að. Aðrir eru hræddir við að vera einir. Aðstæður eru margskonar.“ Fleiri hópum hjúkrað Aðspurð hvað framtíðin beri í skauti sér fyrir heimahjúkrun á Suðurnesjum svarar Bryndís að hún telji að aðhlynn- ing krabbameinssjúkra í heimahúsi eigi eftir að eflast enn frekar. „Ég held að það sé mikilvægast núna, eftir mjög hraða uppbyggingu síðustu ár, að koma góðu jafnvægi á þjónustuna og þétta hana,“ segir Hildur. „Símennt- un og fræðsla er auðvitað alltaf nauð- synleg. Við munum horfa til þess að verða sérfræðingar í hjúkrun enn fleiri hópa, t.d. hvað varðar langvinna tauga- sjúkdóma. Þannig að brýnasta framtíð- arverkefnið er frekari fagleg styrking þjónustunnar.“ lst okkar starf mikið í ningi,“ ítrekar Bryndís. gang á því hvort skjól- séu einangraðir fé- ir eru þá hvattir til að öl Félagsþjónustunnar, er boðið upp á föndur, ýmsa aðra dægradvöl. á hvíldarinnlögn á lyf- eða endurhæfingardeild stæðingana. Slík innlögn júkrun getur hjálpað að vera heima mun rs. „Þetta er frábær og a sem skilar miklu,“ seg- eðan á dvölinni stendur arnir sig upp andlega og standendur hvílast. heimahjúkrunar arfa við heimahjúkrun kveðna kosti til að bera, allt annars eðlis en þau nn á sjúkrahúsum. „Inni er það heilbrigðisstarfs- ræður ferðinni, hann er mavelli,“ segir Bryndís. n kemur inn á heimili þetta við, þar er heil- ðurinn gestur og skjól- m stjórnar.“ agmennska og færni í mskiptum eru því lyk- starfi. „Maður dregst ra inn í allar aðstæður eimahjúkrun en ef hann aut fræðslu og ráðgjaf- jónustunnar Karítasar n er starfrækt af hjúkr- með sérþekkingu á og f hjúkrun krabbameins- úsum. r á að sjúkradeildirnar n séu nauðsynlegt bak- runarinnar og við þessa mikið samstarf. f milli lyflækningadeild- að sögn Hildar orðið til eildin getur starfað sem sem sjúklingar eru út- fnun á að úrræðið“ m hefur aukist starfsmenn um fa á mismikilli bameinssjúkir, Sunna Ósk ni suður með sjó. Morgunblaðið/Árni Sæberg (HSS), og Bryndís Guðbrandsdóttir, þjóðhagslega hagkvæma. sunna@mbl.is

x

Morgunblaðið

Gerð af titli:
Flokkur:
Gegnir:
ISSN:
1021-7266
Tungumál:
Árgangar:
110
Fjöldi tölublaða/hefta:
55340
Skráðar greinar:
3
Gefið út:
1913-í dag
Myndað til:
30.12.2023
Skv. samningi við Árvakur útgáfufélag Morgunblaðsins er ekki hægt að sýna efni frá síðustu þremur árum Morgunblaðsins í almennum aðgangi á Tímarit.is.
Útgáfustaðir:
Ritstjóri:
Vilhjálmur Finsen (1913-1921)
Þorsteinn Gíslason (1921-1924)
Jón Kjartansson (1924-1947)
Valtýr Stefánsson (1924-1963)
Sigurður Bjarnason frá Vigur (1963-1970)
Matthías Johannessen (1959-2000)
Eyjólfur Konráð Jónsson (1960-1974)
Styrmir Gunnarsson (1972-2008)
Ólafur Þ. Stephensen (2008-2009)
Davíð Oddsson (2009-í dag)
Haraldur Johannessen (2009-í dag)
Útgefandi:
Félag í Reykjavík (1924-1947)
Árvakur (1947-í dag)
Efnisorð:
Lýsing:
Dagblað. Fréttir og greinar um innlend sem erlend málefni.
Styrktaraðili:
Fylgirit:

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað: 30. tölublað (31.01.2006)
https://timarit.is/issue/284109

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.

30. tölublað (31.01.2006)

Aðgerðir: