Morgunblaðið - 09.02.2006, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
ERLENT
NOKKRIR áhrifamiklir múslímaklerkar í
Afganistan komu fram í þarlendum fjölmiðlum
í gær til að koma þeim skilaboðum til landa
sinna að mál væri að mótmælum vegna birt-
inga evrópskra fjölmiðla á skopmyndum af
Múhameð spámanni linnti. Skopmyndunum
var í gær mótmælt víða í Afganistan þriðja
daginn í röð og týndu fjórir lífi í óeirðum sem
brutust út í bænum Qalat í suðurhluta lands-
ins.
„Íslam heimilar mönnum að mótmæla en
ekki að beita ofbeldi. Því verður að linna,“
sagði múslímaklerkurinn Mohammed Usman í
samtali við Associated Press. „Við fordæmum
skopmyndirnar en það réttlætir ekki ofbeldi.
Þessir óeirðaseggir koma slæmu orði á íslam.“
Fleiri klerkar í æðsta klerkaráði Afganist-
ans tóku í sama streng í viðtölum við afgansk-
ar útvarps- og sjónvarpsstöðvar í gær.
Haft var eftir Ghulam Nabi Malakhail, lög-
reglustjóra í Qalat í suðurhluta Afganistans,
að auk þeirra fjögurra sem biðu bana í óeirð-
um í gær hefðu ellefu mótmælendur særst og
átta afganskir lögreglumenn og einn hermað-
ur orðið fyrir meiðslum þegar grjóti var kastað
í þá. Sagði hann að lögreglan hefði upphaflega
skotið af byssum sínum upp í loftið en síðan
hefðu lögreglumenn átt þann kost einan að
skjóta á mótmælendurna, sem gert höfðu til-
raun til að ráðast á bandaríska herstöð í bæn-
um.
Einn mótmælenda, Sher Mohammed, var
spurður hvers vegna þeir réðust gegn banda-
rískri herstöð í ljósi þess að það væru fyrst og
fremst evrópsk blöð sem hefðu birt myndirnar
af Múhameð. Sagði hann skýringuna þá að
Bandaríkin væru „leiðtogi Evrópu og helsti
trúníðingur veraldarinnar“. „Þetta eru allt
óvinir íslams. Þeir hafa hernumið land okkar
og þá verður að hrekja á brott,“ sagði hann við
AP.
Mótmæli fóru fram víðar vegna skopmynd-
anna af spámanninum og þurfti hópur evr-
ópskra eftirlitsmanna að flýja borgina Hebron
á Vesturbakkanum eftir að reiðir Palestínu-
menn réðust gegn skrifstofum þeirra.
Franskt blað birtir myndirnar
Franskt dagblað, Charlie-Hebdo, endurbirti
í gær myndirnar sem birtust í Jyllands-Posten
í september í gær og hafði jafnframt látið
teikna nýjar skopmyndir af Múhameð. Blað
þetta sérhæfir sig í háðsádeilu og sagði í fyrir-
sögn á forsíðu að bókstafstrúarmenn hefðu
gengið fram af Múhameð, sýndi mynd á forsíð-
unni af Múhameð með höfuðið í höndunum og
sagði í myndartexta: „Það er erfitt hlutskipti
að vera elskaður af hálfvitum.“
Hafði dómstóll í Frakklandi í fyrradag vísað
frá máli fimm samtaka múslíma sem vildu að
Charlie-Hebdo yrði meinað að birta myndirn-
ar af Múhameð. Fylgir hins vegar sögunni að
gert sé grín að fleiri trúarbrögðum en íslam í
blaðinu.
Myndbirting blaðsins vakti engu að síður
strax viðbrögð því að Jacques Chirac Frakk-
landsforseti sagðist fordæma „allar augljósar
tilraunir til að storka fólki“ á tímum þegar
mönnum væri heitt í hamsi.
Ný könnun í Noregi leiðir í ljós að atburðir
liðinna daga hafa valdið því að margir Norð-
menn hafa skipt um skoðun varðandi íslam
sem trúarbrögð. Sögðust 47,8% nú hafa efa-
semdir um íslam en ríflega 1.000 manns tóku
þátt í könnuninni. Skoðun 36,7% hafði ekki
breyst, 6,5% sögðust hins vegar hafa minni
efasemdir um íslam en áður.
Klerkar vilja stöðva mótmæli
Eftir Davíð Loga Sigurðsson
david@mbl.is Fjórir týndu lífi í óeirðum í suðurhluta
Afganistans vegna skopmyndanna af Múhameð
Bagdad. AFP. | Gífurlegur öryggis-
viðbúnaður var í borgunum Bagd-
ad og Karbala í Írak í gær í því
skyni að fyrirbyggja hryðjuverk
gegn þúsundum sjía-múslíma sem
safnast hafa saman í Karbala í til-
efni Ashura-trúarhátíðarinnar. Um
170 manns týndu lífi í hryðjuverk-
um í Bagdad og Karbala í tengslum
við Ashura í fyrra og árið áður
höfðu á fimmta tug manna beðið
bana.
Íraskar öryggissveitir nánast
lokuðu Bagdad og Karbala í gær,
bílaumferð var víða bönnuð í höfuð-
borginni og aukavarðstöðvum hafði
verið komið upp víða í Bagdad. Um
átta þúsund liðsmenn öryggissveit-
anna voru komnir til Karbala til að
tryggja öryggi pílagríma þar.
Þá tilkynnti lögreglan að brúm
yfir fljótið Tígris í Bagdad, sem
snúa í suðurátt, hefði verið lokað
en til að aka suður til Karbala frá
höfuðborginni þarf að fara yfir
þessar brýr.
Öfgasinnaðir súnní-múslímar
hafa sem fyrr segir ítrekað staðið
fyrir hryðjuverkum í tengslum við
Ashura-hátíð sjía-múslíma en há-
tíðin var bönnuð í valdatíð súnn-
ítans Saddams Husseins.
Með Ashura minnast sjítar falls
Husseins bin Ali, barnabarns Mú-
hameðs spámanns, í mikilli orrustu
við Karbala árið 680 við eftir Krist.
Reuters
Íraskir drengir húðstrýkja sjálfa sig með táknrænum hætti í Bagdad í gær en þannig minnast sjía-múslímar hinna
kvalafullu, hinstu daga Husseins bin Ali, helgasta manns sjíta að Múhameð spámanni undanskildum.
Mikill viðbúnaður í
Bagdad og Karbala
NORSKIR hermenn, sem slasast
eða særast alvarlega í Meymana-
búðunum í Afganistan, eiga sér litla
lífsvon. Kemur þetta fram í skýrslu,
sem norska Dagbladet hefur undir
höndum, en eins og kunnugt er, var
ráðist á norska herliðið í Meymana í
fyrradag með kúlnahríð og hand-
sprengjukasti.
Höfundur skýrslunnar, Jan Erik
Finseth flotaforingi, segir, að að-
gangur hermannanna að læknis-
þjónustu sé algerlega óviðunandi og
bendir á, að særist hermaður alvar-
lega, sé að minnsta kosti fjögurra
klukkutíma ferð til næsta skurð-
læknis. Það sé þó komið undir veðri
og því, að þyrla fáist frá Úsbekistan.
 Í Meymana-búðunum er enginn
skurðlæknir en tveir læknar, sem
geta hlúð að alvarlega særðum
manni í skamman tíma. Vegna
ákvæða um frí er þó oftast aðeins
einn læknir á hverjum tíma.
 Engir ökufærir vegir eru á þess-
um slóðum og vegna þess nota
norsku hermennirnir brynvagn
til sjúkraflutninga. Næsta
sjúkrahús með skurðlækni er í
borginni Mazar-i-Sharif og þang-
að er 10 til 20 stunda ökuferð með
brynvagni.
 Komi upp neyðarástand geta
Norðmennirnir kvatt til þýskar
þyrlur frá Termez í Úsbekistan
en þær geta aðeins flogið sé veðr-
ið bærilegt. Við þær aðstæður
tekur það fjórar klukkustundir
að fljúga frá Termez til Meymana
og þaðan til Mazar-i-Sharif. Þar
fyrir utan er þyrlunum helst ekki
flogið í miklu myrkri. Niðurstað-
an er sú, að það er nær ómögu-
legt að koma alvarlega særðum
hermanni í Meymana til hjálpar
og um það hefur yfirstjórn
norska hersins verið fullkunnugt
frá því Norðmenn tóku við stjórn
búðanna í september í fyrra.
Stór hópur
vopnaðra manna
Það í dagrenningu í fyrradag, að
norska herráðið í Ósló fékk fyrstu
fréttina um, að 200 til 300 ævareiðir
Afganar stefndu á Meymana-búð-
irnar en þar voru þá 32 norskir her-
menn og 20 frá Finnlandi, Lettlandi
og Íslandi. Voru margir mótmælend-
anna með skotvopn og handsprengj-
ur. Nokkru síðar fékk Sverre Die-
sen, yfirmaður herráðsins, fréttir
um, að mótmælendurnir væru komn-
ir inn fyrir ystu varnarlínuna og inn
á svæðið.
„Við fylgdumst stöðugt með
ástandinu og í margar klukkustundir
var það mjög alvarlegt. Þarna var
um að ræða stóran hóp vopnaðra
manna, sem réðust á búðirnar,“
sagði Espen Barth-Eide, ráðu-
neytisstjóri í varnarmálaráðuneyt-
inu.
Dagbladet segir, að Diesen, yfir-
maður herráðsins, hafi vitað það all-
an tímann, að særðist norskur her-
maður alvarlega, yrði ekki hægt að
bjarga honum.
Yfirmenn í Meymana-búðunum
höfðu samband við ISAF, öryggis-
sveitir NATO í Kabúl, og klukku-
stund síðar komu tvær hollenskar
F16-orrustuþotur á vettvang. Skutu
þær viðvörunarskotum og við það
hurfu margir mótmælenda á brott.
Skorað á varnarmálaráðherra
Sérstakt viðbragðslið ISAF, 120
breskir hermenn, kom með þyrlum
frá Termez um hádegisbil og slógu
þá hring um búðirnar og flugvöllinn.
Fjórir Afganar létu lífið í þessum
átökum og 30 slösuðust. Sex norskir
hermenn særðust lítillega, tvo þeirra
varð að flytja til Mazar-i-Sharif.
Varnarmálanefnd norska Stór-
þingsins hefur brugðist við upplýs-
ingum Dagbladet um læknisleysið í
Meymana með því að krefjast þess,
að varnarmálaráðherrann, Anne-
Grete Strøm-Erichsen, láti málið til
sín taka. Segir nefndin, að kostnaður
við að hafa þjónustuna í lagi sé smá-
munir miðað við það, sem gæti gerst.
Óviðunandi
læknisþjónusta
í herbúðunum
Norski herinn segir, að særist hermað-
ur í Meymana-búðunum í Afganistan
alvarlega, eigi hann sér litla lífsvon
Eftir Svein Sigurðsson
svs@mbl.is
Reuters
Æstur múgur Afgana við aðalhlið
bækistöðvar friðargæsluliðanna í
Meymana á þriðjudag, myndin var
tekin af sjónvarpsskjá.
NORSKA blaðakonan Line
Fransson skýrði frá því í pistli
sínum í vefútgáfu norska dag-
blaðsins Dagbladet í gær, að trú-
legast hefði það bjargað lífi sínu
að þykjast vera Íslendingur.
Fransson er stödd í Teheran og
skrifar pistla þaðan í Dagbladet.
Hún var viðstödd róstusöm mót-
mæli fyrir utan danska sendiráðið
í fyrradag þegar atvikið átti sér
stað.
Lögreglan og óeinkennis-
klæddir öryggisverðir sögðu
Fransson í þrígang að það væri
ekki óhætt fyrir vestræna konu
að láta sjá sig á svæðinu. Slæðu-
klæddar konur spurðu hana hvað-
an hún væri og lét hún túlkinn
sinn segja að hún væri frá Ís-
landi. „Gott, því ef þú værir frá
Danmörku hefðum við drepið
þig,“ var svarið sem hún fékk.
Þá komu karlmenn úr hópnum
til hennar, þeir brostu ekki eins
og konurnar höfðu gert og sumir
þeirra voru með klút fyrir andlit-
inu. Spurningin um uppruna var
endurtekin og hún heyrði Ísland
nefnt í tali þeirra.
Þeir sögðu að eftir það sem
Danir gerðu ættu þeir ekki erindi
á íranskri grundu og því væri rétt
að brenna sendiráð þeirra.
Bjargaði sér með því að
segjast vera Íslendingur
 Meira á mbl.is/itarefni