Morgunblaðið - 09.02.2006, Side 38

38 FIMMTUDAGUR 9. FEBRÚAR 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
STJÓRNVÖLD skýrðu frá því
um áramót, að ætlunin væri að
skipa nefnd til þess að kanna lækk-
un matvælaverðs hér á landi en
upplýst hefur verið að matarverð er
rúmlega 40% hærra
hér en í löndum Evr-
ópusambandsins. Ýms-
ir hafa fagnað þessari
nefndarskipun og talið,
að nú væri stórum
áfanga náð. En er það
rétt? Nei, því miður.
Þessi nefndarskipun
er einungis til þess
fallin að slá ryki í augu
almennings og gerð í
því skyni að tefja mál-
ið.
Tillaga Rannveigar
Guðmundsdóttur
Fyrir nokkrum árum flutti Rann-
veig Guðmunddóttir alþingismaður
Samfylkingarinnar þingsályktun-
artillögu á alþingi um athugun á
hinu háa matvælaverði hér á landi
og hvaða ráðstafanir mætti gera til
þess að lækka það. Hefur Rannveig
hvað eftir annað tekið þetta mál upp
á alþingi og gert samanburð á mat-
vælaverði hér og í löndum ESB.
Hún hefur ítrekað bent á, að mat-
vælaverð væri hér mikið hærra en
hjá ESB.
Athugun á vegum alþingis
Tillaga Rannveigar um athugun á
matvælaverði hér og erlendis var
samþykkt. Hag-
fræðistofnun Háskóla
Íslands var falin at-
hugun málsins og skil-
aði stofnunin ítarlegri
skýrslu um málið. Þar
koma allar staðreyndir
málsins fram.
Tíundaðar eru
ástæður hærra mat-
vælaverðs hér en í
löndum ESB og hvaða
ráðstafanir megi gera
til þess að lækka mat-
arverðið o.s.frv. Sl.
haust tók Rannveig
mál þetta enn upp á al-
þingi en þá hafði forsætisráðherra
engan áhuga á málinu og vildi ekk-
ert gera!
Hvað er hér á seyði?
Hvers vegna er verið að skipa
nýja nefnd til þess að rannsaka það,
sem er áður búið að rannsaka hjá
Hagfræðistofnun? Er verið að
tefja málið?
Eða er verið að slá ryki í augu al-
mennings?
Þetta eru forkastanleg vinnu-
brögð. Það er engu líkara en að til-
gangurinn með þessu sjónarspili sé
sá að tefja málið, þar eð ekkert ger-
ist í lækkun matarverðs á meðan
nýja nefndin er að störfum.
Alþingi hundsað
Ríkisstjórnin er hér að hundsa al-
þingi. Í stað þess að framkvæma
skýrslu Hagfræðistofnunar og hefj-
ast handa við að lækka matarverðið
er skipuð ný nefnd til þess að fjalla
um allt það sama og áður hefur ver-
ið fjallað um.
Þetta er alger skrípaleikur og al-
menningur hlýtur að sjá í gegnum
þetta sjónarspil.
Það vantar algerlega viljann til
aðgerða.
Þess vegna er reynt að svæfa
málið í nefnd!
Stjórnvöld tefja
verðlækkun matvæla
Björgvin Guðmundsson
fjallar um matvælaverð ’Þetta er alger skrípa-leikur og almenningur
hlýtur að sjá í gegnum
þetta sjónarspil. ‘
Björgvin
Guðmundsson
Höfundur
er viðskiptafræðingur.
Ríkisstjórnarflokkarnir stefna að
því að takmarka reykingar frá því
sem nú er vegna vinnu-
verndarsjónarmiða.
Síðasta flokksþing
Framsóknarflokksins
samþykkti „Unnið verði
að því að banna reyk-
ingar á veitingastöðum
og börum“ og síðasti
Landsfundur Sjálfstæð-
isflokksins samþykkti
„Landsfundur hvetur til
og styður frekari tak-
markanir hvað varðar
bann við reykingum á
opinberum stöðum“. Í
anda þessarar stefnu
mælti Jón Kristjánsson heilbrigð-
isráðherra fyrir ríkisstjórn-
arfrumvarpi í síðustu viku sem
tryggja á reykleysi á veitinga- og
skemmtistöðum svo vinnuvernd verði
náð. Sambærilegt frumvarp var lagt
fram á síðasta þingi af okkur Jónínu
Bjartmarz, Ástu Ragnheiði Jóhann-
esdóttur og Þuríði Backman. Í um-
ræðunni á Alþingi í sl. viku gerðu m.a.
þingmennirnir Sigurður Kári Krist-
jánsson, Birgir Ármannsson og
Björgvin G. Sigurð-
arson athugasemdir við
frumvarpið, misalvar-
legar þó. Lutu þær m.a.
að því að rekstraraðilar
ættu sjálfir að ákveða
hvort reykleysi yrði
tryggt, einn þingmaður
veifaði rannsókn til að
tortryggja hættuna af
óbeinum reykingum og
fram kom að of langt
væri gengið, fara ætti
mildari leið(svokallaða
reykherbergjaleið).
Efasemdir um
skaðsemi sæta furðu
Að mínu mati eiga rekstraraðilar
ekki að ákveða sjálfir, hver á sínum
stað, hvort þeirra starfsmenn eigi að
njóta þeirrar sjálfsögðu vinnuverndar
sem felst í hreinu andrúmslofti.
Vegna vaxandi fjölda vísindalegra
sannana sem sýna skaðsemi óbeinna
reykinga á að veita starfsmönnum á
veitinga- og skemmtistöðum sömu
vinnuvernd og öðrum. Megininntak
ræðu Sigurðar Kára Kristjánssonar í
umræðunum var um vísindalegan
grunn frumvarpsins. Átaldi þingmað-
urinn harðlega Lýðheilsustöð og heil-
brigðisráðuneyti fyrir að hafa ekki í
fylgiskjali með frumvarpinu getið
rannsóknar sem sýndi að engin tengsl
væru milli óbeinna reykinga og
lungnakrabbameins. Sætir málflutn-
ingur þingmannsins furðu nú árið
2006 og minnir helst á áróður tóbaks-
framleiðenda og tóbaksinnflytjenda
frá fyrri tíð sem héldu á lofti efasemd-
um um skaðsemi reykinga yfirleitt.
Því er til að svara að í fylgiskjalinu er
vitnað í heimild sem tekur saman allar
rannsóknir á tengslum óbeinna reyk-
inga og lungnakrabba, þar með talið
þá sem Sigurður Kári veifar. Það er
líka ljóst að Íslendingar, eins og aðrir
aðilar að rammasamningi Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunarinnar (WHO),
hafa staðfest að vísindaleg gögn hafi
með óyggjandi hætti sýnt að óbeinar
reykingar valdi dauða, sjúkdómum og
fötlun. Um það þarf ekki að efast.
Vinnuvernd er grundvöllurinn
Mörg ríki hafa nú þegar tryggt
reykleysi á veitinga- og skemmtistöð-
um, s.s. Kalifornía, New York, Írland,
Noregur, Svíþjóð og Ítalía. Hafa ríki
þessi innleitt reykleysið með aðlög-
unartíma. Í Svíþjóð m.a. geta veit-
ingastaðir boðið upp á svokölluð reyk-
herbergi þar sem ekki eru bornar
fram veitingar. Í þessum herbergjum
eru vinnuverndarrökin fyrir reykleysi
til staðar, en þau vega þó léttar vegna
takmarkaðrar þjónustu í herbergj-
unum. Innan Samtaka ferðaþjónust-
unnar, sem af framsýni styðja að
komið verði á reykleysi á veitinga- og
skemmtistöðum með aðlögunartíma
til ársins 2007, hefur reykher-
bergjaleiðin verið rædd. Þar hefur
komið fram að leita ekki eftir heimild
fyrir reykherbergjum m.a. vegna
þess að margir rekstraraðilar muni
ekki eiga þess kost að koma slíkum
herbergjum fyrir í húsnæði sínu.
Betra þætti að allir staðirnir væru
jafnsettir að þessu leyti, þ.e. reyklaus-
ir og án reykherbergja. Þau sjón-
armið sem hér hafa verið reifuð verða
tekin til skoðunar á Alþingi á næstu
vikum. Markmið þeirrar vinnu á að
vera að samþykkja reykleysi á veit-
inga- og skemmtistöðum þannig að
þeir starfsmenn sem þar vinna njóti
eðlilegrar vinnuverndar eins og allir
aðrir vinnandi menn, þ.e. hreins lofts í
vinnunni, ómengaðs af tóbaksreyk frá
öðrum.
Gott andrúmsloft
Siv Friðleifsdóttir fjallar
um reykingabann
stjórnarflokkanna
’Markmið þeirrar vinnuá að vera að samþykkja
reykleysi á veitinga- og
skemmtistöðum þannig
að þeir starfsmenn sem
þar vinna njóti eðlilegrar
vinnuverndar eins og allir
aðrir vinnandi menn, þ.e.
hreins lofts í vinnunni,
ómengaðs af tóbaksreyk
frá öðrum.‘
Siv Friðleifsdóttir
Höfundur er alþingismaður.
LÍFSGÆÐI eru góðir leikskólar,
grunnskólar, framhaldsskólar, há-
skólar, sund- og
íþróttahallir, kvik-
myndahús, veitinga-
staðir, söfn og leikhús,
fjölbreytt tækifæri til
afþreyingar sálar og
líkama, fjölbreytt at-
vinnulíf og mann-
eskjulegt. Ef foreldrar
eiga þess kost að hafa
börn sín á góðum leik-
skólum og í góðum
skólum með tóm-
stundastarfi og
kennslu í tónlist og
íþróttum í eigin hverfi
og ef foreldrar eiga
þess kost að velja milli
fjölbreyttra möguleika
í búsetu og ef fólk á
kost á heilbrigðis- og
félagsþjónustu í sínu
hverfi þá býr þetta
fólk í samfélagi, sem
stýrist af markmiðum
félagshyggjufólks. Að-
alatriðið er að þjón-
ustan sé fyrir hendi og
að allir eigi rétt á
henni.
Allir atvinnurek-
endur geta tekið undir
að þetta er það sam-
félag sem gefur þeim
mesta völ á hæfu og
ánægðu starfsfólki.
Tröllauknar fjárfest-
ingar í Reykjavík undanfarið og
fram undan koma ekki úr ríkissjóði
eða símasölu, þær eru ekki virkj-
anir, álver eða gjafajarðgöng, nei,
hér er fjárfest í atvinnuhúsnæði fyr-
ir alþjóðleg, íslensk þjónustufyr-
irtæki, íbúðabyggingum, samgöngu-
mannvirkjum og menntastofnunum.
Ef þið hafið áhyggjur af því að
gróðasjónarmið skýri áhuga manna
á að byggja upp í Reykjavík, þá ætla
ég bara rétt að vona að svo sé. Fé-
lagshyggjan hefur aftur á móti þar
mikilvægu hlutverki að gegna.
Græðgin er annar endinn á gróða-
hyggjunni en tapið hinn endinn. Fé-
lagshyggjufólki er best treystandi
til að skapa þær aðstæður sem
tryggja að framkvæmdir byggi á
arðsemi. Félagshyggjufólki er einu
treystandi til að hafa stjórn á því að
þeir sem vilja græða fari að leik-
reglum og græðgin nái ekki yf-
irhöndinni. Sjálfstæðismenn hafa
sýnt í landsstjórn og borgarstjórn
að þeir kunna ekki með peningana
að fara. Sjálfstæðismenn, framsókn-
armenn og vinstrigrænir í Reykja-
vík vilja úthluta lóðum á „kostn-
aðarverði“ en ekki bjóða þær upp.
Þeir vilja gefa verð-
mæti en ekki selja þau.
Þeir vilja gefa fáum það
sem allir Reykvíkingar
eiga. Þeir skilja ekki að
ókeypis í strætó er
spurning um þjón-
ustustig sem ekki verð-
ur verslað með, en
ókeypis lóðir eru
ókeypis söluvara, sem
skapa gjafagróða hjá
þeim sem hnossið
hreppa og býður spill-
ingunni heim.
Í Seðlabankanum er
alltaf verið að hækka
vexti til að lækka verð-
bólguhitann. Gefið er í
skyn að þetta sé vegna
kaupgræðgi almennings
og þá líklega helst reyk-
víkinga, en það er bara
ekki rétt.
Verðbólguhitinn er
sjúkdómseinkenni þess
að verið er að sökkva
sköttunum okkar í
óarðbær verkefni.
Hvorki KB banki, Ís-
landsbanki né Lands-
banki myndu fjárfesta í
Kárahnjúkavirkjun eða
Héðinsfjarðargöngum
því þær framkvæmdir
skila engum arði, en
þeir hika ekki við að
fjárfesta í Reykjavík. Sjálfstæð-
ismönnum lærðist það ekki á hundr-
að árum og lærist það ekki enn að
peningar sem fara í velferðarmál
skila sér í heilbrigðu samfélagi og í
heilbrigðu samfélagi dafnar atvinnu-
líf og efnahagur langbest. Hlúum að
vexti arðbærs atvinnulífs með auk-
inni velferðarþjónustu. Frelsi til at-
hafna og jafn réttur til félagslegrar
þjónustu. Í þannig garði dafnar at-
vinnulíf mjög vel.
Samfylkingin ein tryggir þessar
hugsjónir. Vinnum borgina saman,
neytið valds ykkar og réttar í próf-
kjöri Samfylkingarinnar 11. og 12.
febrúar komandi.
Fyrst koma lífs-
gæðin og svo
efnahagurinn
Eftir Stefán Benediktsson
Stefán Benediktsson
’Hlúum að vextiarðbærs at-
vinnulífs með
aukinni velferð-
arþjónustu.
Frelsi til athafna
og jafn réttur til
félagslegrar
þjónustu. Í
þannig garði
dafnar atvinnulíf
mjög vel. ‘
Höfundur er arkitekt og býður
sig fram í 2.–3. sæti í prófkjöri
Samfylkingarinnar, vegna
borgarstjórnarkosninganna.
Prófkjör Reykjavík
TENGLAR
..............................................
www.stefanben.com
GRÁMYGLULEGUR og gam-
aldags lagabókstafurinn hefur nú verið
kallaður inn til tiltektar
af hálfu stjórnaflokk-
anna. Forsætisráðherra
boðaði fyrir jól með nýju
frumvarpi allsherjar
hreingerningu á rétt-
indastöðu samkyn-
hneigðra. Regluleg um-
ræða í samfélaginu á
síðustu árum um mik-
ilvægi þess að jafna
stöðu samkynhneigðra á
við gagnkynhneigða hef-
ur loks skilað sér í eyru
þeirra sem með löggjaf-
arvaldið fara.
Það ber ávallt að taka
ofan fyrir þeim sem leggja sig fram
um að auka mannréttindi og mann-
virðingu. Jafnvel klappa þeim á bakið
og lof í lófa. En áður en gleðin tekur
völd er vænlegt að skoða hvort ekki vel
sé þrifið í öll horn og gæta að því hvort
ekki sé verið að jafna stöðu samkyn-
hneigðra til fulls. Það er nefnilega
þannig að í þessari tiltekt hefur verið
skilin eftir breyting á lögum sem veitir
trúfélögum rétt til að gifta samkyn-
hneigð pör. Söguna þekkja flestir en
Þjóðkirkjan hefur beðið þingheim um
að fresta því að veita
þessa heimild svo kirkj-
an fái svigrúm til að
ákveða hvort þeir nýti
hana eður ei.
Skoðanakannanir
hafa ítrekað sýnt fram á
að mikill meirihluti al-
mennings er hlynntur
því að samkynhneigðir
fái sama rétt og gagn-
kynhneigðir, líka þegar
spurt er um afstöðu
þeirra til giftinga
homma- og lesbíupara í
kirkju. Þetta hafa einnig
nokkur trúfélög staðfest
með því að benda á að þau séu tilbúin
til að gifta homma og lesbíur um leið
og þingið veitir heimild til þess.
Þjóðkirkjunni er frjálst að taka all-
an þann tíma sem hún þarf til að
ákveða hvort hún giftir samkyn-
hneigða. Hins vegar er með öllu óeðli-
legt að hún hamli eða tefji réttindabar-
áttu samkynhneigðra og komi í veg
fyrir að önnur trúfélög fái þessa heim-
ild.
Nýverið samþykkti jafnréttisnefnd
Reykjavíkur ályktun þar sem skorað
var á þingmenn að bíða ekki lengur
með að leiðrétta það misrétti sem sam-
kynhneigðir hafa þurft að þola, að þeir
leggist allir á eitt og afgreiði málið sem
fyrst. Einnig er Alþingi hvatt til þess
að samþykkja fyrirhugaða breyting-
artillögu á umræddu frumvarpi for-
sætisráðherra sem heimilar trú-
félögum að gefa saman í hjónaband
samkynhneigð pör.
Má þá stjórnarheimilið skína með
sóma, með hreint undir öllum mottum.
Að taka almennilega til
Bryndís Ísfold Hlöðversdóttir
fjallar um réttarstöðu
samkynhneigðra
’Þjóðkirkjunni er frjálstað taka allan þann tíma
sem hún þarf til að
ákveða hvort hún giftir
samkynhneigða.‘
Bryndís Ísfold
Hlöðversdóttir
Höfundur er formaður
Jafnréttisnefndar Reykjavíkur.