Morgunblaðið - 03.03.2006, Síða 10

10 FÖSTUDAGUR 3. MARS 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
SÆKJANDI í máli félaga tengdrum Frjálsri
fjölmiðlun sagði engin fordæmi fyrir málum
af þeirri stærðargráðu sem hér um ræðir, en
einn ákærðra er sakaður um brot tengd alls
sex fyrirtækjum. Sækjandinn krefst fangels-
isdóms yfir átta sakborninga vegna brota á
lögum um vörsluskatta, og samtals um 189
milljóna króna í sekt frá níu sakborningum.
Aðalmeðferð í máli ríkislögreglustjóra
gegn tíu forsvarsmönnum fyrirtækja sem
tengdust öll utan eitt félaginu Frjálsri fjöl-
miðlun hélt áfram í Héraðsdómi Reykjavíkur
í gær þegar sækjandi og verjendur fluttu
málið munnlega fyrir dómnum. Málflutning-
ur stóð langt fram eftir kvöldi.
Krafist er hæstra sektargreiðslna vegna
þeirra sem koma við sögu í fleiri en einum
ákærulið. Krafist er hæstu sektargreiðsln-
anna af Marteini Kristni Jónassyni, sem var
framkvæmdastjóri Nota bene hf. og stjórn-
arformaður Markhússins-markaðsstofu ehf.,
eða alls 73,4 milljóna króna. Auk þess krafð-
ist sækjandi þess að hann yrði dæmdur til
fangelsisvistar.
Einnig er krafist hárra upphæða frá Eyj-
ólfi Sveinssyni, sem kemur við sögu í sex
ákæruliðum, en sækjandi krafðist þess í gær
að honum yrði gert að greiða sekt að upp-
hæð samtals 52,8 milljónir fyrir brot á lögum
um vörsluskatta, auk þess sem þess var
krafist að hann yrði dæmdur til fangels-
isvistar. Hann er einnig ákærður fyrir um-
boðssvik ásamt Svavari Ásbjörnssyni.
Ákærðir vegna tuga þúsunda vanskila
Jón H. Snorrason, sækjandi í málinu og
yfirmaður efnahagsbrotadeildar ríkislög-
reglustjóra, sagði að málið væri afar um-
fangsmikið, en það hefur verið í rannsókn
hjá skattyfirvöldum og efnahagsbrotadeild
frá því árið 2002. Hann sagðist ekki kannast
við dæmi um að menn væru sóttir til saka
vegna brota í jafnmörgum fyrirtækjum og
Eyjólfur Sveinsson, þótt vissulega væru
dæmi um að ákært væri vegna hærri upp-
hæða en gert væri í þessu máli.
Heildarupphæð vörsluskatta sem Eyjólfur
er sagður ábyrgur fyrir að fyrirtæki undir
hans stjórn greiddu ekki er 61,2 milljónir
króna. Enn stærri eru ætluð brot Marteins
Kr. Jónassonar, en þau eru talin hafa numið
um 63,1 milljón króna. Brot Sveins R. Eyj-
ólfssonar, sem kemur við sögu í þremur
ákæruliðum, eru talin nema 19,7 milljónum
króna.
Sagði sækjandi ekki stoða að reyna að
víkja sér undan ábyrgð með því að halda því
fram að útistandandi kröfur sem ekki hefði
náðst að innheimta hefðu orðið þess valdandi
að virðisaukaskattur var ekki innheimtur.
Til þess að ekki þyrfti að greiða virðisauka-
skatt þyrfti að afskrifa kröfur formlega, sem
ekki hefði verið gert í þessum tilvikum. Ekki
væri heldur hægt að víkja sér undan ábyrgð
á því að greiða opinber gjöld vegna launa-
greiðslna vegna þess að Ábyrgðarsjóður
launa hefði greitt hluta launa. Það firrti
menn ekki ábyrgð.
Skráður framkvæmdastjóri
án samþykkis
Sækjandi skipti málflutningi sínum niður
eftir fyrirtækjum, en alls koma átta fyr-
irtæki við sögu í málinu sem sakborning-
arnir tíu stjórnuðu á árunum 2000–2002.
Fyrst rakti hann meinta aðild Eyjólfs og föð-
ur hans Sveins Eyjólfssonar vegna fyrirtæk-
isins Dagsprents ehf., sem gaf út dagblaðið
Dag-Tímann og síðar Dag rétt áður en félag-
ið fór í þrot. Ákært er vegna þess að ekki
hafi verið staðin skil á opinberum gjöldum
vegna félagsins.
Eyjólfur var skráður stjórnarformaður
Dagsprents, og Sveinn stjórnarmaður fé-
lagsins á því tímabili sem ákæra vegna fyr-
irtækisins nær til. Jafnframt kemur fram í
hlutafélagaskrá að Sigurður Steingrímsson
hafi verið skráður framkvæmdastjóri félags-
ins, en sagði sækjandi að komið hefði í ljós
að hann hefði verið skráður sem slíkur án
eigin vitundar. Raunar hefði Marteinn Kr.
Jónasson, einn ákærðu, lýst því að hann
hefði sent tilkynningu um það fyrir mistök
til hlutafélagaskrár. Því væri hann ekki
ákærður í málinu.
Sækjandi sagði ábyrgð stjórnarmanna
skýra í lögum um hlutafélög. Þegar ekki
væri ráðinn framkvæmdastjóri væri hans
hlutverk á ábyrgð stjórnar. Hann sagði
dómsfordæmi fyrir ábyrgð stjórnar öll á
sama veg, skylda stjórnarmanna væri skýr í
lögum. Ekki væri hægt að koma sér undan
þeirri ábyrgð með því að segjast ekki hafa
kynnt sér málefni félagsins.
Vissu af erfiðri stöðu
Jón H. rakti framburð vitna um erfiðleika
í starfsemi Dagsprents frá upphafi rekstrar.
Tap hefði verið á rekstrinum, og Eyjólfur
hefði sjálfur borið að hann hefði fylgst mjög
vel með stöðu félagsins vegna þessa. Sveinn
fylgdist líka með félaginu, að mati sækjanda,
enda hefði hann margoft þurft að leggja auk-
ið fé til rekstrarins úr eigin vasa, og fyrir
lægi að hann hefði vitað af þeirri stöðu sem
upp kom í félaginu.
Um var að ræða verulegar fjárhæðir, og
því krafist refsingar í samræmi við það,
sagði sækjandi, sem krafðist þess að Eyjólf-
ur og Sveinn yrðu hvor um sig dæmdur til
greiðslu sektar að upphæð ríflega tvær millj-
ónir króna.
Þrír eru ákærðir vegna vanskila á vörslu-
sköttum vegna Markhússins-markaðsstofu,
þeir Marteinn Kr. Jónasson, Sverrir Viðar
Hauksson og Ómar Geir Þorgeirsson. Ákært
er vegna vanskila á innheimtum virðisauka-
skatti og staðgreiðslu á opinberum gjöldum
– svonefndum vörslusköttum, en Sverrir er
aðeins ákærður vegna hluta tímabilsins sem
ætluð brot fóru fram á.
Sækjandi rakti tengsl ákærðu við félagið,
Marteinn var þar skráður stjórnarformaður,
Sverrir framkvæmdastjóri á tímabili og Óm-
ar stjórnarmaður. Hann segir Martein ótví-
rætt hafa bakað sér skaðabótaábyrgð með
vanrækslu, en hann bar fyrir rétti að hann
hefði gengið inn í stjórn félagsins til að
reyna að selja út úr því arðvænlegan hluta til
að bjarga þeim verðmætum sem í því lægju,
en hann hefði ekki kynnt sér stöðu félagsins.
Ómar gekk inn í stjórnina vegna óska
Marteins, og varð ljós erfið staða félagsins.
M.a. benti sækjandi á að Ómar hefði tekið að
sér óumbeðinn að leggja inn upplýsingar um
vörsluskatta sem átti að greiða allt of seint
og án greiðslu. Sverrir hefði lýst því yfir að
hann hefði orðið afhuga félaginu nokkrum
mánuðum áður en hann hætti, sem firrti
hann þó ekki ábyrgð. Öllum þremur átti
mönnunum að vera ljóst að þeir voru í
ábyrgðarstöðu og áttu að standa skil á bæði
virðisaukaskatti og staðgreiðslu vegna
launa, sagði sækjandi. Krafðist hann fang-
elsisdóms, og þess að allir ákærðu greiddu
sekt í ríkissjóð, Marteinn 19,8 milljónir, Óm-
ar tæpar níu milljónir og Sverrir 3,1 milljón
króna.
Gættu hagsmuna eigenda
en ekki félagsins
Marteinn er einnig ákærður vegna van-
skila Nota bene hf., þar sem hann var fram-
kvæmdastjóri á vörslusköttum, en auk hans
eru stjórnarmennirnir Eyjólfur Sveinsson og
Karl Þór Sigurðsson ákærðir. Staða félags-
ins var alla tíð mjög erfið, eins og vitni báru
fyrir dómi, og virtist sem tveir stórir eig-
endur hefðu rekið sína hagsmuni í gegnum
stjórnarmenn sína, sagði sækjandi.
Kassagerð Reykjavíkur, einn eigenda fé-
lagsins, gekkst þannig í ábyrgð vegna tækja-
kaupa, og virtust sumir stjórnarmenn leggja
meiri áherslu á að losa félagið undan þeirri
ábyrgð en að greiða gjaldfallna skatta og
gjöld. Rakti sækjandi að stjórn hefði verið
vandi félagsins vel ljós, enda ítrekað rætt á
stjórnarfundum, þar sem framkvæmdastjór-
inn óskaði m.a. oft eftir auknu hlutafé.
Sagði sækjandi að stjórnin hefði hins veg-
ar skorað á framkvæmdastjóra að greiða
tækjabúnað sem eigendur voru í ábyrgð fyr-
ir. Það væri vægast sagt afar sérstakt, og
hlyti að vera um að ræða bindandi fyrirmæli
til framkvæmdastjóra.
Ef stjórnin hefði séð að ekki var hægt að
halda rekstri áfram hefði átt að gefa félagið
upp til gjaldþrotaskipta. Það hefði þó ekki
verið talið henta, enda hefði þá ábyrgðin fall-
ið á einn eiganda. Því hefði rekstri verið
haldið áfram von úr viti.
Krafðist sækjandi þess að allir ákærðu
yrðu dæmdir til fangelsisvistar, auk þess
sem þeim yrði gert að greiða sekt. Krafist
var 24,9 milljóna af Marteini, og 20,4 millj-
óna af hvorum þeirra Karls og Eyjólfs.
Ágreiningur leysir ekki undan ábyrgð
Eyjólfur Sveinsson og Valdimar Grímsson
eru ákærðir vegna meintra brota á lögum
um vörsluskatta hjá Póstflutningum ehf.,
sem m.a. dreifði Fréttablaðinu á fyrstu mán-
uðum útgáfu blaðsins. Valdimar var um tíma
framkvæmdastjóri félagsins, en Eyjólfur er í
ákæru sagður hafa verið stjórnarformaður
og daglegur stjórnandi félagsins. Ákæran
nær aðeins að hluta til Valdimars, sem
staldraði stutt við hjá félaginu.
Sækjandi rakti að ætlað brot forsvars-
manna Póstflutninga væri annars eðlis en
önnur brot gegn lögum um vörsluskatta,
enda væri hér um að ræða mál þar sem tek-
ist var á um skyldu félagsins til að skila inn
virðisaukaskatti. Þrátt fyrir ágreining þar
um hefði málið legið fyrir, ekki hefði þurft að
gera annað en að biðja um leiðbeiningar frá
skattstjóra til að sjá hver skattskyldan var.
Af og frá væri að krefjast refsileysis vegna
tilbúins ágreinings við skattyfirvöld. Því
mætti líkja við að bera fyrir sig vanþekkingu
á lögum, sem gengi hreinlega ekki upp.
Farið var fram á að Eyjólfur yrði dæmdur
til fangelsisvistar vegna brotsins, og greiddi
auk þess sekt sem nemur 9,2 milljónum
króna. Ekki var krafist fangelsisdóms yfir
Valdimari, heldur einungis að hann greiddi
1,6 milljónir króna í sekt.
Tveir eru ákærðir vegna vanskila félagsins
Visir.is ehf., sem rak samnefndan vef. Eyj-
ólfur Sveinsson var ákærður sem stjórnar-
formaður og daglegur stjórnandi, en Sig-
urður Ragnarsson sem framkvæmdastjóri
félagsins. Sagði sækjandi þar engu breyta að
Eyjólfur hefði í raun haft tögl og hagldir í
rekstrinum, það hefði verið á ábyrgð Sig-
urðar að setja sig inn í reksturinn eða þiggja
ekki starfið ef hann treysti sér ekki til að
gegna því lögum samkvæmt.
Sannað þótti að mati ákæruvaldsins að
báðir bæru ábyrgð á vanskilum á vörslu-
sköttum, og að þeir hefðu með því bakað sér
refsiábyrgð. Var þess því krafist að báðir
yrðu dæmdir til fangelsisvistar, og til að
greiða tæpar 5,6 milljónir króna í sekt hvor.
Marteinn Kr. Jónasson var einn ákærður
vegna brota gegn lögum um vörsluskatta í
rekstri Info skiltagerðar ehf., þar sem hann
var eini stjórnarmaðurinn, og játaði hann
brotið. Eyddi sækjandi því ekki mörgum
orðum í þann ákærulið, en krafðist þess að
hann yrði dæmdur til fangelsisvistar og til
að greiða 28,8 milljónir króna í ríkissjóð.
Brugðust rangt við sem stjórnendur
Eyjólfur og Sveinn eru tveir ákærðir
vegna vanskila Fréttablaðsins ehf. á vörslu-
sköttum, en Eyjólfur var stjórnarformaður
félagsins og Sveinn stjórnarmaður. Sækj-
anda þótti sannað að báðir hefðu gert sér
grein fyrir fjárhagsvanda félagsins en ekki
brugðist við með réttum hætti. Ljóst hefði
verið að innheimta hefði gengið illa, sem
leiddi til fjárhagserfiðleika. Ljóst væri af
framburði þeirra og annarra að þeir fylgdust
báðir vel með starfseminni og fjárhagsstöð-
unni, og vitni bæru m.a. að Eyjólfur hefði
starfað sem daglegur stjórnandi fyrirtæk-
isins.
Saksóknari sagði að Sveinn og Eyjólfur
hefðu ekki brugðist rétt við sem stjórnend-
ur, og fór fram á að þeir yrðu báðir dæmdir
til fangelsisvistar, og til að greiða ríflega
11,4 milljóna króna sekt.
Síðasta félagið sem sækjandinn Jón H.
Snorrason fjallaði um í gærdag var ÍP-
prentþjónustan ehf., sem var dótturfélag
Ísafoldarprentsmiðju. Þar eru þrír ákærðir
vegna vanskila á vörslusköttum, þeir Eyjólf-
ur og Sveinn sem stjórnarmenn og Ólafur
Haukur Magnússon sem framkvæmdastjóri.
Sækjandi benti á að Ólafur hefði sagt að fé
sem greitt var vegna vörsluskatta hefði
runnið upp í eldri skuldir félagsins, sem urðu
til áður en hann tók við starfinu, og því hefði
ekki verið svigrúm til að greiða nýrri skatta.
Þar sagði sækjandi Ólaf hafa tekið á sig
ábyrgð sem leiddi til þess að hann uppfyllti
ekki skyldur sínar sem stjórnandi með því að
greiða frekar eldri skuldir en að sinna skyld-
um sínum frá því tímabili sem hann starfaði.
Í raun hefði hann betur ekki tekið að sér
starfið, því nú hefði hann bakað sér refsi-
ábyrgð.
Stjórnarmönnum gat verið fullkunnugt um
erfiða stöðu félagsins, að mati ákæruvalds-
ins, tíðrætt hefði verið á stjórnarfundum að
erfiðlega gengi að greiða skuldir vegna erf-
iðrar stöðu félagsins. Var því krafist fangels-
isdóms yfir öllum þremur ákærðu, og þess
að Eyjólfur og Sveinn greiddu 4,2 milljónir
króna í ríkissjóð hvor og Ólafur 5,3 milljónir.
Sækjandi krefst þungrar refsingar og 189 milljóna í sektargreiðslur vegna vörsluskatta
Engin fordæmi fyrir mál-
um af þessari stærðargráðu
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Eyjólfur Sveinsson, sem sætir ákæru vegna meintra brota sex fyrirtækja sem hann var í for-
svari fyrir á sínum tíma, gengur í réttarsal í húsakynnum Héraðsdóms Reykjavíkur í gærdag.