Morgunblaðið - 06.04.2006, Qupperneq 8

8 FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Það verður framvegis stranglega bannað að reykspóla fyrir framan Den Danske bank.
Bankastjórinn er alveg að fara á límingunum.
Sameiginlegt átak al-þjóðasamtaka tón-listariðnaðarins,
IFPI, og dóttursamtaka
gegn ólöglegri dreifingu á
höfundarréttarvörðu efni í
gegnum netið mun hafa í
för með sér tæplega tvö
þúsund málsóknir á hend-
ur aðilum í tíu löndum á
næstu mánuðum. Aðgerð-
in nær m.a. til tuttugu að-
ila hér á landi og hefur
skýrsla þegar verið send
ríkislögreglustjóra um IP-
tölur þeirra. Geta því allir
þeir sem stunda ólöglega
dreifingu gagna í gegnum netið
átt von á að lenda í húsleit lög-
reglu, upptöku tölvubúnaðar og
síðar ákæru vegna meintra brota.
Frá því í september árið 2004,
þegar lögregla handtók tólf ein-
staklinga vegna ætlaðrar dreif-
ingar á sjónvarpsþáttum, kvik-
myndum, tónlist og tölvuleikjum í
gegnum skráarskiptaforritið
DC++, hefur ríkislögreglustjóra
verið tilkynnt um 30–40 Íslend-
inga sem grunaðir eru um að hafa
brotið gegn höfundarrétti með
dreifingu ólögmæts efnis. Engar
ákærur hafa þó verið gefnar út á
og teljast málin enn í rannsókn.
Brynjar Níelsson er lögmaður
þeirra einstaklinga sem rann-
sóknin síðan í september 2004
beinist að. Hann segir ljóst að eitt-
hvað vefjist það fyrir ríkislög-
reglustjóra að gefa út ákærur en
rúmt eitt og hálft ár er frá því að
rannsókn hófst. Aðspurður segist
hann ekki geta gefið skýrar
ástæður fyrir þessari seinkun en
hún kunni að verða til þess að mál-
ið sé ónýtt. „Það er löngu búið að
spegla þessar tölvur og alveg ljóst
hvaða gögn þeir tóku og í raun
ekkert í rannsókninni sem ætti að
valda slíkum töfum. Sennilega eru
þeir að vandræðast með að refsi-
heimildir séu ekki nógu skýrar,“
segir Brynjar og bætir við að
hann hafi lítið sem ekkert heyrt af
rannsókn málsins frá upphafi
þess.
Samband flytjenda og hljóm-
plötuframleiðanda (SFH) er eitt
þeirra félaga sem stendur að baki
ábendinga um ólögmætar gjörðir
netnotenda til lögreglu og vinnur í
samstarfi við önnur hagsmuna-
stamtök, s.s. Samtón og Samtök
myndréttarhafa á Íslandi (SMÁ-
ÍS). Fylgjast félögin m.a. með
ólöglegum skráarskiptum á net-
inu og gefa lögreglu skýrslu um
meinta brotamenn.
Gunnar Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri SFH, segist bjart-
sýnn á að ákært verði í þeim mál-
um sem félagið hefur tilkynnt um
og sakfellt, þó svo að slík mál hafi
dregist lengi hjá lögreglu. „Okkar
löggjöf er hliðstæð norrænni lög-
gjöf og í ljósi þess að margir dóm-
ar hafa nýlega fallið í samskonar
málum í Danmörku eru það fyr-
irheit um að dómar muni falla hér
á landi,“ segir Gunnar sem vill
hvorki gefa upp hvernig þeir tutt-
ugu einstaklingar voru fundnir né
hvaða skrárskiptiforrit voru notuð
til meintra brota.
Dómsúrskurð þarf til að
fá nöfn einstaklinganna
Þegar skýrsla um meinta brota-
menn berst ríkislögreglustjóra
eru þeir aðeins merktir með IP-
tölum en vegna fjarskiptaleyndar
verður að fá dómsúrskurð til að fá
upplýsingar hjá farskiptafyrir-
tækjum um rétt nöfn.
Gísli Þorsteinsson, upplýsinga-
fulltrúi Og Vodafone, segir að fyr-
irtækið muni nú sem fyrr aðstoða
yfirvöld ef upp koma alvarleg mál
sem tengjast misnotkun á miðlun
tónlistar eða ólöglegu niðurhali
um netið. Hann áréttar hins vegar
að dómsúrskurð þurfi til þess að
Og Vodafone láti upplýsingar um
viðskiptavini í té.
„Við viljum ekki né getum rit-
skoðað viðskiptavini okkar enda
gerum við ráð fyrir að þeir séu
heiðarlegt fólk,“ segir Gísli sem er
ekki kunnugt um að yfirvöld hafi
krafist upplýsinga um einhvern
þeirra tuttugu einstaklinga sem
nýlega var tilkynnt um.
Ótal leiðir til að ná í efni
Erfitt er að mæla hversu al-
geng ólögleg dreifing gagna er á
meðal íslenskra netnotenda en
Hallgrímur Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri SMÁÍS, segir í
skoðun að gera á því ítarlega
könnun. „Við getum kannað
hversu margir tengipunktar eru
starfandi og hversu margir not-
endur eru inni á þeim,“ segir Hall-
grímur en tekur fram að DC-sam-
félagið, sem var mjög öflugt í
skráarskiptum, hafi að mestu liðið
undir lok í kjölfar aðgerða ríkis-
lögreglustjóra í september 2004.
„Það sem gerist er að þessir tengi-
punktar verða minni og erfiðara
er að komast inn á þá. Að mínu
mati er það ekki slæm þróun.“
Þrátt fyrir að ólögleg dreifing
og niðurhal hafi farið minnkandi
eru enn ótal leiðir til þess að ná
sér gögn á netinu með ólöglegum
hætti. Sú leið sem mestum vin-
sældum á að fagna um þessar
mundir er í gegnum kerfi sem
nefnt er bittorrent en með því
hala netnotendur niður gögnum
frá mörgum aðilum í einu, þess
vegna frá mörgum löndum, og
dreifa þeim um leið áfram til ann-
arra notenda sem sækja sama
efni.
Fréttaskýring | Aðgerðir gegn ólöglegri
dreifingu á höfundarréttarvörðu efni
Tuttugu aðilar
sæti rannsókn
Aðilar sem dreifa efni ólöglega í gegnum
netið eiga á hættu að lenda í rannsókn
Dreifing ólöglegra gagna er vandamál.
Tæplega tvö þúsund ný
málaferli í tíu löndum

Alþjóðasamtök tónlistariðn-
aðarins, IFPI, sendu nýverið frá
sér tilkynningu þess efnis að tvö
þúsund ný málaferli, gegn ein-
staklingum frá tíu löndum, séu í
undirbúningi. Er sjónum aðal-
lega beint að þeim sem opnað
hafa öðrum aðgang að miklu
magni af höfundarréttarvörðu
efni. Af þessum tvö þúsund mál-
um eru tuttugu þeirra hér á landi
og reiknað er með að rannsókn
lögreglu hefjist á næstunni.
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is