Morgunblaðið - 06.04.2006, Blaðsíða 21

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 6. APRÍL 2006 21
MINNSTAÐUR
mér að þetta yrði mín framtíð-
arvinna,“ segir Sigurgeir um fyrstu
skrefin á ljósmyndaferlinum.
„Ég hóf ungur hjúskap og þá fór
tíminn í að afla tekna. Eftir að ég
var búinn að byggja og fjölskyldan
komin í eigið hús gat ég gefið ljós-
mynduninni meiri tíma. Fyrstu
myndirnar mínar í landsmálablaði
birtust í Tímanum í ágúst 1958. Þá
var grindarvaða rekin inn í botn
þar sem nú er Friðarhöfnin í Eyj-
um. Þar var sandfjara og þar end-
aði vaðan. Ég myndaði þetta í bak
og fyrir og kom þetta á heilli opnu í
Tímanum.“
Það var svo fyrir 1960 að Sig-
urgeir byrjaði að mynda fyrir
Morgunblaðið. „Það fer því að nálg-
ast hálfa öld sem ég hef starfað sem
fréttaljósmyndari,“ segir Sigurgeir
sem enn þá er að.
Minjar geymast
í myndasafninu
„Ég hef alltaf verið náttúrubarn
og áhugamálið varð fljótt fuglar,
fólk og landslag,“ segir Sigurgeir
eftir nokkra umhugsun aðspurður
um sín helstu einkenni sem ljós-
myndari. „Það sést t.d. í albúminu í
Vestmannaeyjar | Í bráðum hálfa
öld hafa myndir Sigurgeirs Jón-
assonar í Vestmannaeyjum komið
fyrir augu landsmanna, lengst af á
síðum Morgunblaðsins. Í starfi sínu
hefur Sigurgeir skráð sögu Vest-
mannaeyja og um leið kynnt þær
umheiminum. Er hann með þessu
orðin órjúfanlegur hluti af Vest-
mannaeyjum og því mannlífi sem
þar hefur þrifist frá því hann byrj-
aði að taka myndir rétt tíu ára
gamall. Það er því orðið mikið að
vöxtum, myndasafnið hans Sig-
urgeirs, sem til þessa hefur verið
geymt á heimili hans í Smáragöt-
unni.
Nú er að verða breyting á þessu
því á föstudaginn var formlega
hleypt af stokkunum félagi, Sig-
urgeir ljósmyndari ehf., sem fjöl-
skyldan hefur stofnað í kringum
safnið. Er það til húsa í gamla Ís-
félaginu í Eyjum þar sem unnið er
að því að koma myndunum á staf-
rænt form og skrá upplýsingar með
hverri mynd. Auk þess hafa þau
hleypt af stokkunum heimasíðunni
sigurgeir.is þar sem komnar eru
inn um 1.200 myndir.
Þegar Sigurgeir er spurður um
fjölda mynda sem hann hefur tekið
um dagana segir hann að þær séu á
bilinu 1,5 til 3 milljónir. „Það er
ómögulegt að segja til um það en ég
lýg ekki miklu ef ég segi að þær séu
ekki færri en 1,5 milljónir og ekki
mikið yfir 3 milljónir,“ segir hann.
Stærstur í stórviðburðum
Ljósmyndun er ekki bara starf í
huga Sigurgeirs, hún er honum
ástríða og lífsstíll eins og það er
orðað í dag. Einkenni hans sem
ljósmyndara er væntumþykja hans
á viðfangsefninu og viljinn til að
sýna það jákvæða og fallega bæði í
náttúru og mannlífi. Hann hefur
líka næmt auga fyrir mótívum og í
vinnslu á myndum gerir hann ýtr-
ustu kröfur. Þetta hefur skilað frá-
bærum árangri og þegar best lætur
hreinum listaverkum. Og þar er
náttúra Vestmannaeyja og mannlíf
í aðalhlutverki. Og í stórum við-
burðum verður Sigurgeir stærstur
og besta dæmið um það er eld-
ingamyndin frá Surtseyjargosinu
1963. Hún hefur farið um allan
heim og prýðir enn forsíður fræði-
rita um jarðfræði og eldgos.
Sigurgeir Jónasson er ljósmynd-
ari og lífskúnstner í þess orðs bestu
merkingu og er orðinn svo samgró-
inn sögu Vestmannaeyja síðustu
hálfa öldina að það vekur athygli ef
hann er ekki á staðnum ef eitthvað
er að gerast. Og ferillinn spannar
næstum sextíu ár. „Ég byrjaði
snemma og ég sé að árið 1947 fylli
ég myndaalbúm af myndum sem ég
tók af lundaveiði og úteyjalífi í Áls-
ey sem er mín eyja í lundaveiðinni.
Þá er ég tólf ára og þetta albúm er
nú vistað í veiðihúsinu okkar í Áls-
ey og er góð heimild um úteyjalíf í
Vestmannaeyjum um miðja síðustu
öld. Fljótlega upp úr fermingu var
ég kominn á fullt í að taka myndir
og ég sé það núna að þetta var bara
andskoti öflugt. Ég tók mikið af
myndum í gagnfræðaskóla, mest af
krökkunum, í ferðalögum og úti-
legum. Mér fannst þá að þetta hefði
ekki mikið söfnunargildi, það var
frekar að ég væri að festa minn-
ingar á filmu. Og ekki sá ég þá fyrir
Álsey að ég byrjaði strax að búa til
mót í landslaginu. Eftir að ég byrj-
aði sem fréttaljósmyndari varð ég
auðvitað að sinna atburðum og því
sem var að gerast hverju sinni. En
fljótlega fór ég að safna fólki, bát-
um, lífinu í sjávarútvegi og fór ég
stundum í róðra til að fylla upp í
safnið. Sumt af þessum myndum
segir frá atvinnuháttum sem heyra
sögunni til, eins og t.d. reknetum
sem notuð voru við síldveiðar,
þorsknót og spærlingsveiði sem
sennilega verður aldrei leyfð í
þeirri mynd sem var. Síðan er þetta
safn orðið saga þróunar í greininni
frá því sjómenn voru að bogra nið-
ur í dekki við að blóðga fiskinn. Nú
er þetta allt orðið á borðum í réttri
hæð og færiböndum. Það sama á
við fiskvinnsluna, þar eru gömlu
borðin og vigtirnar horfnar og við
hefur tekið hagræðing og tækni og
öll vinna orðin manneskjulegri. All-
ar þessar minjar geymast í mynda-
safninu mínu,“ segir Sigurgeir.
Það var fyrir rétt ári að fjöl-
skyldan, Sigurgeir og börnin þrjú,
Sigrún Inga, Guðlaugur og Guðrún
ásamt fjölskyldum stofnuðu fyr-
irtækið Sigurgeir ljósmyndari ehf.
„Við erum stofnendur en þó maður
hafi lengið velt því fyrir sér að eitt-
hvað þyrfti að gera var það Magnús
Kristinsson sem í raun á hugmynd-
ina að stofnun félagsins. Hann kall-
aði mig á sinn fund og upp úr því
fóru hjólin að snúast. Seinna komu
fleiri að þessu og stærst eru
Vinnslustöðin og Ísfélagið þar sem
safnið er til húsa. Ef þeirra hefði
ekki notið við hefði þetta aldrei orð-
ið að veruleika.“
Frá því starfið hófst hefur Sig-
urgeir eytt mestum tíma sínum á
safninu við að flokka filmur og
myndir. Honum til aðstoðar er
kona í hálfu starfi. „Þetta hefur far-
ið rólega af stað en ég gjörþekki
safnið sem hjálpar mikið til. Til að
fylla upp í þurfum við að leita til
fólks og hafa allir tekið okkur mjög
vel. Það verður svo að nýta mig
eins og kostur er á meðan harði
diskurinn er í lagi. Fyrir okkur í
fjölskyldunni skiptir máli að fólk fái
aðgang að safninu og fyrir mig per-
sónulega er gaman að fá þetta
tækifæri,“ sagði Sigurgeir.
Þeir sem hafa áhuga á að kíkja á
myndir Sigurgeirs geta farið inn á
vefslóðina Sigurgeir.is.
Ljósmyndun er ástríða og lífsstíll Sigurgeirs Jónassonar sem opnað hefur aðgang að myndasafni sínu
Hefur skráð sögu Vestmannaeyja í nær hálfa öld
Morgunblaðið/Ómar Garðarsson
Hleypt af stokkunum Sigurgeir Jónasson hleypir sigurgeir.is af stokk-
unum við hátíðlega athöfn í húsnæði fyrirtækisins í Vestmannaeyjum.
Fjölskyldan Sigurgeir með börnum sínum, tengdabörnum og barnabörn-
um, Sigrún Inga, Sigurgeir, Sædís Birta Barkardóttir, Sædís María Hilm-
arsdóttir, Guðlaugur, Guðrún, Börkur Grímsson og Eva Brá Barkardóttir.
Eftir Ómar Garðarsson
AUSTURLAND
LANDIÐ
Egilsstaðir | Þorgerður Katrín
Gunnarsdóttir menntamálaráðherra
og fulltrúar sveitarfélaganna
Fjarðabyggðar og Fljótsdalshéraðs,
Háskólans í Reykjavík og Rann-
sókna og greiningar hafa gert með
sér samstarfssamning um æskulýðs-
rannsóknir; Ungt fólk. Samningur-
inn, sem spannar árin 2006–2010,
gerir ráð fyrir að unnið verði með at-
riði sem snúa að menntun, menn-
ingu, tómstundum, íþróttaiðkun og
framtíðarsýn ungmenna á Austur-
landi.
Efla á þátttöku barna og
ungmenna í samfélaginu
Markmið samstarfsins er að
styrkja faglegan grundvöll stefnu-
mótunar í málefnum ungs fólks í
sveitarfélögunum Fjarðabyggð og
Fljótsdalshéraði. Jafnframt að auka
virðingu samfélagsins gagnvart
börnum og ungmennum og auka
skilning á aðstæðum þeirra svo og að
efla virka þátttöku barna og ung-
menna í samfélaginu.
Rannsóknir og greining mun ann-
ast úrvinnslu gagna og vinna hag-
nýtar upplýsingar fyrir þá er starfa
að málefnum ungs fólks í sveitar-
félögunum. Mun kennslufræði- og
lýðheilsudeild Háskólans í Reykja-
vík einnig vinna að undirbúningi
verkefnisins og annast eftirfylgni í
samstarfi við heimamenn og
menntamálaráðuneytið.
Rýnt í sjónarmið
barna og unglinga
Með velferð í huga Þór Clausen, Eiríkur Björn Björgvinsson, Þorgerður
Katrín Gunnarsdóttir, Gunnlaugur Sverrisson og Jón Sigfússon undirrita
samning um rannsóknir á viðhorfum barna og ungmenna.
Rannsóknarverkefni um ungmenni hleypt af stokkunum