Morgunblaðið - 28.05.2006, Blaðsíða 8

8 SUNNUDAGUR 28. MAÍ 2006 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Síðasti
útsöludagur
Rauðagerði 26, sími 588 1259
Útsala
Útsala
Opið í dag,
sunnudag, kl. 13-17
30-80% afsláttur
Láttu svo Maddömuna bara hafa það óþvegið, þegar hún tekur við, my friend.
Kuldi og hret undan-farið hafa gertgróandanum
skráveifu. Nokkuð var far-
ið að spretta í túnum í hlý-
indakafla snemma í mán-
uðinum, en á því hefur
mjög hægt og lítil sem
engin spretta er í úthögum
víða um land enn sem kom-
ið er. Það grænmeti sem
ræktað er utan dyra hjarn-
ar hægt við og útlit fyrir
seinkun á uppskeru, auk
þess sem hún gæti orðið
rýrari en lagt var upp með.
Þá hefur skógur farið
hægt af stað og þær tegundir sem
voru komnar í gang nánast stöðv-
að vöxt. Ekki má heldur gleyma
görðum, en þar kljást margir ötul-
ir garðeigendur við að verja
plöntur sínar kali og vindskemmd-
um, með misjöfnun árangri.
„Það hefur nú bara ekkert
sprottið hér síðan sl. sumar,“ segir
Aðalsteinn Jónsson, bóndi á Jök-
uldal. „Maður sér aðeins lit í tún-
um en þetta er lítið farið að taka
við sér vegna kulda. Nú vantar
bara hlýju, en raki er nógur held
ég. Þetta tefur fyrir í búskapnum
en er þó ekkert lakara en í fyrra.
Ef hlýnar núna tekur gróður mjög
fljótt við sér.“ Aðalsteinn á ekki
von á að kuldakastið tefji fyrir hey-
skap í sumar. „Það er sjaldan farið
að heyja hér fyrr en tíu, fimmtán
daga af júlí og ef hlýnar núna á það
að geta gerst. Það munar viku eða
tíu dögum á sprettu á Jökuldal og
á láglendi. Hér er meiri nætur-
kuldi en við njótum oft meira sól-
skins á þessum tíma þó kalt sé og
því er þurrara og ekki eins kalt yf-
ir daginn og er nær sjónum. Áhrif-
in jafnast því nokkuð út.“
Aðalsteinn segir allt borið hjá
sér en sauðburður hafi verið nokk-
uð erfiður þar sem frjósemi var
mikil; margar ærnar þrílembdar
og gemlingar með tveimur lömb-
um. „Það er sérstaklega erfitt fyrir
þær kindur þegar vantar gróður-
inn og að þurfa að vera svona mik-
ið inni. Menn hafa misst lömb
vegna þrengsla en ég hef þó ekki
lent í því. Ég gef bestu heyin sem
ég á og dálítið af fóðurblöndu með
til að örva mjólkurmyndunina. Ég
er nokkuð bjartsýnn og held að
kosningarnar fari þannig að það
vori bara í kjölfarið.“
Garðagróður lemst niður
„Birkið er vant ýmsu og ég hef
engar áhyggjur af því,“ segir Þór
Þorfinnsson, skógarvörður á Hall-
ormsstað. „Við höldum að lerkið,
sem er aðaltegundin á Hallorms-
stað, plumi sig. Við höfum ekki
fengið svo margar frostnætur,
þannig að ég held að kuldinn verði
ekki til vandræða. Hann hægir
vissulega á vextinum og vaxtar-
tíminn verður styttri, því vöxtur
hreinlega stöðvaðist í hálfan mán-
uð. Eiginlegur vöxtur trjáa er þó
ekki byrjaður og hefst ekki fyrr en
seinna, þannig að nýju brumin eru
varin ennþá.“
Meðal þess sem er viðkvæmast
fyrir kulda segir Þór vera ýmsar
runnategundir í görðum hjá fólki,
tegundir sem voru komnar lengra
af stað en trén. „Maður hefur séð
að blöð eru skemmd og það má bú-
ast við einhverju kali. Skógurinn
og annar gróður þarf núna fyrst og
fremst hlýindi og þá tekur þetta
mjög hratt við sér því allt er komið
eitthvað af stað.“
Jóhanna B. Magnúsdóttir hefur
stundað garðyrkju af ýmsum toga
til margra ára og ræktar garðinn
sinn á Dalsá í Mosfellsdal. Hún
segir að t.d. laukar eigi erfitt upp-
dráttar, séu þeir ekki í skjóli.
„Túlípanalaukarnir mínir eru illa
farnir og barðir og ýmislegt, eins
og runnar sem eru með þunnum
blöðum, berst niður. Einstökum
tegundum eins og t.d. jötunjurt-
inni leiðist kuldinn afskaplega
mikið. Hún á mjög erfitt uppdrátt-
ar aftur, þótt hún drepist ekki.
Málið er að allt lauf sem er í rokinu
og ekki í skjóli berst niður og verð-
ur svart. Svo hefur þessi vetur líka
verið með ólíkindum af því að fyrst
koma hlýindi í febrúar, svo aftur
kuldi, hlýindi á nýjan leik í maí og
þá hræðilegur kuldi í kjölfarið.
Þetta er mjög mikið álag á gróður
og í raun ótrúlegt hvað hann ræð-
ur við þetta.“
Jóhanna segir líkt og Þór að
birkið standi vorhretið best af sér
og fari ekki af stað fyrr en vorið er
komið. „Birkið hefur bara alda-
langa reynslu af íslenska vorinu og
lætur yfirleitt ekki glepjast af
stuttum hlýindaköflum snemm-
vors. Sá gróður á erfiðast upp-
dráttar sem byrjar mjög
snemma.“
Jóhanna telur garðeigendur og
aðra ræktendur þurfa að vera á
varðbergi gagnvart vaxandi sveifl-
um í veðurfari. „Það eru bara
miklu meiri sviptingar í veðrinu
núorðið. Annaðhvort þarf fólk að
vera á tánum í því að verja plöntur
sínar fyrir slæmu veðri, eða að
hugsa sem svo að maður verði
bara að taka hlutunum og láta
þetta yfir sig og gróðurinn ganga.“
Jóhanna segist ekkert hafa látið út
ennþá af grænmeti enda ekki
tímabært miðað við tíðina undan-
farið.
En nú gæti farið að horfa til
betri vegar því spáð er hlýnandi
veðri eftir helgina, einkum norð-
anlands og vætusömu en mildu
veðri um miðja vikuna.
Fréttaskýring | Kuldakafli hefur vond áhrif
á garðagróður og túnsprettu
Birkið lætur
ekki glepjast
Kuldinn hefur hægt á gróðurvexti.
Vöxtur hefur að mestu
stöðvast í trjágróðri

Ýmis gróður hefur farið hall-
oka fyrir kuldum undanfarið,
ekki síst vegna þess að hlýinda-
kafli í upphafi mánaðarins kom
nánast hverri jurt til að vakna af
vetrardvalanum. Birkið eitt læt-
ur ekki gabbast fremur en fyrri
daginn og bíður rólegt þess að
raunverulega vori. Skógræktar-
menn hafa ekki miklar áhyggjur
þrátt fyrir kuldann og segja tré
muni jafna sig um leið og hlýnar
þó vaxtartíminn styttist.
Eftir Steinunni Ásmundsdóttur
steinunn@mbl.is
Sá gróður sem fyrst fer af stað verður
verst úti í vorhretum, sé hann ekki varinn
VERZLUNARSKÓLI Íslands
brautskráði 212 stúdenta við skólaslit
í Háskólabíói í gær. Alls gengust 215
undir próf, 207 í dagskóla, 7 utan-
skóla og einn í fjarnámi, en Huld Há-
konardóttir er fyrsti stúdentinn sem
lýkur námi með fjarnámssniði. Huld
býr í Washingtonborg í Bandaríkj-
unum, en var viðstödd brautskrán-
inguna ásamt fjölskyldu sinni. Hún
hefur nú sótt um inngöngu í Háskól-
ann í Reykjavík
Í ræðu sinni rakti Sölvi Sveinsson,
skólastjóri Verzlunarskólans, starf
skólans í vetur og réð útskriftar-
nemum heilt. Hann sagði að Versl-
unarskólinn stefndi nú að því að
haustið 2007 yrði allt nám skólans í
boði með fjarnámssniði, en yfir 700
einstaklingar stunduðu nú fjarnám
við skólann.
Skólastjóri hvatti til varkárni í öll-
um áformum um styttingu náms til
stúdentsprófs, enda myndu slík
áform, eins og þau hafa verið kynnt,
rýra námsframboð skólans og grafa
undan sérstöðu hans. „Við gerum þá
kröfu til yfirvalda hverju sinni, að
skólinn fái að móta námskrá sína
sjálfur, enda mun hann aldrei bjóða
upp á annað nám en það sem sam-
félagið og háskólarnir viðurkenna,“
sagði Sölvi m.a. í ræðu sinni. „Skólar
eiga að hafa veg og vanda af náms-
framboði sínu og standa eða falla með
þeim nemendum sem þeir brautskrá.
Við óttumst ekkert í þeim efnum. Við
teljum að nemendur hafi of lítið fyrir
stafni í grunnskólum og því höfum við
óskað heimildar til þess að innrita
efnilega unglinga beint úr 9. bekk
haustið 2007.“
Vilja innrita nemendur úr 9. bekk