Morgunblaðið - 26.09.2006, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPTEMBER 2006 27
Vest-
að standa
ni. Með
ðurlands-
ri og
yggi auk-
n skili
inningi og
nds sé
tryggð. Þorvarður Hjaltason, fram-
kvæmdastjóri SASS, benti á þá
staðreynd að umferðaraukning á
vegarköflum á Suðurlandsveginum
hefði verið um 6–10% á síðasta ári.
Einnig hefðu að meðaltali farið
10.700 bílar framhjá Litlu kaffistof-
unni á sólarhring í ágúst sl. og hefði
þessi fjöldi verið 9.100 á sama tíma.
Gífurleg aukning umferðar
„Þetta er því gífurleg aukning og
ef þróunin verður eins og hún hefur
verið síðustu þrjú ár, verður um-
ferðin orðin tvöfalt meiri eftir tíu
ár,“ sagði Þorvarður. „Þetta þýðir
að bílafjöldinn fram hjá Litlu kaffi-
stofunni verður 15 þúsund bílar að
meðaltali. Á Reykjanesbrautinni er
meðaltalið 10 þúsund bílar á sólar-
hring. Þannig að ef þörf er á end-
urbótum þar, þá er ennþá meiri þörf
hér innan tíu ára.“ Þorvarður taldi
öryggismál líka skipta miklu máli og
benti á stöðuga aukningu slysa á
Suðurlandsvegi. Með tvöföldun veg-
arins mætti fækka slysum um helm-
ing.
Ekki góðar samgöngur í dag
Aldís Hafsteinsdóttir, bæjarstjóri
Hveragerðisbæjar, tók fram að bæj-
arstjórnin stæði einhuga að þátt-
töku í félaginu og væri það lífsspurs-
mál fyrir íbúa svæðisins að geta
treyst á góðar samgöngur. „Við bú-
um ekki við góðar samgöngur í
dag,“ sagði hún. „Það hefur hingað
til ekki verið vilji til þess að setja
vegbætur á þessum vegi í þann for-
gang sem við teljum nauðsynlegan.
En með þessu félagi vonumst við til
þess að ná tvöföldun vegarins innan
fárra ára og getum þannig fækkað
slysum, sem eru allt of mörg, og
tryggt samkeppnishæfni svæðisins.
Það er alveg ljóst að fyrir austan
Fjall verður ekkert annað en fjölg-
un á næstu árum. Við höfum séð það
að fólk sækir í að búa fyrir utan
skarkala höfuðborgarsvæðisins og
fyrir þann stóra hóp, og ekki síður
íbúa höfuðborgarsvæðisins, er þetta
lífsspursmál.“
Stefanía Katrín Karlsdóttir, bæj-
arstjóri Árborgar, sagði einnig al-
gera samstöðu innan bæjarstjórnar
um þetta verkefni og sagðist hún
hafa trú á því að ná fyrr árangri með
þessu móti en að fara inn á hefð-
bundin fjárlög.
la á vegabætur og öryggisátak
ð flýta
ndsvegar
Morgunblaðið/Ásdís
Sjóvár, Stefanía Katrín Karlsdóttir, bæjarstjóri
Hafsteinsdóttir, bæjarstjóri í Hveragerði.
ildir. Á
stjórar og
u nið-
r og sagði
d hefur
rfs-
ddi einnig
og efldi
efur næg
hrif á
ún enn
ð kæmi
un helst í
erður úr-
ldur
f stétta
unnar.
góða
t og trú-
atriði.
lvægt að
, ákvarð-
geta og
æri virt,
að
ví að
unnin í
etur í
num.
könn-
fé-
f
Áhrifaþættir Mönnun, stjórnaraðferðir hjúkrunardeildarstjóra og sam-
skipti við sjúklinga og starfsfólk hafa mest áhrif á starfsumhverfi hjúkr-
unarfræðinga, að sögn Sigrúnar Gunnarsdóttur hjúkrunarfræðings.
Eftir Grétar Júníus Guðmundsson
gretar@mbl.is
E
ftir örstutt aðlögunar-
skeið á næsta ári stefn-
ir í nýtt hagvaxtar-
skeið á árunum
2008–2010 vegna
áframhaldandi stóriðjufram-
kvæmda. Hagvöxtur á þessum árum
verður 5% að meðaltali. Þetta er
meðal þess sem fram kemur í
hagspá greiningardeildar Lands-
banka Íslands sem kynnt var á
morgunverðarfundi sem bankinn
stóð fyrir í gær.
Í hagspánni kemur fram að grein-
ingardeildin geri ráð fyrir því að
verðbólga minnki hratt á næsta ári,
meðal annars vegna kælingar á fast-
eignamarkaði og hækkandi gengis
krónunnar, og verði komin í um 3,8%
á seinni hluta næsta árs. Þá telur
hún að þegar frá líður muni verð-
bólgan aukast á ný samfara aukinni
framleiðsluspennu í hagkerfinu og
verða 8% að meðaltali árið 2010. Eft-
ir það muni verðbólgan minnka að
verðbólgumarkmiði Seðlabankans,
sem er 2,5% verðbólga, þegar fer að
nálgast árið 2015.
Í hagspánni segir að það stefni í að
hagvöxtur á þessu ári verið 3,2%.
Hagvöxturinn á síðasta ári var til
samanburðar 7,5%. Deildin spáir því
hins vegar að nokkuð dragi úr hag-
vextinum á næsta ári og að hann
verði þá 1,3%. Hagvöxturinn muni
svo aukast á ný og verða um 5,0% á
tímabilinu 2008–2010, eins og áður
segir, en um muni hægjast á tíma-
bilinu 2011–2015 og að hagvöxturinn
verði þá um 2,0%.
Hröð verðbólguhjöðnun
Björn R. Guðmundsson, hagfræð-
ingur hjá greiningardeild Lands-
bankans, sagði í erindi sem hann
flutti á morgunverðarfundinum að
áhrifin af gengisfalli krónunnar fyrr
á þessu ári virtust nú að mesta kom-
in fram. Verð á innlendum vörum
hefði hækkað mikið að undanförnu.
Húsnæðisliður vísitölu neysluverðs
hefði hins vegar ekkert lækkað, enn
sem komið væri.
„Við teljum að það sé framundan
tiltölulega hröð verðbólguhjöðnun,
samkvæmt þeim forsendum sem við
gefum okkur og að verðbólgan verði
komin niður í um 3% í lok næsta árs
og haldist 2,5–3% þegar nýja stór-
iðjutímabilið fer að fara í gang,“
sagði Björn.
Í hagspánni segir að þegar krónan
fellur árið 2010 muni sagan frá því í
ár endurtaka sig og verðbólgan
rjúka upp á nýjan leik. Sagði Björn á
fundinum að verðbólguvæntingar
markaðarins til næstu fjögurra til
átta ára væru í námunda við 3,5–4%
verðbólgu, og það virtist ekki svo
fjarri lagi þegar horft væri til með-
altals. Greiningardeild Landsbank-
ans spáir því að fasteignaverð muni
lækka um 2% til 3% á milli áranna
2006 og 2007. Gangi spáin eftir verð-
ur meðalverð fasteigna á árinu 2007
tæplega 11% hærra en það var árið
2005.
„Mikil kaupgeta, sterk eftirspurn
og góð eiginfjárstaða byggingarfyr-
irtækja styðja við verðið þrátt fyrir
miklar nýbyggingar undanfarið,“
segir í hagspánni. „Hægari velta á
fasteignamarkaði veldur því hins
vegar að birgðir nýrra íbúða aukast
og í kjölfarið einnig fjármagnskostn-
aður byggingarfyrirtækja. Við ger-
um því ráð fyrir að fjárfesting í nýju
íbúðarhúsnæði dragist mikið saman
á næstu árum. Þetta mun létta mjög
á spennunni á vinnumarkaði.“
Fram kemur í hagspánni að grein-
ingardeildin spáir því að fjárfesting
árið 2008 verði um 20% minni en í ár.
Krónan styrkist
„Þrátt fyrir minnkandi vaxtamun
og mikinn viðskiptahalla á næstu ár-
um teljum við líklegast að krónan
muni frekar styrkjast en veikjast.
Ástæðurnar eru áframhaldandi
stóriðjuframkvæmdir og betri þekk-
ing erlendra fjárfesta á íslenskum
efnahagsaðstæðum. Krónan mun þó
ekki styrkjast eins mikið og á síðasta
ári og eftir því sem framleiðslu-
spenna eykst í hagkerfinu aukast
líkur á gengisleiðréttingu með svip-
uðum hætti og gerðist fyrr á þessu
ári. Okkar spá gerir ráð fyrir að það
gerist árið 2010,“ segir í hagspá
Landsbankans.
Stýrivextir lækka hratt
Greiningardeildin reiknar með að
Seðlabankinn lækki stýrivexti sína
mjög hratt í upphafi næsta árs og
samtals um 5,5 prósentustig, úr
14,0%, eins og stýrivextirnir eru nú,
og í 8,5% fyrir árslok. „Við teljum að
Seðlabankinn muni leggja allt kapp
á að hemja verðbólguvæntingar í
næstu uppsveiflu og hefji því nýtt
vaxtahækkunarferli um mitt ár
2008,“ segir í hagspá deildarinnar.
Þar kemur jafnframt fram að gert er
ráð fyrir því að raungengi krónunn-
ar á árunum 2008 og 2009 verði svip-
að og var árið 2005 eftir mikla hækk-
un frá árinu 2004.
Mistök í peningastefnunni
Yngvi Örn Kristinsson, fram-
kvæmdastjóri verðbréfasviðs
Landsbankans, sagði í erindi sem
hann flutti á morgunverðarfundin-
um að þvert á það sem margir hefðu
sagt virkaði peningastefnan hér á
landi eins og annars staðar. Mistök
hefðu hins vegar verið gerð í fram-
kvæmd hennar undanfarin ár. Upp-
kaup á gjaldeyri og lækkun bindi-
skyldu hefðu aukið peninga-
framboðið. Þá hefði Seðlabankinn
verið of seinn að hækka stýrivexti
sína og stýrivaxtahækkanir hefðu
því elt verðbólguvæntingar og ekki
náð að hemja þær. „Þetta hefur leitt
til þess að stýrivextirnir hafa orðið
heldur hærri en þeir hefðu þurft að
vera,“ sagði hann.
Ekki stöðugleiki með evru
Yngvi Örn velti upp þeirri spurn-
ingu hvort rétt væri að hverfa frá
núverandi peningastefnu aftur til
fastgengisstefnu og þá helst til að-
ildar að evrusamstarfinu. Sagði
hann að með því væri verið að tengja
hratt vaxandi íslenskt atvinnulíf við
hægt vaxandi hagkerfi Evrópu.
Að sögn Yngva Arnar myndu lág-
ir vextir evrusvæðisins magna enn
frekar hagvöxt hér á landi. Föst og
órjúfanleg tenging við evruna myndi
því að hans mati ekki leiða til stöð-
ugleika heldur verða óbærileg
spennitreyja fyrir íslenskt efnahags-
líf.
Leiðir til að auka
virkni peningastefnunnar
Til að auka virkni peningastefn-
unnar hér á landi þarf að samræma
hana og ríkisfjármálastefnuna betur
en gert hefur verið, að sögn Yngva
Arnar. Þá sagði hann að sveigjan-
legri stýrivaxtastefna gæti einnig
stuðlað að því að bæta peningastefn-
una. Einnig þyrfti kannski að taka
stærri skref í vaxtabreytingum til að
tryggja ákveðna raunstýrivexti.
Hann nefndi auk þess að til greina
kæmi að lögbinda þriggja til fjög-
urra mánaða tímatöf á milli verð-
mælinga og verðbóta og gera verð-
bólguna þannig fyrirsjáanlegri eins
og til að mynda væri gert í Bret-
landi.
„Við veltum upp möguleikanum á
því að vera einfaldlega með verð-
tryggða stýrivexti,“ sagði Yngvi
Örn. Nefndi hann þann möguleika
að Seðlabankinn byði upp á bæði
óverðtryggð og verðtryggð inn- og
útlán til bankanna til skamms tíma.
Skilaboð Seðlabankans inn á mark-
aðinn yrðu þá skýrari.
Stóriðja Greiningardeild Landsbankans spáir því að stóriðjuuppbygging muni knýja hagvöxtinn 2008–2010.
Framleiðsluspenna muni byggjast hratt upp þar sem kólnunin í efnahagslífinu á árinu 2007 verði lítil.
Stefnir í nýtt hagvaxt-
arskeið 2008–2010
Í HNOTSKURN
»Hagvöxtur verður 3,2% íár, 1,7% á næsta ári, 5,0% á
tímabilinu 2008–2010 og 2,0%
á tímabilinu 2011–2015, sam-
kvæmt hagspá Landsbankans.
»Verðbólgan fer úr 7,6% íár, í 3,2% á næsta ári, eykst
þá í 4,4% 2008–2010, en
minnkar svo í 3,1% á tíma-
bilinu 2011–2015.
»Atvinnuleysi verður 1,7% íár, 2,3% á næsta ári, 2,3%
2008–2010 og 2,6% 2011–2015.