Morgunblaðið - 26.09.2006, Blaðsíða 52

ÁSKRIFT-AFGREIÐSLA 569 1100 ÞRIÐJUDAGUR 26. SEPTEMBER 269. DAGUR ÁRSINS 2006 VERÐ Í LAUSASÖLU 220 KR. MEÐ VSK.
5 6 9 1 1 0 0
Ritstjórn: ritstjorn@mbl.is
Auglýsingar: augl@mbl.is
Áskrift: askrift@mbl.is | sími 5691100
mbl.is: netfrett@mbl.is
 NA 5–10 m/s og
rigning eða súld
austan til. Skýjað
og úrkomulítið
norðanlands, annars skýjað
með köflum eða bjart. » 8
Heitast Kaldast
13°C 5°C
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
TOPPSKARFI hefur fækkað mjög
mikið á Breiðafirði og vill Ævar
Petersen, fuglafræðingur hjá Nátt-
úrufræðistofnun Íslands, að teg-
undin verði sett á válista.
Ævar segir að sjófuglum hafi
fækkað mikið á Breiðafirði und-
anfarin ár, sennilega fyrst og
fremst vegna þess að miklu minna
sé um sandsíli í sjónum en áður en
hugsanlega einnig vegna hlýnunar
sjávar og breytinga á lífríki í sjón-
um. „Nokkrar tegundir, einna helst
toppskarfur, kría, ryta og teista,
hafa verulega látið á sjá á und-
anförnum árum,“ segir hann og
bætir við að svo virðist sem líka sé
farið að halla undan fæti fyrir
lunda. Hins vegar hafi haförnum
fjölgað og hrossagauksstofninn hafi
aldrei verið eins stór og í sumar.
Toppskarfur á nánast hvergi
heima á Íslandi nema á Breiðafirði
og Ævar segir að fækkunin hafi
verið geigvænleg. „Það er svo
komið að það á að setja topp-
skarfinn á válista,“ segir hann.
Alþjóðlegu verndarsamtökin,
IUCN, hafa sett fram skilgreiningu
á því hvenær dýr teljast vera í út-
rýmingarhættu og er miðað við
20% fækkun eða meira á 10 ára
tímabili. Á válista fyrir fugla, sem
Náttúrufræðistofnunin útbjó
samkvæmt aðferðafræði IUCN
fyrir hönd umhverfisráðuneytisins
árið 2000, eru rúmlega 40 fuglateg-
undir.
Vill setja toppskarf á
válista fuglategunda í hættu
Morgunblaðið/Ómar
Hætta Toppskarfi hefur fækkað mikið á Breiðafirði undanfarin ár.
Miklar breytingar á fjölda sjófugla
á Breiðafirði á undanförnum árum
Í HNOTSKURN
» Toppskarfsstofninn varkominn upp í 8.000 til
9.000 pör fyrir átta árum en
síðan hefur orðið margra tuga
prósentna fækkun, að sögn
Ævars Petersens.
» Toppskarfi og rytu fjölg-aði á árunum 1980 til 1995
en á sama tíma fækkaði teistu.
» 1987 voru 530 teistuvarp-pör í Flatey á Breiðafirði
en í sumar voru pörin 140.
SENNILEGA er ekki hægt að afnema verð-
tryggingu hér á landi. Þetta kom fram í máli
Yngva Arnar Kristinssonar, framkvæmdastjóra
verðbréfasviðs Landsbankans, á morgunverðar-
fundi þar sem hagspá greiningardeildar bankans
var kynnt. Sagði hann að afnám verðtryggingar
myndi vera mjög íþyngjandi fyrir fjármögnun
íbúðarhúsnæðis og reyndar allra langtímalána.
Yngvi Örn ræddi um verðtryggingu í tengslum
við umræður um hvernig hægt væri að bæta
virkni peningastefnunnar hér á landi. Sagði hann
að það væri líklega ófært að afnema verðtrygg-
inguna. „Við veltum upp möguleikanum á því að
vera einfaldlega með verðtryggða stýrivexti.“
Spurði hann hvers vegna ekki væri opnað fyrir
þann möguleika að Seðlabankinn bjóði upp á
bæði óverðtryggð og verðtryggð inn- og útlán til
bankanna til skamms tíma. Skilaboð Seðlabank-
ans inn á markaðinn yrðu þá skýrari.
Í hagspá Landsbankans er gert ráð fyrir því að
eftir örstutt aðlögunarskeið á næsta ári stefni í
nýtt hagvaxtarskeið hér á landi á árunum 2008–
2010 vegna áframhaldandi stóriðjuframkvæmda.
Reiknar deildin með um 270 milljarða króna við-
bótarfjárfestingu í orku- og iðjuverum á árunum
2008–2014, að afkastageta í áliðnaði muni aukast
um ríflega 500 þúsund tonn og að orkuframleiðsla
muni aukast um 900 MW.
Til samanburðar má nefna að afl Kárahnjúka-
virkjunar er nálægt 700 MW. Og þegar álver Al-
coa á Reyðarfirði hefur að fullu tekið til starfa og
stækkun Norðuráls á Grundartanga er komin í
gagnið, sem verður á árinu 2008, mun árleg ál-
framleiðsla verða um 760 þúsund tonn, en hún
nam um 270 þúsund tonnum í fyrra. Í hagspánni
er ekki reiknað með öðrum möguleika en þeim að
af þessum framkvæmdum verði.
Áfram stórframkvæmdir
Afnám verðtryggingar myndi vera mjög íþyngjandi fyrir
fjármögnun íbúðarhúsnæðis og allra langtímalána

Stefnir í | Miðopna
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
„ÞESSI bor mun auka afkastagetu
Jarðborana hér heima, auk þess sem
fyrirtækinu verður kleift að taka ný
skref í útrás,“ segir Bent S. Einars-
son, forstjóri Jarðborana hf., en fyr-
irtækið gekk nýverið frá samningum
við ítalska fyrirtækið Drillmec um
kaup á nýjum hátæknibor. Að sögn
Bents verður nýi borinn hinn öflug-
asti í tækjaflota félagsins og jafn-
framt fullkomnasti landbor á Norð-
urlöndum. Fyrir eiga Jarðboranir
fjóra bora frá sama framleiðanda,
þ.e. Drillmec, en þeir eru Geysir,
Sleipnir, Saga og Óðinn, sem afhent-
ur var nú í sumar. Þetta þýðir, sam-
kvæmt heimildum blaðamanns, að
Jarðboranir er eitt stærsta fyrirtæki
í heimi sem sérhæfir sig í borun eftir
jarðhita.
Aðspurður segir Bent kaupverð
nýja borsins vera um 1,4 milljarða
króna. Segir hann nýja borinn verða
útfærðan samkvæmt óskum sér-
fræðinga Jarðborana til að tryggja
að hann henti sem best íslenskum
aðstæðum. Segir hann hér um að
ræða nýja kynslóð vökvaknúinna
bora sem hannaðir eru til borunar
fyrir háhita. „Nýi borinn eykur hag-
kvæmni og öryggi framkvæmda sök-
um þess að hann er gríðarlega full-
kominn tæknilega og nánast
alsjálfvirkur,“ segir Bent og bendir á
að nýi borinn verði fær um að bora
niður á allt að rúmlega 5 km dýpi.
Segir hann ráðgert að borinn verði
afhentur til notkunar næsta sumar.
Aðspurður segir Bent næg verkefni
næstu tvö árin fyrir nýja borinn í há-
hitaframkvæmdum s.s. á Hellisheiði
og í Kröflu og Þeistareykjum.
Að sögn Bents eru Jarðboranir og
dótturfyrirtækið Iceland Drilling að
skoða frekari vaxtarmöguleika er-
lendis og er þá litið til fleiri tegunda
verkefna en borunar eftir jarðhita,
þar á meðal borunar eftir olíu og
gasi. Segir Bent nýja borinn munu
henta vel til slíkra verkefna.
Markar þáttaskil í tæknilegri getu
Nýr bor Jarðborana hf. getur nýst
til borunar eftir olíu og gasi erlendis
Morgunblaðið/Jim Smart
Jarðboranir Tryggja á að nýi borinn
henti sem best íslenskum aðstæðum.
Í HNOTSKURN
»Undirritaður hefur veriðviðaukasamningur milli
Jarðborana hf. og OR um jarð-
boranir á Hellisheiði og Heng-
ilssvæði, sem nemur 3,7 millj-
örðum kr. og kveður á um
boraðar verði 15 háhitaholur.
»Við verkefnið verður beittsvonefndri stefnubor-
unartækni sem Jarðboranir
hafa þróað í samstarfi við al-
þjóðlega fyrirtækið Baker
Hughes Inteq.
ÁRLEGA nemur tap verslana á Íslandi um
þremur milljörðum króna vegna þjófn-
aðar. Þetta er mat Samtaka verslunar og
þjónustu (SVÞ). Samtökin telja að sér-
staklega þurfi að taka á þjófnaði barna og
unglinga og er í því sambandi bent á góð-
an árangur af forvarnarverkefni sem unn-
ið var í samvinnu Smáralindar og lögregl-
unnar í Kópavogi. | 10
Stolið fyrir 3 millj-
arða króna árlega
RANNSÓKN hefur
staðfest að kind frá
Syðri-Völlum í Flóa var
riðusmituð en þetta er í
fyrsta skipti sem riða
greinist í kind úr Flóan-
um. Allt fé á bænum, um
50–60 fjár, verður fellt og sýni verða tek-
in úr öllu sláturfé í Flóa og á Skeiðum.
Umrædd kind kom fram í Hrunarétt en
hún hafði gengið úti í einn vetur. Með
henni voru þrjú lömb, þar af eitt sum-
argamalt.
Sigurður Sigurðarson, dýralæknir á
Keldum, segir mikilvægt að brugðist
verði við af festu, tekið fyrir alla verslun
með sauðfé vestan Þjórsár og nauðsyn-
legt sé að bændur láti strax vita vakni
grunur um að fé þeirra sé riðusmitað. Þá
beinir hann þeim tilmælum til bænda að
hýsa ekki fé fyrir aðra. Það sé bót í máli
að fremur lítill samgangur hafi verið milli
fjár frá Syðri-Völlum og frá öðrum bæj-
um. | 11
Riðusmit í
kind úr Flóan-
um staðfest
„SKATTFRJÁLS verslun erlendra ferða-
manna í miðborginni hefur aukist gífurlega
í sumar frá því sem var sumarið 2005,“ seg-
ir Einar Örn Stefánsson, framkvæmda-
stjóri Þróunarfélags miðborgarinnar. Hann
segir jafnvel hafa verið talað um spreng-
ingu í ferðamannaverslun.
Einar bendir á að hjá Global refund telji
menn að aukning á ferðamannaverslun sé
að minnsta kosti 20% að meðaltali frá því í
fyrrasumar – og hafi jafnvel farið upp í 30–
35% hjá sumum verslunum. Í skýrslu Ice-
land refund komi fram að aldrei hafi meira
verið verslað „tax-free“ en á þessu ári. | 29
Sprenging í ferða-
mannaverslun
♦♦♦
♦♦♦