Morgunblaðið - 03.10.2006, Blaðsíða 26

Morgunblaðið - 03.10.2006, Blaðsíða 26
26 ÞRIÐJUDAGUR 3. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ Einar Sigurðsson. Styrmir Gunnarsson. Forstjóri: Ritstjóri: STOFNAÐ 1913 Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík. Aðstoðarritstjórar: Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen. Fréttaritstjóri: Björn Vignir Sigurpálsson. M ichael E. Porter var sæmdur heið- ursdoktorsnafnbót við viðskipta- og hagfræðideild Há- skóla Íslands við hátíðlega athöfn í gær. „Ég get sagt að af öllum hlutum sem henda mig þá met ég mest við- urkenningar kollega minna og há- skólanna. Það er mér því sönn ánægja og heiður að taka við þess- ari nafnbót,“ sagði Porter í ræðu í hátíðarsal HÍ. „Ég hef komist að þeirri nið- urstöðu að einn öflugasti krafturinn sem mótað getur heiminn er í reynd hugmyndir. Hér áður fyrr átti það kannski síður við, kannski var það herstyrkur eða annað. En nú hafa hugmyndir gífurlega mikil áhrif. Ég held að við sem störfum við há- skólana gegnum æ mikilvægara hlutverki í að tryggja árangur og velferð þeirra samfélaga sem við lif- um í,“ sagði Porter ennfremur. Sameiginlegt námskeið Viðskipta- og hagfræðideild vinn- ur nú að undirbúningi samstarfs við Harvard-háskóla þar sem Porter gegnir prófessorsstöðu um kennslu í rekstrarhagfræði á meistarastigi með sérstaka áherslu á samkeppn- ishæfni fyrirtækja og þjóða. Friðrik Már Baldurssonar, pró- fessor og starfandi deildarforseti viðskipta- og hagfræðideildar HÍ, segir þetta vera námskeið sem stofnun Porters við Harvard- háskóla reki og til standi að bjóða upp á það við HÍ frá næsta „Það er auðvitað heilmik fyrir okkur að taka þátt í þ samstarfi. Núna í haust far kennarar frá okkur til Har að taka þátt í undirbúningi þetta námskeið. Það verðu Michael E. Porter sæmdur heiðursdoktorsnafnbót við H Hugmyndirnar ein öflugasti krafturin Hinn ánægðasti Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir menntamálar með Michael E. Porter. „Það er mér því sönn ánægja og heiður a Michael E. Porter segir efnahagslegan stöð- ugleika vera forsendu hagvaxtar en á því sviði er Ísland mun neðar en samanburðarlöndin. GENGISLÆKKUN krónunnar undanfarin misseri er ekki merki um að samkeppnishæfni Íslands fari dvínandi en þó er svo komið að kostir sjálfstæðs gjaldmiðils gætu verið orðnir færri og veigaminni en ókostirnir sem sjálfstæðum gjald- miðli fylgja. Þetta er meðal þess sem fram kom í máli Michaels E. Porters á morgunverðarfundi sem Capacent stóð fyrir í gærmorgun. Porter sagði að sveiflur í gengi krónunnar gerðu það að verkum að fjárfestar krefðust hærra áhættu- álags, sem leiddi til þess að fjár- magnskostnaður íslenskra fyr- irtækja og neytenda væri hærri en ella. Ísland ætti því að skoða geng- isstefnu sína en Porter vildi þó ekki gefa nein ráð í þeim efnum. Á fundinum fjallaði Porter meðal annars um niðurstöður skýrslu World Economic Forum (WEF) fyr- ir árið 2006 um samkeppnisstöðu þjóða en Porter er forseti WEF. Porter sagði að á heildina litið stæði Ísland vel en þó væru laun hér hærri en framleiðni gæfi svig- rúm fyrir og merki um að hag- kerfið hefði ofhitnað í þeirri þenslu sem á sér stað. Á lista WEF yfir samkeppnistöðu þjóða í ár er Ísland í 14. sæti af 125 hagkerfum heimsins og lækkar úr 7. sæti frá því í fyrra en þó ber að gæta þess að nokkrar breytingar hafa verið gerðar á svokölluðum vísitölum sem notaðar eru til grundvallar. WEF notar tvær vísi- tölur til að mæla samkeppnishæfni, annars vegar alþjóðlegu sam- keppnisvísitöluna, sem mælir for- sendur hagvaxtar og hins vegar samkeppnisvísitölu rekstrar sem mælir núverandi verðmætasköpun fyrirtækja. Árið 2006 markar um- breytingaár hjá WEF þar sem al- þjóðlega samkeppnisvísitalan leysir samkeppnisvísitölu hagvaxtar af hólmi en skilgreining WEF á sam- keppnishæfni er geta þjóða til að ná viðvarandi vexti þjóðartekna á mann. Meginmunurinn á nið- urstöðum fyrir Ísland milli vísitalna er að Ísland skorar verr á sviði efnahagsstjórnunar og skilvirkni markaða en svipað á sviði innviða, nýsköpunar og þróunarstigi við- skipta þar sem nýja vísitalan tekur meira tillit til alþjóðaviðskipta og þá skipta almenn efnahagsskilyrði meira máli, s.s. gengi, vextir, launaþróun, verðbólga og fleira. Nokkrir veikleikar Sviss, Finnland, Svíþjóð og Dan- mörk eru samkeppnishæfustu þjóð- ir heims samkvæmt skýrslu en Ísland er í hópi Norðurla og Írlands þegar kemur að s anburði. Í skýrslunni segir að til þe efla samkeppnishæfni Íslan nauðsynlegt að bæta veiklei efnahagsskilyrðum en stöðu efnahags sé almennt viðurk sem forsenda hagvaxtar og þurfi í verðlagi, gengi og vö efnahagsskilyrðum er Íslan sæti og mun neðar en saman arlöndin. Noregur er í fimm Finnland í tólfta, Danmörk tánda og Svíþjóð í fimmtánd Þá segir í skýrslunni að n legt sé að bæta veikleika í fr haldsmenntun og þjálfun. M auður hafi minna vægi á Ísla Noregi en annars staðar á N urlöndunum og á Íslandi far hlutfall fólks á háskólaaldri skóla en hjá öðrum Norðurl þjóðum. Þessi munur hefur minnkandi. Í skýrslunni seg stjórnvöld á Norðurlöndum Samkeppnis- hæfni Íslands á heildina litið góð Lofaður Porter hefur hlotið Eftir Sigurhönnu Kristinsdóttur sigurhanna@mbl.is ÓVENJULEG ÚTRÁS TIL ÚKRAÍNU Í útrás íslenzks viðskiptalífs hafamenn gjarnan beint sjónum aðlöndum, þar sem tungumálið og menningin gera Íslendingum auðvelt fyrir að eiga viðskipti. Þannig eru mestu umsvif íslenzkra útrásarfyrir- tækja í Bretlandi og Skandinavíu. Margeir Pétursson, stjórnarfor- maður MP fjárfestingarbanka, hefur hins vegar fetað ótroðnar slóðir og hefur, ásamt viðskiptafélögum sín- um, tekið stefnuna á land, þar sem bæði menningin, viðskiptaumhverfið og tungumálið er ólíkt því, sem Ís- lendingar almennt þekkja; Úkraínu. Í umfjöllun Agnesar Bragadóttur blaðamanns um umsvif Margeirs í Úkraínu, sem birtist hér í blaðinu í gær og fyrradag, eru athyglisverðar lýsingar á því hvernig Margeir gerð- ist umsvifamikill fjárfestir í landinu. Hann var í viðskiptasendinefnd, sem fylgdi Davíð Oddssyni, þáverandi for- sætisráðherra, til Úkraínu snemma árs 2004. Þegar sendinefndin fór heim ákvað Margeir að verða eftir til að kanna tækifæri, sem hann hafði komið auga á. Í framhaldinu rifjaði hann upp gamla rússneskukunnáttu, sem hann aflaði sér til að geta lesið skákbækur, og á nú bein og milliliða- laus samskipti við viðskiptafélaga sína í Úkraínu á rússnesku, sem hlýt- ur að vera afar fátítt meðal íslenzkra athafnamanna, jafnvel þeirra, sem starfa í Austur-Evrópu. Jafnframt fjárfestingum sínum í landinu, bæði í bankastarfsemi og fasteignum, hefur Margeir svo sýnt sameiginlegri sögu Íslands og Úkraínu sérstaka ræktar- semi og í raun brennandi áhuga. Þannig fjármagnar hann rannsóknir á sögu kristniboðans Þorvaldar víð- förla, sem reyndi að kristna Ísland og er sagður hafa dvalið í Kænugarði og stofnað þar munkaklaustur. Margeir segir í samtali við Morg- unblaðið að íslenzkum fjárfestum hafi verið vel tekið í Úkraínu og því telji hann að fjöldi annarra tækifæra geti verið fyrir Íslendinga í landinu. Hann dregur ekki úr því að Úkraína sé eitt erfiðasta landið í Evrópu til að fjárfesta í, því að kerfið sé flókið og þungt í vöfum, en hins vegar sé vöxt- urinn gríðarlegur og horfur góðar og því jafnframt einhver beztu tækifær- in fyrir fjárfesta í Evrópu. Í næsta mánuði fer Valgerður Sverrisdóttir utanríkisráðherra ásamt viðskiptasendinefnd til Úkra- ínu. Ætla verður að búið sé að und- irbúa jarðveginn fyrir frekari fjár- festingar Íslendinga í landinu vel. Margeir Pétursson og samstarfs- menn hans hafa sýnt að hægt er að ná þar góðum árangri með því að leggja rækt og alúð við samskiptin og sam- starfið við heimamenn í þessu landi, þar sem gífurlegar breytingar eiga sér nú stað. „KEMUR MÉR EKKI VIГ Vegfarendur gengu framhjá þarsem hún lá blóðug og brotin á gangstéttinni.“ Þessi setning stóð stórum stöfum undir fyrirsögninni „Slasaðist illa í myrkvuninni“ á bak- síðu Morgunblaðsins í gær. Fréttir af þessum toga sjást æ oftar. Fólk lendir í erfiðum aðstæðum og fjöldi manns fer hjá án þess að nema stað- ar. Í fréttinni sem hér um ræðir kom fram að gangandi vegfarendur hefðu gengið fram á Elísabetu Arn- ardóttur, sem lá blóðug og beinbrot- in á gangstétt í Borgartúninu eftir að hafa hjólað á kant og dottið í myrkvaðri Reykjavík á fimmtudags- kvöld, án þess að hirða um að stoppa eða bjóða fram hjálp. „Ég var búin að hringja á hjálp og lá á gangstéttinni þegar bar að par, vel klætt fólk um fimmtugt,“ segir Elísabet og bætir við að augljóst hafi verið að fólkið hafi séð sig. „Þau tóku sveig fram hjá mér, svona hálf- an metra frá mér. Konan leit á mig, en hvorugt þeirra sagði orð. Þau gengu bara burt án þess að segja nokkuð eða bjóða hjálp.“ Elísabet vissi að hjálp var á leið- inni og sagði ekki neitt við fólkið: „En eftir á fannst mér það óhuggu- legt að geta gengið framhjá slasaðri manneskju án þess að hægja einu sinni á göngunni.“ Óhjákvæmilegt er að velta fyrir sér hvað hér sé á ferðinni. Í mörgum þjóðfélögum í kringum okkur er ástandið orðið þannig að fólk óttast svo um öryggi sitt að það þorir ekki að skipta sér af. Hver hugsar um sitt og lætur málefni annarra af- skiptalaust. Allir þekkja brandar- ann um konuna, sem hrópar á hjálp þegar ráðist er á hana. Enginn hreyfir legg né lið fyrr en hún kallar eldur, eldur og þá fer allt af stað. Það hefur ekki farið fram hjá neinum hvernig ástand skapast þeg- ar hið svokallaða skemmtanalíf á Ís- landi stendur sem hæst, nánast eins og samfélag dagsins og samfélag næturinnar séu sitt á hvorri plán- etunni. Fréttir af slagsmálum, al- varlegum líkamsárásum og hníf- stungum eru hættar að koma á óvart og jafnvel orðnar hversdagslegar. Er ástandið nú orðið þannig á Ís- landi að fólk vogar sér ekki að að- stoða samborgara í neyð? Má búast við að fólk gangi framhjá þar sem maður liggur í blóði sínu án þess að virða hann viðlits? Engin vísindaleg könnun liggur að baki því að mis- kunnsami Samverjinn hafi vikið fyr- ir óttanum og skeytingarleysinu á Íslandi, en vísbendingunum fjölgar og spurningin vaknar um hvert ís- lenskt samfélag stefni. Íslendingar hafa löngum hreykt sér af því að Ís- land sé öðruvísi en önnur lönd, ekki síst þar sem fámennið skapi návígi og samkennd, sem aðeins sé að finna í litlum samfélögum. Flestir vilja trúa að svo sé enn, en er það sam- félag byrjað að gliðna? Eru ein- kunnarorð hins nýja Íslands „Kem- ur mér ekki við“? Og hvað er þá til bragðs?

x

Morgunblaðið

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.