Morgunblaðið - 14.10.2006, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 14. OKTÓBER 2006 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
Í SUMAR kom fram á vefsíðu Al-
þýðusambands Íslands og í málflutn-
ingi þess í fjölmiðlum
sú fullyrðing að aðal-
ástæða hás mat-
vælaverðs á Íslandi
væri háir innflutnings-
tollar á kjöti, mjólk-
urvörum eggjum og
útiræktuðu grænmeti.
Þessa fullyrðingu
hefur Samfylkingin nú
gripið tveim höndum
og slegið upp með
stórum fyrirsögnum í
öllum fjölmiðlum sem
stefnu sinni í nýhafinni
kosningabaráttu að af-
nema þessa tolla að
fullu í tveimur áföng-
um, á næsta og þar-
næsta ári.
Þessi fullyrðing er
ekki rétt nema að litlu
leyti, því að margar
aðrar matvörur, sem
ekki njóta slíkra
verndartolla eru einnig
í flestum tilfellum
miklu dýari hér en í ná-
grannalöndunum og
fiskur, sem áður var
talin aðalfæða „fátæka
fólksins“ er nú síst
ódýrari í mat-
vöruverslunum en
kjöt, og ekki er þar tollum um að
kenna.
Það er að vísu rétt að hægt er að fá
og flytja inn eitthvað af ofannefndum
landbúnaðarvörum á lægra verði ef
tollar væru felldir niður, en væri slíkt
í samræmi við stefnu ASÍ eða Sam-
fylkingarinnar á öðrum sviðum?
Að undanförnu hefur komið til
starfa á Íslandi fjöldi erlendra verka-
manna, frá Póllandi, Eystrasalts-
löndunum, Portúgal, Kína. Filipps-
eyjum og víðar.
Í flestum tilfellum eru laun í
heimalöndum þessa fólks aðeins brot
af því sem er hér, en engum dettur þó
í hug að leyfa því að starfa hér á slík-
um kjörum í því skyni að ná niður
launatöxtum á íslenskum vinnumark-
aði.
ASÍ hefur réttilega barist fyrir því
að þetta verkafólk megi einungis
ráða til starfa á Íslandi á sömu kjör-
um og íslenskt verkafólk í sömu
starfsgreinum, og er það vel.
Hver er munurinn á að leyfa óheft-
an tollfrjálsan innflutning á landbún-
aðarvörum frá þessum láglaunalönd-
um og innflutningi vinnuafls þaðan á
þeirra eigin launatöxtum? Mætti þá
ekki alveg eins snúa dæminu við og
segja að hægt væri að lækka verð ís-
lenskra landbúnaðar-
afurða og/eða mat-
vælaverð í heild með
óheftum innflutningi á
ódýru vinnuafli? Ég er
hræddur um að ef til-
lögur um slíkt kæmu
fram myndi heyrast
hljóð úr horni (og ekki
er það tillaga mín).
Það er ekki góð póli-
tík að ein stétt reyni að
bæta kjör sín með því að
troða á annarri.
Hvergi á vest-
urlöndum er leyfður
óhindraður eða tollfrjáls
innflutningur á land-
búnaðarvörum, og
stærsti útgjaldaliður
ESB. eru m.a. styrkir
og útflutningsbætur á
landbúnaðarvörum.
Þess má einnig geta
að útflutningur á kjöti
og mjólkurafurðum frá
Íslandi til ríkja ESB er
bæði háður innflutn-
ingskvóta og tolli.
Í mörg ár hafa staðið
yfir samninga umleit-
anir og harðvítugar deil-
ur milli Bandaríkjanna
og Evrópusambandsins
um afnám tolla á innflutning land-
búnaðarafurða frá Bandaríkjunum.
Ofangreind dæmi nefni ég aðeins til
að sýna hversu mikla áherslu flest
þau lönd sem við miðum okkur við
leggja á að viðhalda og vernda þessa
framleiðslu hvert á sínu svæði.
Ýmsir hagspekingar hafa haldið
því á lofti að Nýsjálendingar hefðu
fyrir nokkru fellt niður útflutnings-
bætur og styrki til landbúnaðar og
því hlytu Íslendingar alveg eins að
geta það. Munurinn er aðeins sá, að á
Nýja-Sjálandi eru bestu skilyrði í
heiminum að því talið er til fram-
leiðslu á kjöti og mjólkurafurðum,
þar sem hvorki þarf hús né fóður-
öflun (aðeins opin skýli með þaki til
mjaltaaðstöðu og beitiland til staðar
allan ársins hring) og engin þjóð get-
ur keppt við á þessu sviði, hvað þá
heldur Íslenskur landbúnaður.
Kosningabomba
Samfylkingarinnar
Ingimar Sveinsson
skrifar um matvælaverð
og laun erlends verkafólks
Ingimar Sveinsson
»Hver ermunurinn á
að leyfa óheftan
tollfrjálsan inn-
flutning á land-
búnaðarvörum
frá þessum lág-
launalöndum og
innflutningi
vinnuafls þaðan
á þeirra eigin
launatöxtum?
Höfundur er fyrrverandi bóndi og
kennari við Landbúnaðarháskólann á
Hvanneyri.
Í STEFNURÆÐU forsætisráð-
herra við setningu yfirstandandi
löggjafarþings gætti mikillar bjart-
sýni á efnahagsmál
þjóðarinnar. Fram
kom að aðhalds-
aðgerðir ríkisstjórn-
arinnar hefðu skilað
árangri og traust staða
ríkissjóðs í dag skap-
aði víða sóknarfæri.
Talaði forsætisráð-
herra sérstaklega um
lækkun matvælaverðs
og framkvæmdir í
samgöngumálum í því
samhengi. Þá hefur
verið lagt fyrir þingið
frumvarp til fjárlaga
fyrir árið 2007, þar
sem m.a. er gert ráð fyrir áfram-
haldandi aðhaldi í ríkisfjármálum.
Því verður ekki mótmælt að
styrk efnahagsstjórn ríkistjórn-
arinnar og aðhald í ríkisfjármálum
hefur gegnt lykilhlutverki í að bæta
stöðu heimilanna, styrkja rekstur
fyrirtækja og sporna við þenslu á
erfiðum tímum. Þó er ljóst að gæta
verður vel að því hvar slíkt aðhald
á að koma niður.
Skerðing fjárframlags til
æskulýðsmála
Í því fjárlagafrumvarpi sem nú
liggur fyrir þinginu er gert ráð fyr-
ir 29 milljón króna lækkun á fram-
lagi til æskulýðsmála á árinu 2007
frá árinu 2006. Tekið er fram að
lækkunin komi til „vegna aðhalds í
ríkisrekstri“. Um er að ræða lækk-
un á fjárframlögum til ungmenna-
hreyfinga eins og Ungmennafélags
Íslands, KFUM og KFUK og
Bandalags íslenskra skáta. Allar
gegna þær mjög virku og upp-
byggilegu æskulýðsstarfi fyrir
fjölda barna og unglinga sem að
langmestu leyti byggist upp á sjálf-
boðavinnu.
Uppbyggilegt æskulýðsstarf
besta forvörnin
Það er alveg ljóst, og hefur kom-
ið skýrt fram í umræðu og auglýs-
ingum undanfarið, að uppbyggilegt
æskulýðsstarf gegnir
mikilvægu hlutverki í
félagslegri mótun
barna og unglinga.
Öflugt og spennandi
æskulýðsstarf elur af
sér sjálfstæða og
ábyrga einstaklinga,
hæfa til að taka virk-
an þátt í samfélaginu.
Þessu til viðbótar er
vert að minna á
hversu mikið forvarn-
argildi þátttaka barna
og unglinga í slíku
skapandi starfi hefur
og er það ekki síst
mikilvægt í dag í ljósi aukinnar
vímuefnaneyslu hér á landi og
þeirrar skipulögðu glæpastarfsemi
sem henni fylgir.
Hagsmunamat
þingmanna gagnrýnivert
Það má spyrja sig hversu þungt
það verður á vogarskálum efna-
hagslífsins að skera þennan kostn-
að niður um tæpar þrjátíu millj-
ónir, sérstaklega á sama tíma og
boðað er til stóraukinna útgjalda til
dæmis í samgöngumálum. Grein-
arhöfundur styður þá stefnu að
áframhaldandi aðhald í ríkisfjár-
málum sé nauðsynlegt til að við-
halda þeim stöðugleika sem náðst
hefur í efnahagsmálum í landinu.
Skerðing fjárframlaga með þessum
hætti er hins vegar engum til
gagns. Ríkisstyrkir fyrri ára hafa
skapað rekstrargrundvöll fjöl-
margra samtaka. Sé það stefna
stjórnvalda að draga úr slíkum
styrkjum er því a.m.k. eðlilegt að
félagasamtök fái einhvern aðlög-
unartíma til að láta rekstur sinn
standa undir sér. Jafnframt skyldi
ríkið nota þann aðlögunartíma til
að búa til lagaumhverfi sem gerir
rekstur slíkrar starfsemi, sem
byggða er á frjálsum framlögum
fyrirtækja og einstaklinga, að raun-
hæfum möguleika, t.a.m. með aukn-
um skattaívilnunum fyrir þá sem
láta fé af hendi rakna.
Það kann að líta út fyrir að vera
ágætis skammtímalausn að skerða
þá litlu sneið sem þegar rennur til
æskulýðsmála. Hins vegar er ljóst
að slík skerðing getur haft langvar-
andi og alvarleg áhrif á starfsemi
þeirra aðila sem fyrir henni verða
en ekki síst þá sem ætlað er að
njóta þeirrar starfsemi. Má jafnvel
ímynda sér að aukið fjármagn til
æskulýðsmála og þar með styrking
forvarnarstarfs sé betri leið til
sparnaðar til langs tíma litið.
Heggur sá er síst skyldi
Ásta Sóllilja Sigurbjörns-
dóttir fjallar um æskulýðs-
mál og ríkisfjármál
» Öflugt og spennandiæskulýðsstarf elur
af sér sjálfstæða og
ábyrga einstaklinga,
hæfa til að taka virkan
þátt í samfélaginu.
Ásta Sóllilja
Sigurbjörnsdóttir
Höfundur situr í stjórn
KFUM og K á Íslandi.
ALÞJÓÐLEGI staðladagurinn
er í dag, 14. október. Af því tilefni
langar mig að benda lesendum
Morgunblaðsins á það hlutverk
sem staðlar leika í lífi okkar allra,
þótt fæst séum við meðvituð um
það.
 Veistu hvort leikföngin sem
þú gefur barninu þínu eru
örugg?
 Veistu hvort
bremsurnar á
nýja reiðhjólinu
þínu er nógu
góðar?
 Veistu hvort koj-
urnar í barna-
herberginu eru
öruggar?
 Veistu hvort
skartgripirnir
þínir eru lausir
við ofnæmisvald-
andi málma?
Ef ofangreindar
vörur eru framleiddar
samkvæmt Evr-
ópustöðlum getur þú treyst því að
þær séu öruggar og traustar.
Evrópustaðlar eru samdir í sam-
starfi framleiðenda, neytenda og
stjórnvalda frá 29 Evrópulöndum.
Þeir eru síðan staðfestir sem
landsstaðlar í öllum löndunum að-
ildarlöndum ESB og EFTA auk
Rúmeníu. Þannig gilda sömu staðl-
arnir í öllum þessum löndum og
neytandinn getur verið viss um að
vörur framleiddar samkvæmt þess-
um stöðlum standist öryggis- og
gæðakröfur, hvar sem þær eru
keyptar. Staðlarnir eru ekki bind-
andi reglur, en stjórnvöld notfæra
sér oft staðlana og vísa til þeirra í
reglugerðum. Framleiðendur utan
Evrópu sem vilja koma vöru sinni
á Evrópumarkað þurfa í þeim til-
vikum að fara eftir Evrópustöðlum.
Staðlar að kröfu neytenda
Neytendur gera kröfu um
öruggar og vandaðar vörur. Sér-
staklega er okkur umhugað um ör-
yggi barnanna okkar.
Vörur eins og leik-
föng, snuð, barna-
húsgögn, kerrur,
göngugrindur og
barnareiðhjól geta
valdið börnunum slys-
um eða skaða ef ör-
yggiskröfur eru ekki
uppfylltar. Því hafa
evrópskir neytendur
tekið höndum saman
við framleiðendur og
stjórnvöld til að semja
og setja fram nauð-
synlegar lágmarks-
kröfur sem ofan-
greindar vörur þurfa að uppfylla
til að teljast öruggar. Þessar kröf-
ur eru settar fram í Evrópustöðl-
um.
Við neytendur viljum líka að
reiðhjólin okkar séu örugg. Við
viljum að garðhúsgögnin okkar þoli
að standa úti. Við viljum að renni-
brautin í sundlauginni og æf-
ingatækin í líkamsræktinni séu
örugg. Við viljum ekki fá ofnæmi
af skartgripunum okkar og við vilj-
um ekki kaupa sófasett með áklæði
sem kviknar auðveldlega í. Við vilj-
um að sólgleraugun okkar séu ekki
bara smart heldur verndi einnig
augun gegn útfjólubláu ljósi. Við
viljum ekki gluggatjöld úr efni sem
upplitast af sólarljósi. Við förum á
línuskauta og notum allar tilheyr-
andi hlífar og hjálm til að verja
okkur ef við dettum. Við viljum að
börnin okkar sitji á góðum stólum
og við almennileg borð í skólanum,
æfi sig á örugg tæki í fimleikum
og sparki bolta í örugg mörk á
skólalóðinni. Við viljum ekki að
tannburstinn detti í sundur svo
hárin festist í tönnunum á okkur.
Ef við notum linsur þá viljum við
að þær standist ströngustu kröfur
svo þær skemmi ekki augun í okk-
ur.
Um allar ofangreindar vörur eru
til Evrópustaðlar. En framleið-
endum er alla jafna ekki skylt að
fara eftir þeim,það er þeirra val.
Það er líka val neytenda hvort þeir
kaupa vörur sem uppfylla staðla og
þar með öryggis- og gæðakröfur
eða vörur sem eru kannski ódýrari
en engin trygging er fyrir hvort
uppfylla kröfurnar.
Staðlar efla öryggi
og traust neytenda
Guðrún Rögnvaldardóttir
skrifar í tilefni af
Alþjóðlega staðladeginum
»… langar mig aðbenda lesendum
Morgunblaðsins á það
hlutverk sem staðlar
leika í lífi okkar allra …
Guðrún
Rögnvaldardóttir
Höfundur er framkvæmdastjóri
Staðlaráðs Íslands.
Dóra Hjálmarsdóttir: Áhættu-
mati fyrir Kárahnjúkavirkjun er
ekki ábótavant.
Oddur Benediktsson: Áhættu-
mati fyrir Kárahnjúkavirkjun er
ábótavant
Páll Jóhann Einarsson skrifar
um trú og vísindi.
Gunnar Jóhannesson skrifar
um trú, vísindi.
Aðsendar greinar á mbl.is
www.mbl.is/greinar
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
LÆKKA ætti gengið á öllum gjald-
eyri strax í dag og setja evruna í
eitt hundrað krónur. Síðan yrði
gengið sett fast og evran yrði eitt
hundrað krónur. Við vorum áður oft
bundnir fastir við dollar en fórum
svo síðast yfir í þetta uppboðsgengi
sem hækkar upp og niður. Dollarinn
hefur verið 60 krónur og einu sinni
fyrir nokkuð löngu fór hann yfir eitt
hundrað krónur. Er í dag 70 krónur.
Um leið og evran er sett í eitt
hundrað krónur yrði lánskjara-
vísitalan afnumin og allar vísi-
töluskuldir bannaðar. Ef fólk vildi
taka erlent lán yrði það í evrum eða
öðrum erlendum gjaldeyri þar sem
engin vísitala er. Vísitalan yrði
bönnuð. Stýrivextir afnumdir en þá
verður að afnema um leið og verð-
trygging er bönnuð.
Til að ráða framboði peninga yrðu
lífeyrissjóðirnir fluttir í seðlabank-
ann en sjóðirnir eru 1200–1400
milljarðar. Stýrivextir seðlabanka
yrðu óþarfir og best að banna þá.
Allir gætu fengið evrulán á evr-
uvöxtum án vísitölu. Evruvextir eru
mjög lágir, brot af stýrivöxtum.
Þetta er allt hægt að gera á viku
eða allavega mánuði. Útfærslan er
mikil vinna. Ekki yrði gengið í ESB
enda tekur það mörg ár. EES dugar
í bili. Útfærslan er flókin en að-
allega vinna og ekki rædd hér.
Fyrir nokkrum dögum vildu 47%
þjóðarinnar fá evruna í skoð-
anakönnun. Þarna er bent á ein-
falda leið enda vann höfundur 10 ár
í viðskiptaráðuneyti á árunum 1965–
75. Það þarf að taka stýrivextina af
Seðlabankanum. Svona er það
hægt.
LÚÐVÍK GIZURARSON,
hæstaréttarlögmaður.
Gengislækkun: Evran
verði eitt hundrað krónur
Frá Lúðvík Gizurarsyni: