Morgunblaðið - 22.12.2006, Page 35

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 22. DESEMBER 2006 35
MIG langar að bæta nokkrum
orðum við tímabæra ádrepu Pét-
urs Gunnarssonar í Morg-
unblaðinu í gær, 21.12. ’06, um
könnustólinn.
Í fyrsta lagi mun það vera
hundrað ára gamall misskilningur
að vísan „Upp á stól stendur mín
kanna“ eigi við jólasveina. Hún
mun upphaflega vera úr miklu
eldra danskvæði sem til var í af-
brigðum víða á Norðurlöndum og
ein íslenska gerðin er svona:
Upp á stól, stól, stól
stendur mín kanna.
Níu nóttum fyrir jól
kemst ég til manna
og þá dansar hún Anna.
Í öðru lagi stóðu vísurnar „Jóla-
sveinar ganga um gólf“ og „Upp á
stól“ aldrei saman í handritum
eða prentuðum bókum fyrr en
Friðrik Bjarnason samdi sitt
ágæta lag við þær og birti í Nýju
söngvasafni árið 1949. Síðan
halda menn eðlilega að þær hafi
ævinlega átt saman, og það gerir
svosem ekki mikið til.
Verra er að ruglandinn „Upp á
hól stend ég og kanna“ mun vera
kominn á hljómdisk með ágætum
barnakór. Þá verður erfiðara að
kveða þessa dauðans vitleysu nið-
ur.
Árni Björnsson
Könnustóll
Höfundur er þjóðháttafræðingur.
Könnustóll Veisla hjá heldra fólki. Til vinstri er húsgagnið
könnustóll með mörgum drykkjarkönnum.
Ljósmynd/Úr bókinni Saga jólanna.
ÍSLENDINGAR eiga þrjú höf-
uðsöfn, þjóðminjasafn, listasafn og
náttúruminjasafn. Eftir að tvö fyrr-
nefndu söfnin fengu nýja sýning-
araðstöðu hefur orðið nokkur um-
ræða um þriðja safnið.
Nú liggur fyrir frum-
varp um stofnun Nátt-
úruminjasafns Íslands
á Alþingi en ekki er
gert ráð fyrir úrbótum í
húsnæðismálum strax.
Sögu safnsins má rekja
aftur til 1889 og má
segja að hún sé stór
harmasaga. Á dögunum
barst sú frétt að ýmsir
gripir hefðu horfið úr
frystigeymslum Nátt-
úrufræðistofnunar Ís-
lands, sem heldur utan
um safnið í dag. Í vikunni barst síðan
sú frétt að leki hefði orðið í sýning-
arsal safnsins.
Náttúrugripasafn Íslands er í dag í
hrörlegu bráðabirgðahúsnæði við
Hlemm sem alls ekki er bjóðandi
stofnun sem hefur að geyma slíka
dýrgripi eins og þar er að finna.
Geymslur safnsins eru í misjöfnu
ásigkomulagi, dreifðar um höf-
uðborgarsvæðið. Í því frumvarpi sem
liggur fyrir Alþingi er gert ráð fyrir
að Náttúrustofnun Íslands verði fag-
legur bakhjarl þess. Hugsanlega gæti
safnið einnig átt samstarf við Háskóla
Íslands og Landbúnaðarháskóla Ís-
lands. Í dag er gert ráð fyrir nýju
safni á lóð Háskóla Íslands milli húss
Íslenskrar erfðagreiningar og Öskju.
Sveitastjórn Borgarbyggðar hefur
sömuleiðis boðið safninu fyrirgreiðslu
og lóð á Hvanneyri. Það er ótrúlegt
að hátt í 20 nefndir hafi fjallað um
byggingu nýs safns, lóðir séu til stað-
ar en ekkert hafi orðið úr fram-
kvæmdum.
Þrátt fyrir að fimm ár séu síðan ný
safnalög voru samþykkt
þar sem gert var ráð
fyrir að náttúrugripa-
safn skuli vera eitt
þriggja höfuðsafna er
enn ekki búið að sam-
þykkja frumvarp um
stofnun þess. Það er
ámælisvert að mennta-
málaráðherra skuli
drolla með frumvarpið
svo lengi. Sem höf-
uðsafn ber það
ákveðnar skyldur gagn-
vart öðrum nátt-
úruminjasöfnum á land-
inu. Við safnið er í dag hvorki
starfandi forvörður né einstaklingur
með menntun á sviði safnafræða. Inn-
an safnsins er því ekki til staðar öll sú
faglega þekking sem safninu ber að
miðla til annarra safna samkvæmt
lögunum. Hvernig má það vera? Ég
vænti þess að þetta breytist verði lög
um safnið samþykkt á Alþingi á vor-
þingi.
Stór hluti ferðamanna sem heim-
sækja Ísland kemur vegna stórkost-
legrar náttúru landsins. Það ætti því
að vera markmið okkar að bjóða
þessum sömu ferðamönnum að skoða
náttúruminjasafn á heimsmæli-
kvarða. Safnið á mjög dýrmæta gripi,
t.d. geirfugl sem liggur undir
skemmdum vegna lélegrar forvörslu
og tunglstein sem eftirlitslaus hangir
uppi á vegg safnsins. Við eigum ekki
að bíða eftir að geirfuglinn skemmist
eða tunglsteinninn hverfi. Við eigum
ekki að þurfa að skrifa enn einn kafl-
ann í harmasögu safnsins. Núna eiga
að taka við betri tímar. Ýmislegt hef-
ur breyst til batnaðar í safnamálum á
síðustu árum en skömm er að stöðu
Náttúruminjasafns Íslands. Þá
skömm ber menntamálaráðherra.
Frú Þorgerður, hvað á að
gera við geirfuglinn?
Eggert Sólberg Jónsson skrifar
um Náttúruminjasafn Íslands » Það er ótrúlegt aðhátt í 20 nefndir hafi
fjallað um byggingu nýs
safns, lóðir séu til staðar
en ekkert hafi orðið úr
framkvæmdum.
Eggert Sólberg Jónsson Höfundur er nemandi í safnafræði og
ungur framsóknarmaður.