Morgunblaðið - 03.03.2007, Blaðsíða 36

36 LAUGARDAGUR 3. MARS 2007 MORGUNBLAÐIÐ
UMRÆÐAN
ÉG nefndi það eigi alls fyrir
löngu við gamlan vin Ingvars Ás-
mundssonar að þegar Fiske-mótið
var haldið í Reykjavík vorið 1968
hefði varla nokkrum manni dottið í
hug að bera Ingvar Ásmundsson
saman við hálfguðina Mark Tai-
manov og Wolfgang Uhlmann.
Nokkrum áratugum síðar eða árið
2003 þegar heimsmeistaramót öld-
unga fór fram á Ítalíu skaut hann
þessum mönnum auðveldlega aftur
fyrir sig og hafði þó Elli kerling
ekki tekið af þeim meiri toll en eðli-
legt gat talist. Ingvar kallaði mig á
sinn fund vildi fá úr því skorið
hvort hann, karlmaður um sjötugt,
væri í framför. Við sátum góða
stund yfir skákum hans úr þessu
móti þar sem hársbreidd munaði að
hann hreppti heimsmeistaratitill
öldunga – ef ég man rétt þá dugði
jafntefli í síðustu umferð – og er
því var lokið kvað ég upp þann úr-
skurð að sennilega væri um fram-
för að ræða. Reiknigetan væri
sennilega svipuð en þekkingin hefði
aukist verulega, öryggið væri meira
og hann væri að mestu laus við af-
leikina sem stundum settu strik í
reikninginn hjá honum.
Hann hafði átt ágætt næði til að
undirbúa sig tefldi látlaust á ICC,
kom sér upp góðu safni gagna á
tölvutæku formi og náði góðum
tökum á byrjunum sem höfðu alltaf
verið að vefjast fyrir honum.
Skákferill Ingvars Ásmunds-
sonar hófst eiginlega ekki að alvöru
fyrr en hann var kominn undir fer-
tugt. Þó hafði hann verið í fylking-
arbrjósti þeirra ungu skákmanna
sem komu fram upp úr 1950 en
hvarf til náms og síðar til margra
ára kennslu við Menntaskólann að
Laugarvatni. Hann tefldi alltaf af
og til t.d. á Reykjavíkurmótinu
1964, á Ólympíumótinu í Lugano
1968 en lét þó aðra um sviðið. Árið
1973 var hann mættur til leiks á Ís-
landsþinginu og varð efstur en tap-
aði í einvígi um titilinn við Ólaf
Magnússon, ári síðar varð hann aft-
ur efstur og nú jafn Jóni Krist-
inssyni. Þeir tefldu fjórar skákir og
þegar enn var ekki komin fram nið-
urstaða var dregið um það hver
skyldi hljóta sæmdarheitið skák-
meistari Íslands og hafði Jón
heppnina með sér. En Ingvar var
ekki að baki dottinn og 1979 varð
hann Íslandsmeistari í skák, sá
elsti sem hlotið hefur þann titil í
fyrsta sinn.
Sumarið 1978 stóð Jóhann Þórir
Jónsson fyrir hópferð á World
Open í Fíladelfíu. Ingvar blandaði
sér strax í baráttuna um efsta sæt-
ið. Í næstsíðustu umferð tefldi hann
við Vitaly Zaltsman, fyrrum Sov-
étmann. Við stóðum nokkrum ungir
skákmenn á tröppunum og horfðum
á sýningartjaldið í stóra skáksaln-
um og vorum að velta fyrir okkur
leiðum fyrir Ingvar þegar hann
hristi fram úr erminni leikfléttu
sem var ekkert annað en tær snilld.
Þegar mótinu lauk deildi hann efsta
sætinu með nokkrum öflugum stór-
meisturum.
Sá sem þessar línur ritar átti
þess kost að ferðast með Ingvari og
konu hans á fjölmörg mót. Stund-
um gekk vel og stundum miður en
hann hafði þá kannski orð á því
hversu skemmtilegar skákirnar
hefðu verið. Staðreyndin er sú að
flestum finnst gaman að vinna en
kveljast einhver ósköp þegar þeir
sitja að tafli klukkutímunum sam-
an. Því var ekki þannig farið með
Ingvar.
Í september 2001 hélt skáksveit
Hellis til Krítar þar sem Ingvar
náði frábærum árangri,
5½ vinningi af sjö mögulegum.
Hann tefldi á Aeroflot-mótinu í
Moskvu 2003 og á Evrópumeist-
aramóti einstaklinga í Tyrklandi
sama ár.
Ingvar dró aldrei neina dul á það
hversu gaman hann hafði að því að
tefla. Efast ég stórlega um að
nokkur Íslendingur hafi teflt jafn
margar skákir og hann. Heimili
hans og Guðrúnar, hans ágætu eig-
inkonu, við Hringbraut og síðar í
Breiðholtinu var fastur staður fyrir
laugardagshraðskákmót og létu
menn ekki heiðríkju og góðviðr-
isdaga trufla taflmennsku. Það var
líka teflt hjá Guðmundi Ágústssyni
bakara og Braga Halldórssyni.
Þegar Ingvari fannst halla á sig tal-
aði hann stundum um að hann væri
búinn að kenna mönnum of mikið
og kvartaði yfir því hversu fljótir
menn væri á klukkunni. Voru tekin
upp ný tímamörk, 7 mínútna skák-
ir. Eftir Ólympíumótið í Buenos Ai-
res 1978 komu menn heim með hin-
ar merku kúluklukkur og voru þær
brúkaðar um nokkurt skeið.
Á þessum stundum kynntist
maður Ingvari best. Hann var mik-
ill keppnismaður en ekki tapsár,
höfundur ýmissa slanguryrða og
hafði stundum yfir setningar sem
maður reyndi ekki einu sinni að
skilja: Pípagí og sjóræningjarnir ,“
eða „dómsdags dómaldið.“
Það brást raunar ekki að menn
af hans kynslóð gátu yfirleitt svar-
að fyrir sig með stuttum en hnit-
miðuðum setningum:
„Ég ber ekki snilld mína á torg,“
sagði einn góður skákmaður þegar
hann var spurður hvort hann ætlaði
að tefla á fyrsta Lækjartorgsmóti
Mjölnis.
„Nei, ég man það. Fyrsta talan
er gefin, sjö gengur upp í hinar töl-
urnar,“ sagði hinn talnaglöggi
Ingvar þegar Guðmundur Sig-
urjónsson sem bjó í Hafnarfirði
spurði hann hvort hann þyrfti ekki
að skrifa niður símanúmerið sitt: 5
28 49.
Vorið 1980 tefldi Friðrik Ólafs-
son sýningarskák á Kjarvalsstöðum
við ungan og efnilegan skákmann,
Jóhann Hjartarson. Friðrik vann
og þeir komu að því búnu til Braga
Halldórssonar þar sem laug-
ardagsmót stóð yfir og vitanlega
var Kjarvalsstaðaskákin rædd. Jó-
hann taldi sig hafa haft ágæta
stöðu og sér hefði liðið alveg ágæt-
lega. „Þetta hlýtur þá að hafa verið
einhverskonar helfró,“ sagði Frið-
rik og glotti.
Á árunum í kringum 1960 rituðu
Ingvar og Friðrik Ólafsson bókina
Lærið að tefla. Þetta var ágæt bók
fyrir byrjendur og bætti úr brýnni
þörf. Í bókinni bregður m.a. fyrir
mynd af hinni óútskýranlega
fyndnu „óskastöðu“. Ingvar skrifaði
um tíma fasta skákdálka í Alþýðu-
blaðið, var oft með skákskýringar í
sjónvarpi og hélt úti skákþætti í út-
varpi ásamt Guðmundi Arnlaugs-
syni. Það var ágætt jafnvægi með
þeim, Guðmundi varð tíðrætt um
meistarana fyrir stríð en Ingvar
hélt sig meira við nútímann og leit-
aði víða fanga. Nú eru þessir heið-
ursmenn fallnir frá og sá tími liðinn
er strætisvagnar hlykkjuðust um
bæinn og farþegarnir gátu hlustað
á útvarpsþáttinn Á hvítum reitum
og svörtum áður en þeim var sturt-
að út á næsta áfangastað.
Óbilandi skákáhugi
Ingvar Ásmundsson teflir á Skákþingi Íslands 2005 við Heimi Ásgeirsson.
helol@simnet.is
Helgi Ólafsson
SKÁK
INGVAR ÁSMUNDSSON 1934–2007
Bréf til blaðsins
Morgunblaðið Hádegismóum 2, 110 Reykjavík  Bréf til blaðsins | mbl.is
Í FRÉTTUM
ríkissjónvarpsins
sunnudags-
kvöldið 25. febr-
úar var birt viðtal
við Steingrím J.
Sigfússon, for-
mann Vinstri-
hreyfingarinnar –
græns framboðs
(VG). Viðtalið var
afar merkilegt
fyrir þær sakir að formaður VG
„brúaði bilið“ yfir til þeirra sem
hann hefur svo harkalega gagnrýnt.
Hann taldi aðra flokka sýna „græn-
an lit“ sem væri ánægjulegt og höfð-
aði þar m.a. til forsíðu Morgunblaðs-
ins. Formaður VG sagði orðrétt:
„… það verði einfaldlega sterk póli-
tísk staða til þess að stöðva allt sem
ekki er búið að ákveða og setja af
stað með einhverjum óafturkræfum
hætti í vor.“
Persónulega fagna ég þessum orð-
um formannsins. Ég álít þetta sigur
fyrir þá sem standa að undirbúningi
álvera við Húsavík og Helguvík
ásamt stækkun álversins í Straums-
vík. Þá eru þessi orð ánægjuleg yf-
irlýsing fyrir Austfirðinga, þar sem
ljóst er að framkvæmdir við álver
Reyðaráls verða ekki stöðvaðar og
Kárahnjúkastífla verður stæðilegur
minnisvarði um það hvernig skyn-
semin sigrar tækifærisöfgarnar. Af
orðum formanns VG er ljóst að
flokkurinn mun gera flest ef ekki allt
til að komast í ríkisstjórn og þá lík-
legast með Sjálfstæðisflokknum.
Atriðin nítján sem VG-liðar hafa
kynnt sem sín helstu mál eru engan
veginn í takt við stórkallalegar yf-
irlýsingar síðustu ára. Atriðin nítján
má finna hjá flestum hinna flokk-
anna.
Stóriðjustoppið hans Steingríms
er vitanlega bara brandari því þegar
hann verður búinn að leyfa þá stór-
iðju sem „búið er að ákveða eða setja
af stað“ munu líða tugir ára þar til
taka þarf slíkar ákvarðanir á ný.
Hins vegar ber að fagna þegar
menn og jafnvel heilu flokkarnir
sýna skynsemi og virðist mér að VG
sé að reyna að höfða til skynsem-
issjónarmiða í stað öfga. Hvort það
er trúverðugt rétt fyrir kosningar
veit ég ekki. Formaður VG hefur
einnig talað um glæstan árangur í
síðustu sveitarstjórnarkosningum
en þá undanskilur hann væntanlega
Skagafjörð þar sem vinstri grænir
biðu afhroð og var hafnað af kjós-
endum.
Ég verð að viðurkenna að þessi
nýja hlið Steingríms og félaga í VG
kom á óvart. Hingað til hafa þeir
gert lítið úr þeim sem sýna skynsemi
og vilja vinna eftir áætlun um vernd-
un og nýtingu og hafa jafnvel kallað
það hræsni. Steingrímur og félagar
ætla hins vegar að leyfa allt sem bú-
ið er að ákveða og komið er af stað.
Hvað kallast slík stefnubreyting?
GUNNAR BRAGI
SVEINSSON,
sveitarstjórnarfulltrúi
í sveitarfélaginu Skagafirði.
VG ætlar ekkert
að stöðva
Frá Gunnari Braga Sveinssyni:
Gunnar Bragi
Sveinsson
ÞAÐ voru þung spor sem Vest-
firðingar urðu að stíga fyrir um 5 ár-
um þegar ríkisstjórn Framsókn-
arflokks og Sjálfstæð-
isflokks knúði þá til að
láta Orkubúið sitt af
hendi upp í skuldir,
fyrst og fremst við op-
inbera aðila eins og
Íbúðalánasjóð.
Orkubú Vestfjarða
var ein af verðmæt-
ustu samfélagseigum
íbúanna. Þrátt fyrir
dreifða byggð og
miklar vegalengdir
var raforkuverð til
neytenda, heimila og
fyrirtækja einna
lægst á Vestfjörðum.
Vegna hás hlutfalls eigin raf-
orkuframleiðslu í fjórðungnum var
Orkubúið ekki eins háð því og t.d.
Rarik að kaupa raforku af Lands-
virkjun á uppsprengdu verði til að
standa undir stóriðjukostnaði
Landsvirkjunar.
Það var þungt fyrir Vestfirðinga
að vera knúnir til að leiða bestu
mjólkurkú sína heim í garð ríka
mannsins, drottnara markaðs-
hyggjunnar.
Loforð svikin og
orkuverð hækkar enn
Miklir svardagar voru gefnir
heimamönnum af hálfu forystu-
manna Framsóknarflokks og Sjálf-
stæðisflokks: Þjónustan yrði sú
sama, raforkuverð myndi ekki
hækka. Orkubúið yrði áfram sjálf-
stætt og þjónaði fyrst og fremst
hagsmunum Vestfirðinga. Raf-
orkuverð átti að lækka með nýjum
raforkulögum, markaðsvæðingu og
hagræðingu.
Raunin hefur orðið allt önnur. Nú
berast boð um að Orkubúið hafi ver-
ið skyldað til að stórhækka orkuverð
frá 1. mars nk. til fyr-
irtækja og heimila á
Vestfjörðum og uppfylla
þar með þær arðsem-
iskröfur sem iðn-
aðarráðherra Fram-
sóknarflokksins gerir til
fyrirtækisins. Áður var
litið á raforkuna sem
grunnþjónustu og lágt
verð og góð þjónusta
væru því í raun arðurinn
til neytenda. Nú er það
gróðinn, arðsemi fjár-
magnsins, sem gengur
fyrir öllu. Vestfirðingar
og þjóðin öll sýpur seyð-
ið af þeirri stefnu stjórnvalda.
Vestfirðingar borga
stóriðjutoll ríkisstjórnarinnar
Nú liggur fyrir Alþingi frumvarp
frá ríkisstjórninni um að leggja
Orkubú Vestfjarða endanlega inn í
Landsvirkjun til að „treysta eigna-
stöðu hennar“ og þar með yrðu
Vestfirðingar skyldaðir til að borga
að fullu stóriðjutoll Landsvirkjunar:
„Eignarhlutur ríkisins í Orkubúi
Vestfjarða hf. og Rafmagnsveitum
ríkisins hf. skal lagður til Lands-
virkjunar sem viðbótar eigenda-
framlag ríkissjóðs í Landsvirkjun
fyrir 1. júlí 2007.“ Nái frumvarp rík-
isstjórnarinnar fram að ganga verð-
ur þetta stolt Vestfirðinga, Orkubú-
ið, aðeins pappírsgagn í skúffu
Landsvirkjunar. Með því að leggja
bæði Rarik og Orkubúið inn í Lands-
virkjun verður einfalt að setja einka-
væðingu Landsvirkjunar á fulla
ferð.
Skilum Orkubúinu
aftur til Vestfirðinga
Þingmenn Vinstri grænna hafa
staðið með Orkubúi Vestfjarða alla
tíð. Við lítum á raforkuna sem
grunnþjónustu og lögðumst gegn
markaðs- og einkavæðingu raf-
orkukerfisins.
Við höfum afdráttarlaust lagst
gegn því að afhenda Landsvirkjun
Orkubú Vestfjarða og Rarik hf. Við
krefjumst þess að Orkubúið fái að
vera sjálfstætt opinbert fyrirtæki í
forsjá Vestfirðinga sem ber hags-
muni heimamanna fyrst og fremst
fyrir brjósti.
Nóg komið af einkavæðingu
Við heitum á Vestfirðinga og
landsmenn alla að standa með okkur
þingmönnum VG gegn því að fórna
Orkubúinu upp í skuldir Landsvirkj-
unar vegna stóriðjunnar. Stöðva
þarf áform stjórnvalda um að leggja
Orkubúið og Rarik inn í Lands-
virkjun og það á síðustu dögum rík-
isstjórnar sem hefur þegar unnið
stórtjón með einkavæðingu á al-
mannaþjónustu landsbyggðarinnar.
Orkubú Vestfjarða sett upp
í skuldir Landsvirkjunar
Jón Bjarnason skrifar um
Orkubú Vestfjarða »Nái frumvarp ríkisstjórnarinnar
fram að ganga verður
þetta stolt Vestfirðinga,
Orkubúið, aðeins
pappírsgagn í skúffu
Landsvirkjunar.
Jón Bjarnason
Hofundur er þingmaður Vinstri
grænna í Norðvesturkjördæmi.