Morgunblaðið - 19.04.2007, Blaðsíða 36

36 FIMMTUDAGUR 19. APRÍL 2007 MORGUNBLAÐIÐ
Einar Sigurðsson.
Styrmir Gunnarsson.
Forstjóri:
Ritstjóri:
STOFNAÐ 1913
Útgefandi: Árvakur hf., Reykjavík.
Aðstoðarritstjórar:
Karl Blöndal, Ólafur Þ. Stephensen.
Fréttaritstjóri:
Björn Vignir Sigurpálsson.
GAMLA REYKJAVÍK
Það var gamla Reykjavík, sembrann í gær. Fyrir þá sem eldrieru hvílir ákveðinn ævintýra-
blær yfir húsunum, sem brunnu í gær.
Það á þó sérstaklega við um húsið, þar
sem verzlun Haraldar Árnasonar var
til húsa. Sú verzlun er minnisstæð öll-
um þeim, sem þangað komu og þá ekki
sízt afgreiðslukerfið, þar sem pening-
ar, sem greiddir voru fyrir vörur voru
sendir innan húss í rörum og afgang-
urinn kom til baka sömu leið. Fyrir
þá, sem muna þessa tíma hefur reisn
þessara húsa ekki verið mikil seinni
árin, þótt saga þeirra sé merkileg.
Það hafa miklir brunar orðið í mið-
borg Reykjavíkur, bæði í tíð þeirra,
sem nú lifa og fyrr á tíð. Og þrátt fyrir
fullkomnar brunavarnir og eftirlit
brenna hús aftur og aftur.
Bruni eins og sá, sem varð í gær
mun vekja miklar umræður um fram-
haldið. Hvernig á að byggja þetta
horn upp? Enn eitt glerhúsið af þeirri
gerð, sem nú eru í tízku út um alla
borg? Eða á að reyna að halda þeim
gamla anda, sem einkenndi þessi hús í
meira en 150 ár?
Fyrstu viðbrögð Vilhjálms Þ. Vil-
hjálmssonar borgarstjóra eru aug-
ljóslega þau að hallast að síðari kost-
inum.
Segja má að miðborg Reykjavíkur
hafi byggzt upp í samræmi við tíðar-
andann hverju sinni. Þegar gamla
Morgunblaðshúsið var byggt í Aðal-
stræti um miðjan sjötta áratuginn
voru hugmyndir manna þær að reisa
nútímaleg hús á því svæði og rífa
Grjótaþorpið.
Þegar umræðurnar hófust um
Bernhöftstorfuna spurði Sveinn heit-
inn Benediktsson, útgerðarmaður,
hvort menn vildu halda í danskar fúa-
spýtur eins og hann orðaði það með
eftirminnilegum hætti og tókst að
endurspegla viðhorf sinnar kynslóðar
til sjálfstæðisbaráttunnar með þess-
um tveimur orðum.
En vegna þess að tíðarandinn
hverju sinni hefur ráðið ægir saman
gömlum húsum og nýjum í miðborg-
inni með nánast furðulegum hætti.
Endurbygging hluta Aðalstrætis í
gömlum stíl hefur heppnast vel og
gefur til kynna að endurbygging á lóð-
um húsanna á horni Austurstrætis og
Lækjargötu geti heppnast með því að
reyna að viðhalda andrúmi gömlu
Reykjavíkur.
Nú má ekki rasa um ráð fram. Nú
verða borgaryfirvöld að vanda sig vel
og ekki láta neina sérhagsmuni ráða
ferðinni eða skammsýn sjónarmið
eins og þegar hús var byggt á horni
Hafnarstrætis og Lækjargötu.
Það hefur margt misheppnast í end-
urbyggingu miðborgarinnar. Eitt af
því er Ingólfstorg, sem hefur orðið
kaldur og dauður staður, þótt hug-
myndin um skautasvellið sé góð.
Endurbygging hornsins, sem brann
í gær má ekki misheppnast. Hún verð-
ur að takast.
FISKUR OG FERÐAMANNAÞJÓNUSTA
Vestfirðir verða ekki byggðir upp ágrundvelli skýrslu opinberrar
nefndar. Með því að segja þetta er
ekki verið að varpa rýrð á störf þeirr-
ar nefndar, sem forsætisráðherra
skipaði og skilaði áliti í gær. Það er
einfaldlega staðreynd, að byggðarlög
byggjast ekki upp fyrir opinberan at-
beina heldur vegna framtaks þess
fólks, sem staðina byggir. Í sumum
tilvikum eru aðstæður þannig, að það
er ekki hægt að viðhalda byggð á ein-
staka stöðum, þótt staðir, sem fara úr
byggð geti risið á ný mörgum áratug-
um seinna.
Það var ekki hægt að viðhalda
byggðinni á Hesteyri og í Aðalvík fyr-
ir rúmri hálfri öld, þegar síðustu íbú-
arnir fluttu þaðan og þrátt fyrir
hetjulega baráttu manna eins og
Gunnars Friðrikssonar, sem korn-
ungur reyndi að bjarga æskustöðvum
sínum í Aðalvík frá því að fara í eyði.
En nú sækja afkomendur fólksins í
Aðalvík og á Hesteyri til baka á
sumrin. Það er einkennilegt aðdrátt-
arafl, sem dregur fólk til uppruna
síns.
Vestfirðingar eiga kröfu á vegabót-
um til jafns við aðra landsmenn og í
þeim efnum hafa þeir setið á hakan-
um. Vestfirðingar eiga líka kröfu á
aðstöðu til framhaldsnáms til jafns
við aðra landshluta. Hugmyndir um
eflingu háskólanáms á Vestfjörðum
eru sjálfsagðar.
En grundvöllurinn að byggð á
Vestfjörðum er fiskurinn og nálægð
byggðanna við auðug fiskimið. Ná-
lægðin veitir ekki sama forskotið og
áður og í því er vandi Vestfjarða
kannski fólginn umfram margt ann-
að.
Vestfirðir sem ferðamannasvæði
eru vannýtt auðlind. Það á við um alla
Vestfirði en alveg sérstaklega Djúpið
sjálft, Jökulfirðina, Hornstrandir og
norðanverðar Strandir.
Það liggur við að segja megi að hér
sé um ónumið land að ræða, þegar
horft er til ferðaþjónustu.
Vestfirðingar eiga ekki að horfa til
opinberra aðila um leiðir út úr þeim
vanda, sem þeir standa frammi fyrir.
Geri þeir það verða þeir fyrir miklum
vonbrigðum eins og allir, sem hafa
reynt að byggja einhverjar vonir á
opinberri fyrirgreiðslu. Það eru
hættulegustu mistök, sem menn
gera.
Fiskur og ferðamannaþjónusta
munu draga Vestfirðinga langt.
Bættar samgöngur munu stuðla að
aukinni vinnslu og auknum viðskipt-
um með fisk. Háskólastarfsemi og
önnur rannsóknarstarfsemi, sem
tengist fiski, fiskveiðum, fiskvinnslu
og veiðarfærum á hvergi fremur
heima en í byggðunum við norðanvert
Djúp.
Vestfirðir eiga að geta orðið upp-
spretta hugmynda og nýjunga í sam-
bandi við sjávarútveg okkar. Þar býr
fólk, sem hefur sérþekkingu á fiski.
Opinberar skýrslur eru ágætar en
leysa engan vanda.
Hægt er að lýsa skoðun á ritstjórnargreinum Morgunblaðsins á slóðinni http://morgunbladid.blog.is/
Eftir Andra Karl
andri@mbl.is
Slökkviliðsmenn unnu mikiðþrekvirki í baráttu sinni viðstórbrunann sem lagðiundir sig stórann hluta af
Lækjargötu 2 og gjöreyðilagði
Austurstræti 22 í miðborg Reykja-
víkur í gærdag. Eldurinn var gífur-
lega erfiður við að eiga og á milli 80
og 100 manns voru við slökkvistarf
frá því rétt eftir klukkan tvö og fram
á kvöld. Ljóst er að eyðilegging er
mikil, sárið sem eftir situr stórt og
þörf á brýnu hreinsunar- og upp-
byggingarstarfi á reitnum. Að sögn
lögreglustjórans á höfuðborgar-
svæðinu er talið líklegt að kviknað
hafi í út frá loftljósi í söluturni sem
stendur á milli bygginganna.
Slökkvilið höfuðborgarsvæðisins
var kallað út rétt eftir klukkan tvö í
gærdag og þá þegar var ljóst hvað
var að gerast. Eldur breiddist út í
tvö af elstu húsum Reykjavíkur og
það hratt – enda um timburhús að
ræða. Lögreglan á höfuðborgar-
svæðinu sá um að rýma húsnæði frá
Iðuhúsinu við Lækjargötu og að Ey-
mundsson í Austurstræti. Gekk
starfið vel og sakaði engan í brun-
anum. Reykurinn sem steig upp og
lá yfir miðborginni teygði sig hins
vegar yfir og inn í fjölmörg fyrirtæki
og íbúðarhúsnæði sem í grennd er
og hefur án efa valdið töluverðum
óþægindum. Að sögn vegfaranda
fannst reykjarlyktin að minnsta
kosti út í Háskóla Íslands og líklega
mun lengra.
Allt tiltækt slökkvilið á höfuð-
borgarsvæðinu var kallað út en áður
en það kom á vettvang höfðu fjöl-
margir tekið sér stöðu í Bankastræti
og á Lækjartorgi til að fylgjast með
– enda sjónarspilið mikið. Eldtung-
ur stóðu út um glugga á veitinga-
staðnum Café Óperu, Kebab-húsinu
og skemmtistaðnum Pravda og fljót-
lega rann það upp fyrir öllum við-
stöddum að tjónið yrði gífurlegt.
Nærliggjandi hús vel varin
Slökkvistarf gekk vel og var
stórum hópi slökkviliðsmanna skipt
upp. Miðuðu aðgerðir m.a. að því að
verja nærliggjandi hús, s.s. Iðuhúsið
og Hressingarskálann. Gekk það vel
og hefur þar veðrið átt stóran þátt
en fremur kyrrt veður var í borg-
inni. Nokkuð góð stjórn var komin á
eldsvoðann í Lækjargötu 2
leytið en verr gekk að ráða
um eldsins í Austurstræt
sem Pravda var til húsa. Þ
að vatni væri stanslaust sp
og undir þakplötur blossaði
ávallt aftur upp. Slökkv
höfuðborgarsvæðisins, Jó
Matthíasson, segir ástæðu
vera þá að húsið hafi oft v
urnýjað og þá oftar en ekk
innan yfir eldri klæðning
var búið að setja plástu
plástur og við þurftum að
til að komast að eldinum.“
Eftir að hafa barist við
ann í um tvo og hálfan klu
var ákveðið að rífa þak Pr
það var notuð stór járnkló
kallaður krabbi. „Það var g
þess að mikil hætta var á
myndi hrynja og ég treysti
til að senda menn inn við
stæður. Menn sáu burð
hann var allur kolaður þann
var aðeins spurning um
mínútur þar til hann hefði h
Þakið var rifið af smátt
og vatni sprautað á af mikl
á meðan. Á um hálftím
slökkviliðsmenn stjórn á el
Slökkviliðs
 Gríðarlegt tjón varð í miðborg Reykjavíkur
skemmtistaðurinn Pravda var til húsa, er gjöró