Morgunblaðið - 16.06.2007, Síða 32

32 LAUGARDAGUR 16. JÚNÍ 2007 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Páll Guðbjarts-son fæddist á
Láganúpi í Kollsvík
við Patreksfjörð 4.
ágúst árið 1931.
Hann lést á Land-
spítalanum í Foss-
vogi 8. júní síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Guðbjartur
Guðbjartsson og
Hildur Magn-
úsdóttir sem bjuggu
á Láganúpi. Páll var
yngstur 10 barna
þeirra hjóna. Þau
hétu: Fríða, Einar Tómas, Magnús,
Guðbjartur Halldór, Jón Ingvar,
Guðrún Anna Magdalena, Ingvar
Jón, Össur Guðmundur og Henrí-
etta Fríða. Guðrún og Fríða lifa
bróður sinn.
Páll var heitbundinn Sigríði
Þórjónsdóttur sem lést í febrúar
árið 1958 ásamt ófæddu barni
þeirra.
15. júlí árið 1959 gekk Páll að
eiga Herdísi Guðmundsdóttur, f.
11. desember árið 1930, og lifir
hún mann sinn. Þau bjuggu í Borg-
arnesi alla sína hjúskapartíð að
undanskildum þremur árum sem
þau bjuggu í Bifröst. Dóttir Her-
starf. Páll vann ýmis verslunar- og
skrifstofustörf til ársins 1962,
gerðist þá kennari við Samvinnu-
skólann á Bifröst til ársins 1965
þegar hann tók við starfi aðalbók-
ara hjá Kaupfélagi Borgfirðinga.
Árið 1972 var hann ráðinn fram-
kvæmdastjóri hjá Vírneti hf. þar
sem hann starfaði til ársins 1999 er
hann settist í helgan stein. Eftir
það var hann þó ekki af baki dott-
inn, hann tók pungapróf árið 2000
og hlaut leiðsögumannsréttindi á
Vesturlandi og Vestfjörðum árið
2006. Einnig tók hann að sér ýmis
verkefni, m.a. fyrir Safnahús
Borgarfjarðar.
Páll var ötull félagsmálamaður,
starfaði um árabil með Lionsklúbbi
Borgarness og Oddfellowstúkunni
Agli á Akranesi. Einnig starfaði
hann með Björgunarsveitinni
Brák, Norræna félaginu og Skóg-
ræktarfélaginu auk þess sem hann
starfaði með Félagi eldri borgara í
Borgarnesi síðustu árin.
Páll gegndi fjölda trún-
aðarstarfa, hann var í kjörstjórn
síns kjördæmis, sýslunefnd og
barnaverndarnefnd svo dæmi séu
nefnd auk þess sem hann var síð-
asti hreppstjóri Borgarneshrepps.
Hann átti einnig sæti í stjórnum
allnokkurra fyrirtækja.
Útför Páls verður gerð frá Borg-
arneskirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
dísar og kjördóttir
Páls er Gréta Þur-
íður, f. 1952, en sam-
an eignuðust Páll og
Herdís tvö börn, Her-
borgu, f. 1960, og
Einar Guðbjart, f.
1965. Elsti sonur
Grétu, Snorri Páll, f.
1970, ólst upp hjá afa
sínum og ömmu.
Gréta Þuríður er gift
Ægi Ellertssyni, f.
1946, börn þeirra
eru: Atli Týr f. 1978,
Hjalti Snær, f. 1981,
og Gunnhildur, f. 1988. Herborg
var gift Sigurgrími Vernharð-
ssyni, f. 1958, d. 1992, þau eign-
uðust dæturnar Herdísi, f. 1980, og
Hildi, f. 1986. Seinni eiginmaður
Herborgar er Úlfar Guðmundsson
f. 1940, og eiga þau dótturina Guð-
rúnu, f. 1996. Einar er kvæntur
Guðrúnu Jónsdóttur, f. 1957, börn
þeirra eru Nanna, f. 1987, Gréta
Sigríður, f. 1989, Elín Elísabet, f.
1992 og Páll f. 1996. Unnusta
Snorra Páls er Iris Hansen, f. 1970.
Páll gekk í Samvinnuskólann í
Reykjavík veturna 1951-1953 og
dvaldi á vegum Samvinnuskólans í
Stokkhólmi 1953-1954 við nám og
Hann pabbi minn er dáinn. Þessi
einstaki maður sem mótaði líf mitt
alla tíð. Hann hafði svo mikil áhrif
þrátt fyrir sitt hægláta fas eða
kannski var það einmitt vegna þess
að fasið og framkoman einkenndust
af rósemi, prúðmennsku og hlýju að
hann markaði svo djúp spor.
Hann pabbi minn átti sér mörg
hlutverk í lífinu. Það fyrsta var þegar
hann kom inn í fjölskyldu sína sem
10. og yngsta barn foreldra sinna og
varð þá sonur og bróðir. Ég man lítið
sem ekkert eftir honum í sonarhlut-
verkinu því ég var mjög ung þegar afi
minn og amma dóu en ég minnist
þess að hann talaði alla tíð af virðingu
og hlýju um foreldra sína. Ég kynnt-
ist því hins vegar vel hvernig pabbi
var sem bróðir því systkinahópurinn
var samrýndur og systkinin hittust
eins oft og kostur var. Þær samveru-
stundir einkenndust af glaðværð og
glettni. Ég sóttist eftir því að vera ná-
lægt þegar fullorðna fólkið var að
spjalla og finna þau áhrif sem það
hefur á andrúmsloftið þegar fólk
gleðst innilega yfir að hittast og njóta
samvista.
Pabbi gekk inn í hlutverk eigin-
manns þegar foreldrar mínir gengu í
hjónaband hinn 15. júlí 1959. Sam-
band þeirra einkenndist alla tíð af
ástríki, trausti og virðingu fyrir hvort
öðru og var okkur systkinunum sann-
arlega til eftirbreytni. Pabbi minn
var einstakur fjölskyldufaðir. Hann
naut þess þegar við komum saman
stórfjölskyldan og hvatti alltaf til
þess að samverustundirnar væru
sem flestar. Þau lögðu grunninn að
þessum samvistum fjölskyldunnar,
foreldrar mínir, og voru alltaf sam-
taka í því og samhent. Þau mótuðu
bæði tvö það andrúmsloft sem við ól-
umst upp í systkinin og lögðu sitt af
mörkum til þess að gera það svo eft-
irsóknarvert að njóta samfunda inn-
an fjölskyldunnar sem raun ber vitni.
Ég veit að við munum búa að því og
fjölskyldur okkar um ókomna fram-
tíð. Enn eitt hlutverk pabba míns var
afahlutverkið. Barnabörnin urðu ell-
efu talsins og ég veit að hann taldi
þau vera dýrmætan fjársjóð. Hann
vakti yfir vexti þeirra og þroska og
lagði sannarlega sitt af mörkum til að
annast þau og sinna þeim. Ég sé hann
fyrir mér með þau í fanginu við mat-
borðið, matandi þau og sig til skiptis.
Ég sé hann fyrir mér í bílskúrnum að
smíða báta, fugla, flugdreka eða hvað
það annað sem barnabörnin töldu sig
vanhaga um. Það mátti líka ganga að
því sem vísu að á háttatíma væri ósk-
að eftir því að afi fylgdi barnabarninu
í háttinn og segði sögu því hann var
listamaður í því að segja sögur.
Föðurhlutverkið þekki ég þó allra
best af öllum hlutverkum pabba enda
um náið samspil okkar tveggja þar að
ræða. Þar reyndist hann mér svo að
ég verð ævinlega þakklát og stolt yfir
því að hafa átt hann að sem föður.
Hann var mér dýrmæt fyrirmynd.
Ekki var hann þó hávær eða stjórn-
samur. Hann gaf hins vegar gott for-
dæmi með því hvernig hann hagaði
lífi sínu og hvernig hann umgekkst
annað fólk. Hann pabbi minn skilur
eftir sig dýrmætar minningar og ég
er innilega þakklát fyrir það sem
hann var mér.
Vertu kært kvaddur pabbi minn.
Þín dóttir,
Herborg.
Hann pabbi minn er farinn í síð-
asta róðurinn. Það viðraði vel nóttina
sem hann fór, það var kyrrt veður og
ládauður sjór, blíðviðri. Hann hefur
sjálfsagt aflað vel við Þormóð og
Grænhólma, komið síðan við fyrir
vestan og rennt á Patreksfjarðarfló-
anum, kannski á Skandanum, áður en
hann hélt áfram á lokaáfangastaðinn.
Hann pabbi var nefnilega alltaf að
draga björg í bú og hefur örugglega
viljað leggja eitthvað á borð með sér í
nýjum heimkynnum.
Það verður stórt skarð eftir þar
sem hann pabbi var áður, það er svo
margt sem verður öðruvísi. Hver á til
dæmis að ráðleggja mér þegar ég
þarf að smíða eitthvað? Hver á að
segja mér sögur af skrýtnum köllum
fyrir vestan? Hver á að fara með vís-
ur fyrir mig? Hver á að gera allt hitt
sem hann gerði? Með hverjum eigum
við mamma að drekka kaffi þegar ég
kem í Hamravíkina? Hver á að vera
mér vinurinn sem hann var mér? Það
kemur enginn til með að fylla í það
skarð, við hin verðum bara að halda
áfram og muna eftir honum eins og
hann var.
Guð gefi honum pabba mínum
góða ferð og góða heimkomu.
Einar Guðbjartur.
Páll Guðbjartsson hlaut sterka
mótun í sinni æskusveit, Kollsvík.
Þar var afmarkað, einangrað en
sterkt samfélag þar sem búið var
með fjölbreyttum hætti og öll gæði
lands og sjávar nýtt til hins ýtrasta.
Hann var alinn upp á stóru heimili og
í sterkri nánd við aðra íbúa í Kollsvík-
inni þar sem allir lærðu að hjálpast að
og létta hver öðrum amstur daganna.
Hann var því fjölhæfur og sjálfbjarga
og kunni til flestra verka, hvort sem
það voru hefðbundin störf, veiði,
fuglatekja eða smíðar. Jafnan var
hann tilbúinn til liðsinnis ef eitthvað
stóð til. Hann þekkti bæði land og sjó
og hafði ungur gróið saman við landið
okkar og kennileiti þess. Hann sótti
sér síðan menntun víða heima og er-
lendis er hann óx úr grasi en grunn-
urinn að persónuleikanum var lagður
heima. Þar fléttuðust saman margir
þeir kostir sem prýða mega góðan
mann.
Ævistörfin urðu enda einnig fjöl-
breytt og víða var komið við. Skrif-
stofustörf, kennsla, smíði nytjahluta
af góðum hagleik, vinna við söfn og
sögusýningar, rekstur á iðnfyrirtæki
sem óx og styrktist á hans árum.
Ferðalög, veiði og margháttuð sam-
vera með vinum og þó sérstaklega
fjölskyldu hans. Hann vakti virðingu
og væntumþykju þeirra er til hans
þekktu. Þar eru nærtækust sam-
skipti hans við sín börn og síðan
barnabörnin. Afabörnin hændust
sérstaklega að honum enda sinnti
hann þeim af mikilli natni og gaf þeim
góðan tíma. Páll var lifandi sagna-
maður og kunni ógrynni af vísum og
ljóðum. Óskiptur var sá drjúgi sjóður
til reiðu fyrir afabörnin. Var það
verðmætur arfur er hann skilaði til
yngstu kynslóðarinnar, sem er mér
sem foreldri þakkarefni ásamt góð-
um samverustundum. Ég kveð
tengdaföður minn með þakklæti og
virðingu og bið öllum sem til hans
þekktu blessunar Guðs.
Úlfar Guðmundsson,
Eyrarbakka.
Hann afi er dáinn, eftir stutt en
erfið veikindi. Ekki grunaði mig um
síðustu páska að fjöruferðin á skír-
dag yrði síðasta skiptið sem ég sæi
hann við fulla heilsu.
Við fráfall afa rifjast upp svo marg-
ar minningar. Einkum stundirnar
sem við Hjalti og Herdís áttum með
honum í Borgarnesi og víðar á æsku-
árum okkar. Hann var handlaginn
maður og smíðaði oft handa okkur
ýmislegt dót úr efni sem féll til, bæði í
bílskúrnum á Þórólfsgötunni og við
framkvæmdirnar í Múlakoti. Þar má
til dæmis nefna báta sem hann smíð-
aði handa okkur úr spýtum og máln-
ingardollum. Svo var farið með
bátana í kappsiglingu á læknum við
sumarbústaðinn.
Einnig minnist ég veiðiferða á
bryggjunni í Borgarnesi. Þangað fór-
um við gjarnan með honum og veidd-
um kola, sem síðan var hafður í
kvöldmatinn.
Stundum heimsóttum við hann líka
í vinnuna í Vírneti og komum þaðan
kyrfilega merkt fyrirtækinu, íklædd
bolum og húfum, með spil og penna í
vösunum.
Og ekki má gleyma öllum ferðalög-
unum um landið, bæði stuttum og
löngum. Hvort sem það voru skrep-
pitúrar upp í sumarbústað, lengri
ferðalög, s.s. um Snæfellsnes eða
Vestfirði, eða bara bíltúrar um Borg-
arnes og nágrenni. Afi var hafsjór af
fróðleik um sögu þessara staða og
náttúruna og landslagið þar í kring.
Hann fræddi okkur um Egilssögu og
sýndi okkur helstu söguslóðir henn-
ar. Hann unni náttúrunni og vissi
nafnið á hverju einasta fjalli og hól
sem við fórum framhjá og sagði okk-
ur sögur sem voru tengdar þessum
stöðum.
Síðasta sumar fór ég svo ásamt
afa, ömmu, pabba, mömmu og Gunn-
hildi til Svíþjóðar, í tilefni af stóraf-
mælum tengdafeðganna. Þar skoðuð-
um við meðal annars æskustöðvar
afa í Stokkhólmi, þar sem hann
dvaldi þegar hann var ungur. Margt
gerðum við fleira þarna og á kvöldin
var gott að setjast niður á veitinga-
staðnum Lasse i Parken. Þetta var
góð ferð.
Ég er þakklátur fyrir allar þessar
stundir sem ég átti með afa. Ótal
mörg augnablik mætti tína til í við-
bót, en hér skal staðar numið. Allt á
þetta eftir að lifa í minningunni.
Fyrir tæplega ári síðan, þegar afi
og amma fluttu af Þórólfsgötunni,
rifjaði afi upp fyrir mér þegar við
Hjalti og Herdís jörðuðum fugl í
garðinum hjá þeim. Á leiði fuglsins
var útbúinn kross, sem fannst við
flutningana. Á krossinn var letrað:
„Hér hvílir fugl – Megi hann hvíla í
friði.“ Það er við hæfi að ljúka þess-
um orðum með því að óska afa þess
sama: Megi hann hvíla í friði.
Atli.
Það er ekki rétt að enginn viti hvað
átt hefur fyrr en misst hefur. Ég
þurfti ekki að missa afa til þess að
vita hvers virði hann var mér og fjöl-
skyldunni allri. Engu að síður verður
mér orða vant við að reyna að lýsa því
hvað mér og okkur öllum þótti vænt
um hann. Augun stara tóm á tölvu-
skjáinn og fingurnir hvíla ráðalausir
á lyklaborðinu. Afi hefði ekki verið
orðlaus sjálfur, hann var það sjaldn-
ast. Óþrjótandi uppspretta sagna og
vísna, hlýr, skemmtilegur og mikill
fjölskyldumaður. Hann vissi fátt
skemmtilegra en að hafa alla fjöl-
skylduna saman komna við langa
borðstofuborðið í Borgarnesinu, þá
lék hann við hvern sinn fingur.
Við systurnar sóttum í að koma í
heimsókn til afa og ömmu og gátum
gengið að því vísu að afi ætti sögu að
segja okkur. Við gátum líka stólað á
að hann fyndi sér tíma til þess að
skreppa með okkur niður á bryggju
að veiða kola. Hann hafði alltaf tíma
fyrir þá sem honum þótti vænt um.
Heimili afa og ömmu var fasti
punkturinn í tilverunni meðan okkar
heimili var síbreytilegt. Þrátt fyrir að
ég hafi aldrei formlega búið hjá afa
og ömmu, þá var það mitt annað
heimili í gegnum tíðina. Að koma
þangað var að koma heim. Það var
sama hvernig við veltumst og velkt-
umst í lífinu, afi og amma í Borgar-
nesi voru kjölfesta á erfiðum tímum
og heimahöfn eftir langt og lýjandi
ferðalag.
Og nú er það afi sem er lagður í
hann í hinsta sinn, hann lagði upp í
björtu og blíðu veðri. Allar góðar
vættir leggjast á árarnar með honum
en við sitjum eftir og söknum góðs
drengs.
Góða ferð afi minn, ég vona að ég
hitti þig einhvern tíma aftur á falleg-
um degi á fengsælum miðum.
Herdís Sigurgrímsdóttir
Elsku afi, við munum alltaf sakna
þín. Þú varst besti afi sem hægt er að
hugsa sér og minningarnar um allar
góðu stundirnar sem við fengum með
þér eru ómetanlegar. Veiðiferðirnar,
sögurnar og allt. Hafðu það gott á
himnum.
Afi minn er einstakur.
Afi minn heldur í höndina á mér
þegar ég er hrædd.
Ég er hrædd um fuglinn
sem liggur á jörðinni
en afi minn hjálpar mér
að grafa hann í garðinum.
Afi minn leyfir mér
að sitja í kjöltu sinni
og afi minn sér mig
hlaupa um allt.
Afi minn gefur mér meira en nammi.
Afi minn fer með mig í bíltúr,
segir mér nöfn á fuglum,
huggar mig þegar ég dett
og hrufla mig á hnénu.
Afi minn heldur í höndina mína,
afi minn er góður,
afi minn er bestur.
Nanna Einarsdóttir, Gréta
Sigríður Einarsdóttir, Elín
Elísabet Einarsdóttir,
Páll Einarsson.
Páll föðurbróðir minn, eða Palli
frændi, var fastur þáttur bernsku
minnar og unglingsára. Eins árviss
og sumarkoman var ferð bræðranna
Einars og Páls með fjölskyldur sínar
á bernskuslóðir í Kollsvíkinni, oftast í
samfloti. Foreldrar þeirra bjuggu þá
hjá sonum sínum í Víkinni.
Sumarheimsóknirnar voru ungvið-
inu tilhlökkunarefni. Okkur bættist
liðsauki í leiksystkinahópinn og svo
voru þeir bræður ótrúlega þolinmóð-
ir að hafa okkur öll í kringum sig.
Hvort sem var í gönguferðum eða á
mávaskytterí niður við Garða, sem
var fastur liður ef vindátt var hag-
stæð. Þá var lagst fyrir í byrginu og
beðið eftir að mávurinn kæmi í skot-
færi, fljúgandi með fjörukambinum.
Því miður held ég að þrátt fyrir góða
tilsögn hafi næsta kynslóð trénast
upp í veiðiskapnum. Að haglaskot-
hylkin sem enn má finna í byrginu
séu leifar frá síðasta fulltrúa sannra
veiðimanna í Kollsvíkinni. Svo var
farið í róður á Voninni, en þessi bátur
pabba og Inga frænda var ekki stór-
skip og ekkert vélknúið nema benz-
ínvélin. Stundum fengu stuttvaxnir
bátsverjar fiðring í maga þegar ylgja
var. En að sitja í sumarblíðunni úti
fyrir Víkinni, rýna útyfir borðstokk-
inn eftir þyrsklingum á króknum,
henda innvolsi til múkkans. Það var
lífið.
Bernskan leið og þegar farskóla-
kennslu lauk þurfti að leita námsleiða
fjarri heimabyggðinni. Þá komu Páll
og Herdís til skjalanna og hjá þeim
dvaldi ég í þrjá vetur þar til lands-
prófi var náð. Heimili Páls og Einars
tóku við mörgum okkar frændsystk-
ina til veturvistar og lögðu sitt fram
til að koma okkur til manns. Ekki
hefur það alltaf verið auðvelt, umsvif
sem liðinu fylgdu hafa vafalaust
reynt á þolrif heimilismanna.
En Páll fylgdist með hvernig nám-
ið gekk, veitti góð ráð og taldi kjark í
mig þegar heimþráin lagðist á sálar-
lífið. Hann talaði við alla sem jafn-
ingja, fullorðna sem börn og ung-
linga. Hann var einstaklega
jafnlyndur, þrátt fyrir að ættin okkar
sé ekki þekktust fyrir þolinmæði og
rólyndi. Enda vinsæll af samstarfs-
mönnum og öðrum sem hann um-
gekkst.
Þegar skólagöngu í Borgarnesi
lauk tóku við tveir vetur á Bifröst og
þann tíma átti ég athvarf hjá Páli og
Herdísi ef á þurfti að halda. Vil ég
færa þeim kæra þökk fyrir allt sem
þau hafa fyrir mig gert.
Eftir Bifrastarárin lá leiðin austur
til Hornafjarðar og orðin vík milli
vina. Þá strjáluðust okkar samfundir,
en voru alltaf góðir þegar leiðir lágu
saman.
Við fráfall góðra vina vaknar sökn-
uður yfir að tíminn hafi ekki verið
nýttur nægilega vel til samfunda á
þessu tilvistarstigi. En ég veit að við
Páll frændi minn eigum eftir að
spjalla saman síðar. Ég held reyndar
að nú séu þeir bræður að ræða veiði-
horfur til sjós og lands þar sem þeir
eru staddir og mér finnst ég innst í
hugskoti mínu heyra Kollsvíkurhá-
vaðann þegar þeir gera út um málin á
sinn hátt.
Ég þakka Páli frænda mínum fyrir
það sem hann var mér og mínum. Við
Agnes biðjum almættið að styrkja
Herdísi, börn þeirra og aðra í fjöl-
skyldunni við fráfall hans.
Guðbjartur Össurarson.
Páll Guðbjartsson
Minn indæli afi
var alltaf á kafi
í að segja sögur
og hálfgerðar bögur.
Ef við færum í göngur
myndi vera gleði, glaumur og söngur.
Amma útbyggi nesti
en alltaf myndi afi vera sá besti.
Guðrún Úlfarsdóttir.
Elsku afi
Úti á sjó með öldunið,
iðinn, vill með bögu svara,
gerir við að gömlum sið,
glettinn situr og tálgar þara.
Svona vil ég minnast þín.
Þín
Hildur.
HINSTA KVEÐJA