Morgunblaðið - 03.11.2007, Page 6

6 LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Þ
egar Indónesía frelsaðist á
sínum tíma settust tveir fal-
lega klæddir herir niður við
stórt fallegt borð í stóru fal-
legu herbergi í Genf.
Annar herinn var frá glænýjum og
ferskum stjórnvöldum Indónesíu
kenndum við Suharto. Sá her hét „efna-
hagsráðgjafar“. Hinn herinn var frá
flottustu alþjóðafyrirtækjum heims. Sá
her hét „fjárfestar“. Þriðji herinn í fal-
legu fötunum við fallega borðið í fallega
herberginu var Hjálparherinn. Í Hjálp-
arhernum sátu Alþjóðabankinn og Al-
þjóðagjaldeyrissjóðurinn og fleiri al-
þjóðlegar frelsishetjur. Þeir voru
komnir til þess eins að hjálpa, létta und-
ir með lítilmagnanum Indónesíu.
Árangurinn lét ekki á sér standa.
Suharto var jú búinn að pynta og myrða
svo marga að nægur pólitískur stöð-
ugleiki gat kallað fram svokallaðar um-
bætur. Þá var hægt að halda fund þar
sem sáttin réð ríkjum. Fundurinn hét:
„To Aid in the Rebuilding of a Nation“.
Fínt nafn.
Fjárfestaherinn í fallegum fötunum
sagði efnahagsráðgjöfunum í fallegu
fötunum nákvæmlega hvernig lög, regl-
ur og samfélag þeir þyrftu að fá til að
allt gengi upp fyrir alla. Hjálpararnir í
fallegu fötunum tóku undir einum rómi
enda hafa þeir alltaf kunnað sitt fag.
Fundurinn gekk hratt og vel.
Alcoa fékk til dæmis stærsta hlutann
af báxítnámum Indónesíu. Báxítnámur.
Það er áhugavert að lesa um þær og
hlusta á fólk segja frá þeim. Hvað þær
skilja eftir, hverjir vinna þar og á hvaða
töxtum, hver áhrifin eru á umhverfið.
Hópur amerískra, japanskra og
franskra stórfyrirtækja fékk skóga Sú-
mötru, Papúa og Kalimantan. Amerísk
og evrópsk fyrirtæki fengu nikkelauð-
lindina, the Freeport Company fékk
koparfjöll – og áfram má telja. Vinir
Suharto fengu svo auðvitað sitt. Ekki að
furða að fundurinn hafi gengið glimr-
andi. Hljómar kunnuglega?
Frelsið. Arðránið. Alltumlykjandi og
áreiðanlegt. Klikkar ekki, þótt nafnið
breytist og yfirbragðið í takt við tískuna
og tímann.
En þetta er náttúrlega bara einföld
skáldsaga út í loftið. Óábyrg skrif á létt-
um sunnudegi eins og gengur og gerist,
fleipur. Hvað sem öðru líður er víst
óskaplega fallegt í Indónesíu, magn-
þrungin fjölbreytni í mannlífi, dýra- og
plönturíki, og vandfundið land annað
sem er jafn óheyrilega auðugt af nátt-
úruauðlindum. Enda allir að flykkjast
þangað í leit að skjótum gróða.
Ég er annars að slá um mig með titli
þessara hugleiðinga. Þetta er víst indó-
nesískt orðatiltæki. „Annar akur, önnur
engispretta“. Eitthvað svoleiðis, held
ég, kannski. Hverjir ætli græði mest á
nýja íslenska verkefninu í Indónesíu?
Heimamenn? Umhverfið? Sameignir
Indónesa – ef einhverjar eru eftir?
Kannski skiptir það ekkert okkar
máli af því við Íslendingar erum víst í
óða önn að sigra heiminn. Gerir það
ekki bara einhver annar ef við erum
ekki fyrri til? Við erum öll í útrás og
bráðum koma jól, það þýðir ekkert að
vera að velta sér upp úr smáa letrinu,
ekki nú frekar en fyrri daginn. Okkur
liggur á.
Allt breytist eða hvað? Nýtísku-
nýlenduherrar ríða um héruð sem fyrr,
bara á enn stærri leikvelli með enn
meiri hraða og enn dýpri klókindum,
með risavaxinn gróða sem fer beinustu
leið úr landi og heitir eitthvað annað,
kallast vistvænn og frjáls og öllum í hag.
Annað land, önnur útrás, önnur við-
mið, aðrar forsendur, annað stríð, annað
frelsi, önnur kjör, annar akur, önnur
engispretta.
Lain ladang, lain belalang
» Við erum öll í útrás ogbráðum koma jól, það
þýðir ekkert að vera að
velta sér upp úr smáa letr-
inu, ekki nú frekar en fyrri
daginn. Okkur liggur á.
Guðfríður
Lilja
Grétarsdóttir
PISTILL
Hljóðpistlar Morgunblaðsins,
Guðfríður Lilja Grétarsdóttir
les pistilinn
HLJÓÐVARP mbl.is
G. ODDUR Víðisson, fram-
kvæmdastjóri Þyrpingar, sagði á
ráðstefnu Capacent um áskoranir í
skipulagsmálum að skipulagsmistök
hefðu átt sér stað við Smáralind og
næsta nágrenni í Kópavogi. Hann
teldi að svæðið yrði skipulagt aftur
eftir um 40 ár, byggingarnar jafn-
aðar við jörðu og aðrar reistar í stað-
inn. Skipulagið væri til að læra af
svo það yrði ekki endurtekið.
Þetta kom fram hjá Oddi í pall-
borðsumræðum á ráðstefnunni á
Hótel Hilton. Hann sagði að orðið
háhýsi hefði misjafna merkingu hjá
fólki, en að hann teldi að fólk vildi
ekki búa ofar en á 20. hæð hérlendis.
Oddur segir að sæki fólk áfram í
þjónustuna í Smáralindinni þá sé
það merki þess að skipulagið virki
en hætti fólk að sækja í svæðið
vegna skipulagsins verði að gera
ráðstafanir. Í því ljósi beri að skilja
ummæli hans.
Í erindi sínu sagði Oddur að eftir
mikinn hasar á markaðnum kæmi
væntanlega í ljós munurinn á upp-
byggjendum og skipuleggjendum
sem kæmu inn á svæði til að vera,
ljúka við verkið og skila af sér há-
gæðavöru í sem víðasta skilningi og
hinum sem kæmu að svæðum með
skammtímahagsmuni að leiðarljósi.
Oddur benti á að miklu máli skipti
fyrir fjárfesta að fá skýr og skjót
svör frá hlutaðeigandi aðilum í sam-
bandi við hugsanlega uppbyggingu.
Hann nefndi dæmi um verkefni sem
unnið hefði verið að í rúmt ár. Það
hefði verið lagt fram til skoðunar hjá
skipulagsnefnd sveitarfélagsins í
ársbyrjun 2007 en enn hefðu engin
formleg viðbrögð fengist. Samt væri
um að ræða stærstu framkvæmd í
byggð og vaxtakostnaður af kaupum
á landsvæði fyrir verkefnið næmi
um þremur milljónum króna á dag.
Annað sveitarfélag hefði greint frá
afstöðu sinni í sambandi við ákveðið
verkefni þremur og hálfu ári eftir að
fyrirspurnin hefði verið lögð fram.
Í máli Odds kom fram að almennt
væru engar meiri háttar skipulags-
ákvarðanir teknar um hálfu ári fyrir
sveitarstjórnarkosningar og næstu
fjóra mánuði eftir þær. Hætta væri á
að því lengri sem ákvörðunartími við
skipulag væri þeim mun meiri
pressa kæmi frá fjárfesti eða upp-
byggingaraðila um að auka magn
bygginga og þétta byggð á svæði
sem bæri hvorki aukið magn né þétt-
ari byggð.
Oddur lagði áherslu á að allir
gætu stuðlað að betri byggð með
samvinnu og gagnkvæmum skiln-
ingi. Besta svar yfirvalda við tillögu
um skipulag og uppbyggingu væri já
takk, en það næstbesta nei takk. Allt
þar á milli yki áhættu og óvissu.
Eftir Steinþór Guðbjartsson
steinthor@mbl.is
ÍBÚAR í Kópavogi og Hafnarfirði
segja að umferðarmál séu helsta
vandamál bæjanna. Þeir hafa
áhyggjur af umferð um bæina og
einnig af umferðaræðum út úr bæj-
arfélögunum og segja að mikil um-
ferð og sprungnar æðar hamli lífs-
gæðum íbúa.
Þetta kom fram í könnun sem
Guðný Rut Ísaksen, ráðgjafi hjá
Capacent, gerði innan rýnihópa frá
Kópavogi og Hafnarfirði. Markmið-
ið var að skoða viðhorf íbúa til skipu-
lagsmála og greindi Guðný frá könn-
uninni og niðurstöðunum á
ráðstefnu Capacent á Hótel Hilton.
Í umræðum hópanna tveggja kom
fram að orðin aðalskipulag, deili-
skipulag og svæðisskipulag væru
orð sem hefðu litla merkingu hjá
fólki en þegar talað væri um göngu-
stíga eða nýjar byggingar í hverfum
tæki fólk við sér.
Íbúar í Hafnarfirði töluðu um
aukna umferð og tengdu stundum
uppbyggingu í bænum við græðgi.
Ennfremur var bænum líkt við
Reykjavík og þótti það ekki gott.
„Af hverju er þetta bara ekki eins og
á Seltjarnarnesi?“ hafði Guðný eftir
viðmælanda. „Það var svo þægilegt
að keyra um bæinn. Núna er þetta
bara eins og að keyra í Reykjavík.“
Kópavogsbúum var umferðaröng-
þveitið við Smáralindina og mikil
uppbygging í bænum ofarlega í
huga. Markmið bæjaryfirvalda væri
að allir ættu að koma í Kópavog en
enginn hefði hugsað út í það hvernig
komast ætti út úr bænum aftur.
Þetta minnti á söguna um Loft
lyftuvörð, sem byði ókeypis ferðir
upp en það kostaði 300 milljónir að
komast niður aftur.
Fram kom að ákveðnir kostir
fylgdu því að búa í Kópavogi og
Hafnarfirði, meðal annars nánd við
fjölskylduna, góð íþróttaaðstaða og
stutt í allar áttir. Hafnfirðingarnir
voru sérstaklega ánægðir með
Norðurbæinn og Kópavogsbúar
með Salahverfið.
Fólk er seint að „fatta“
Skiptar skoðanir voru um hvort
kjósa ætti um ákveðin málefni tengd
skipulagsmálum og þátttakendur
voru misjafnlega áhugasamir um
skipulagsmál en voru almennt sam-
mála um að fólk tæki ekki til sinna
ráða fyrr en farið væri að skipu-
leggja í bakgarðinum hjá því. Það
gæti hins vegar verið of seint.
Hafnfirðingar voru duglegri við
að koma athugasemdum á framfæri
við bæjaryfirvöld en íbúar í Kópa-
vogi höfðu frekar á tilfinningunni að
ekki væri hlustað á þá. „Ég er alveg
pottþétt á því að það á eftir að pota
þessu á Kársnesið án þess að við
föttum það,“ sagði einn 17 þátttak-
enda í umræðunum, sem fram fóru
25. október.
Fróðleg erindi og fjörugar umræður á ráðstefnu Capacent um áskoranir í skipulagsmálum
Segja umferð hamla
lífsgæðum fólks
Niðurstaða Guðný R. Ísaksen, ráðgjafi hjá Capacent, segir frá könnuninni.
Morgunblaðið/G.Rúnar
Skipulagsmál Lúðvík Geirsson, bæjarstjóri í Hafnarfirði, og G. Oddur
Víðisson, framkvæmdastjóri Þyrpingar, á ráðstefnunni.
Skipulagsmistök
við Smáralind
Sveitarfélög oft lengi að taka ákvarðanir