Morgunblaðið - 04.11.2007, Side 26

Morgunblaðið - 04.11.2007, Side 26
26 SUNNUDAGUR 4. NÓVEMBER 2007 MORGUNBLAÐIÐ atan. Sváfnir og Gyða eru aftur á móti á tveimur bílum. „Við verðum að vera á tveimur bíl- um vegna okkar vinnu,“ segir Sváfn- ir ákveðinn. „Samnýta flugmenn aldrei ferðir suður til Keflavíkur eða taka rút- una?“ spyr Lovísa. Andlit Sváfnis er höggvið í stein. „Nei, það er ómögulegt fyrir þá að taka rútuna,“ segir Gyða og bætir fyrir skyndilegt málleysi bónda síns. „Hvers vegna?“ spyr Geir. Hvað er eiginlega með þetta fólk? Allra augu beinast að Sváfni sem er á leið til meðvitundar. „Tja, það er tímafrekt að taka rútuna. Ég held að einhverjir kollegar mínir samnýti ferðir en þeir búa nálægt hver öðrum,“ segir hann. „Það er raunhæfara að ég færi í strætó,“ segir Gyða og heggur mann sinn niður úr snörunni. Sváfnir starir í forundran á bjargvættinn. Svipurinn kemur þó upp um hann. „En elskan mín, þú hefur aldrei stigið upp í stræt- isvagn á ævinni,“ má lesa úr hon- um. Loftur veltir því fyrir sér hvað Sváfnir og Gyða séu yf- irhöfuð að gera þarna. Í samanburði við þau er hann ofstækismaður í loftslags- málum. „Það hlýtur að mega venj- ast því eins og öðru,“ segir Gyða. Sannfæringin stafar ekki af henni. Að byrja á sjálfum sér „Ókei,“ segir Geir og beinir spjótum sínum allt í einu annað. „Loftur og Ísafold, hversu marga bíla eigið þið?“ „Djö,“ hugsar Loftur vonsvikinn. „Einmitt þegar fjörið var að byrja.“ „Við eigum tvo,“ viðurkennir Ísa- fold. „Kæmust þið af með einn?“ spyr Lovísa. „Já, ég hugsa það,“ svarar Ísafold um leið og Loftur segir „nei“. „Ágreiningur,“ segir Danni stríðnislega. „Eigum við þá að selja þinn?“ spyr Loftur. „Ekkert frekar,“ svarar Ísafold höst. „En ég held að við ættum al- varlega að skoða þetta. Bílaeign þjóðarinnar er yfirþyrmandi og byrjar maður ekki á því að breyta sjálfum sér?“ segir hún. „Akkúrat,“ segja Lovísa og Geir, einum rómi. „Þetta er allt gott og blessað,“ segir Sævar. „En verðum við ekki að vera raunsæ? Er það til dæmis ekki tómt mál að tala um samnýtingu bíla? Sjáið þið Íslendinga fyrir ykk- ur gera það?“ „Varla,“ segir Sváfnir. „Heyrðu Jónatan, ert þú nokkuð að fara í Bónus á morgun? Má ég koma með?“ Menn hlæja. „Kannski er þetta fjarlægt en þarf það endilega að vera óraunhæft?“ segir Geir. „Það er einmitt í svona málum, þeg- ar vá er fyrir dyrum, að við þurfum að breyta hugs- unarhætti okkar. Hver segir að nágrannar eða vinnufélagar geti ekki ferðast saman til og frá vinnu ef það hentar eða jafnvel farið saman í inn- kaupaferðir?“ segir hann og Lovísa bætir við: „Það er líka svo miklu skemmtilegra að vera með ein- hverjum í bíl í stað þess að hanga einn.“ Á þessum tímapunkti veltir Loft- ur því alvarlega fyrir sér hvort Geir og Lovísa séu í raun og veru ein og sama manneskjan sem hafi á ein- hverju stigi tilveru sinnar skipt sér í tvennt. Að ganga eða hjóla En hverjir eru valkost- irnir við einkabílinn? Fund- armenn eru sammála um að það sé upplagt að ganga í vinnuna stærstan hluta árs- ins sé hún á annað borð í göngufæri. Menn greinir hins vegar á um hvað sé „í göngufæri“. Sváfnir segir óraunhæft að reikna með því að menn gangi lengur en í fimm til tíu mínútur í vinnuna en Geir kveðst alveg tilbú- inn að ganga í þrjátíu til fjörutíu mínútur, hvora leið. Aðrir eru þar á milli. Að því gefnu að veðurskilyrði séu hagstæð. Hjólið er annar valkostur. Geir og Lovísa hjóla mikið og hann hjólar svo til alltaf í vinnuna. „Það tekur mig að vísu ekki nema um tíu mín- útur sem er hæfilegt en ef út í það er farið væri ég alveg til í að hjóla í hálftíma eða fjörutíu mínútur. Ef vegalengdin væri lengri en það myndi ég taka strætó.“ Geir segir aðstöðu fyrir hjólandi vegfarendur þó mega vera betri á höfuðborgarsvæðinu. Þar geti stjórnvöld lagt sitt af mörkum. „Mér finnst eins og hjólabrautir hafi lent milli stafs og hurðar.“ „Ég tók á tímabili strætó í vinn- una,“ segir Þuríður, „en hætti því þegar við fluttum hingað fyrir fimm árum vegna þess að það þýddi að ég þurfti að skipta um vagn á leiðinni og fyrir vikið tók þetta alltof langan tíma. Tími er líka mikilvægur.“ „Alveg rétt,“ segir Ísafold. „Tím- inn getur verið dýrmætur. Strætó- kerfið er að mér skilst alveg ágætt í Reykjavík en hentar fólki misvel. Þá getur það staðið frammi fyrir vali: Á ég að kaupa mér bíl og spara tíma eða vera umhverfisvæn og taka strætó og tapa kannski einhverjum tíma á hverjum degi?“ „Þarf tími í strætó endilega að vera glataður tími?“ spyr Danni. „Það er hægt að gera svo margt í strætó, halla sér, lesa eða bara fylgj- ast með fólkinu.“ „Þú meinar strákunum,“ segir K olviður er sjóður sem miðar að því að binda kolefni í gróðri og jarðvegi í þeim tilgangi að draga úr styrk koldíoxíðs í andrúmslofti. Markmið Kolviðar er að hvetja Íslendinga til þess að verða fyrsta þjóð heims til að kolefnisjafna útblástursáhrif sam- göngutækja sinna með skógrækt. Viðskiptavinir Kolviðar kaupa kolefnisbind- ingu til þess að jafna útblástursmengun öku- tækja sinna og vegna flugferða. Reiknilíkan á vefsíðu Kolviðar býður viðskiptavinum að leggja fé í sjóðinn sem síðan fjármagnar skógrækt- araðgerðir, s.s. gróðursetningu trjáa á svæðum sem hafa verið gerðir langtímasamningar um – til 90 ára. Sjóðurinn gerir samninga við skóg- ræktarfélög eða verktaka um gróðursetningu og umsjón með skóginum. Þetta ferli er síðan vottað og árangursvaktað af KPMG. Nýtt hugtak, ný hugsun Soffía Waag Árnadóttir, framkvæmdastjóri Kolviðar, segir fólk hafa tekið sjóðnum vel, ekki síst fyrirtækin í landinu. „Við erum ekki aðeins að kynna nýtt hugtak til sögunnar, heldur líka nýja hugsun. Það er því eðlilegt að starfið taki tíma. Við lítum á þetta sem langhlaup en ekki átak. Kolviður tjaldar ekki til einnar nætur.“ Til að ná árangri segir Soffía mikilvægt að fólk taki upp umhverfisvænni neysluhætti. „Auðvitað er það gott og blessað að við getum skilað dósum í endurvinnslu, gömlum fötum í fatagáma og bílum í brotajárn en það má ekki virka sem hvati á aukna neyslu. Lykilatriðið er þvert á móti að draga úr neyslunni og tryggja eðlilega endurvinnslu afurða. Í þessum anda starfar Kolviður,“ segir hún. Soffía segir vitaskuld ekki raunhæft að stöðva alla koltvísýringsmengun í heiminum enda þótt fólk velji umhverfisvænni bíla, hjóli eða taki strætó í vinnuna. En með samstilltu átaki megi ná miklum árangri. „Það er mik- ilvægt að umhverfismeðvitað fólk komi með koltvísýring í endurvinnslu alveg eins og dósir, dagblöð og aðrar afurðir neyslunnar. Þess vegna ræktar Kolviður skóg til að binda og end- urvinna koltvísýring sem fellur til við daglegar athafnir okkar.“ Tvær flugur í einu höggi Í raun er verið að slá tvær flugur í einu höggi. Um leið og kolefni er bundið er verið að binda örfoka land, þ.e. sanda og mela. „Við þessa vinnu fylgjum við leiðbeiningum Skógrækt- arfélags Íslands um skógrækt í sátt við um- hverfið, þ.e. að tekið sé tillit til landsins í hví- vetna.“ Kolviður hefur þegar skuldbundið sig til að gróðursetja sjötíu þúsund plöntur á Geitasandi á Suðurlandi og er helmingur þeirra þegar kom- inn á sinn stað. „Vegna mikilla þurrka síðasta sumar tókst okkur ekki að klára þetta verkefni en það verður gert snemma næsta vor.“ Soffíu er ljóst að Kolviður er ekki yfir gagnrýni hafinn en segir allt tal um syndaaflausn ósann- gjarnt. „Það er mikill misskilningur að við stundum aflátssölu. Við lítum alls ekki á Kolvið sem einhverja endanlega lausn á vandanum. Þvert á móti hvetjum við fólk til að taka almennt upp umhverfisvænni neysluhætti og í því sam- bandi er Kolviður bara ein leið af fjölmörgum.“ Endurheimting votlendis brýnni Þóra Ellen Þórhallsdóttir, prófessor við raun- vísindadeild Háskóla Íslands, sem fylgst hefur með Kolviði, segir þessa gagnrýni á sjóðinn léttvæga. „Ég skil þetta sjónarmið en það er ekki mergur málsins.“ Hún segir verkefnið lofsvert en hefði eigi að síður valið aðra leið sjálf. „Það er mikilvægt þegar farið er af stað með umhverfistengd verk- efni að framkvæmdin rekist ekki á aðra um- hverfishagsmuni. Þetta tiltekna verkefni þykir mér brýnt að skilgreina vítt þannig að með því sé hægt að ná fleiri umhverfismarkmiðum en bara því að binda kolefni. Mér hefði t.d. þótt æskilegt að tengja verkefnið inn í vistheimt, þ.e. að endurheimta vistkerfi sem hafa ann- aðhvort horfið eða laskast með einhverjum hætti og eru fyrir vikið ekki starfhæf.“ Þóra Ellen bendir á þá leið að endurheimta votlendi sem leið til að binda kolefni. „Það er verkefni sem hefði mjög mikil jákvæð umhverf- isáhrif og myndi skila meiri bindingu á kol- efnum. Með þeim hætti endurheimtum við mik- ilvæg vistkerfi sem gengið hefur verið á. Þetta er að mínu viti fullkomlega raunhæft verkefni því búið er að ræsa fram miklu meira en þarf að nota. Með þessu myndum við meðal annars endurheimta búsvæði fyrir fuglastofna sem hefur hnignað. Þetta er því verkefni sem ætti að vera auðvelt að ná breiðri samstöðu um.“ Þóra Ellen setur líka spurningarmerki við sumar af þeim erlendu trjátegundum sem verið er að gróðursetja undir merkjum Kolviðar. „Þær eru að vísu ekki orðnar ágengar á Ís- landi ennþá en þarna eru tegundir sem gætu orðið það síðar. Að mínu áliti eru Íslendingar alltof værukærir gagnvart innflutningi og dreif- ingu á framandi lífverum. Ágengar tegundir eru taldar ein helsta ógnin við líffræðilega fjöl- breytni og sagan sýnir að hvergi er hættulegra að dreifa slíkum tegundum en á einangruðum úthafseyjum.“  Endurheimt votlendis er líka leið til að binda kolefni Kolviður tjaldar ekki til einnar nætur Í HNOTSKURN »Stofnaðilar Kolviðar eru Skóg-ræktarfélag Íslands og Land- vernd. Bakhjarlar sjóðsins eru ríkis- stjórn Íslands, Orkuveita Reykjavíkur og Kaupþing. »Nafnið Kolvið má rekja til Kolvið-ar á Vatni, fornkappa sem felldur var við Kolviðarhól og heygður. »Aðstandendum Kolviðar þykir viðhæfi að fá fornkappann með í lið til að minna á að um þriðjungur lands- ins var skógi vaxinn á landnáms- árunum. Í dag eru einungis um 1,3% landsins skógi vaxin. Út í loftið

x

Morgunblaðið

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.