Morgunblaðið - 30.03.2008, Síða 18

18 SUNNUDAGUR 30. MARS 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Eftir Valgerði Þ. Jónsdóttur
vjon@mbl.is
Líf og dauði skilja þær að,aldarfjórðungur í aldri ogeflaust himinn og haf íflestum skilningi. Báðar
voru þó leikkonur og annálaðar feg-
urðardísir. Sú sem enn er ofar moldu,
hin næstum sjötíu og fimm ára
gamla, breska leikkona, Joan Collins,
skrifaði í vikunni aldarminningu í
The Times um bandarísku leikkon-
una og goðsögnina, Bette Davis, sem
hefði orðið eitt hundrað ára 5. apríl
nk. Þar upplýsir Collins að Davis hafi
verið sér fyrirmynd og að af henni
hafi hún lært að vera tæfa. Eða rétt-
ara sagt að túlka tæfu eins og hún
segir í greininni og vísar m.a. til túlk-
unar sinnar á erkitæfunni Alexis
Carrington í framhaldsmyndaflokkn-
um Dynasty sem vinsæll var á níunda
áratugnum og áhorfendur elskuðu að
hata.
Flísin og bjálkinn
Það orð hefur farið af Collins með-
al samstarfsmanna í kvikmynda-
bransanum í áranna rás að sjálf sé
hún sama tæfan í raunveruleikanum
og á hvíta tjaldinu. Og þá þykir mörg-
um nóg um prímadonnustælana og
hrokann, sem hún hefur tileinkað sér.
Af minningargreininni má hins vegar
ráða að Collins sjái frekar flísina í
auga náungans en bjálkann í auga
sínu.
„Hún [Bette Davis] var skjátæfa
löngu áður en slíkar komust í tísku.
Hún var sterk, þver og sjálfbirgings-
leg kona í hörðum bransa þar sem
karlar réðu lögum og lofum. Kollegar
hennar lutu í duftið fyrir ógnvekjandi
mönnum eins og Jack Warner, Harry
Cohn og Louis B. Mayer, æðstu
stjórnendum kvikmyndaveranna.
Hún var alls ekki falleg samkvæmt
hinum viðurkennda Hollywood-
staðli. Aftur á móti var hún í senn
dularfull, heillandi, stórkostleg og af-
ar reið kvikmyndaleikkona. Önnur
eins stjarna hefur síðan ekki sést á
hvíta tjaldinu,“ byrjar Collins grein
sína og rekur síðan í stórum dráttum
leikferil Davis og hvernig leiðir
þeirra lágu saman.
„Ég varð þeirra forréttinda aðnjót-
andi að vinna með Davis í minni
fyrstu Hollywood-mynd, Meydrottn-
ingunni (The Virgin Queen) árið
1955. Davis lék hinn sköllótta einvald,
Elísabetu I. …“ skrifar Collins og
lýsir íburðarmiklum og einkar óþægi-
legum klæðnaðinum og þykka, hvíta
farðanum, sem Davis þurfti að hafa á
andlitinu meðan á tökum stóð. Svolít-
ið fannst Collins samt draga úr mik-
ilfengleikanum að sjá Davis rigsa
fram og til baka í fullum skrúða
keðjureykjandi í hvert skipti sem hlé
varð á tökum. Collins gerir því raun-
ar skóna að lífstykkið, stífi hálskrag-
inn og aðrar hryllingsflíkur hafi átt
mikinn þátt í hve Davis var alltaf í
vondu skapi.
Logandi hræddar
þjónustustúlkur
Sjálf lék hún eina af hirðmeyjum
drottningar, lafði Beth Throgmorton,
sem var leynilega ástfangin af Sir
Walter Raleigh, rétt eins og Elísabet
I. „Þær fimm sem léku þjón-
ustustúlkur drottningar voru á aldr-
inum 18 til 21 árs, og logandi hrædd-
ar við Bette, sem var vön að gelta
reiðilega á okkur fyrir smáyfirsjónir
eins og að vera með tyggjó.“
Collins nefnir atvik þar sem hún
átti að hnýta rauða satínborða á skóm
drottningar og varð í fyrsta skipti
fyrir barðinu á tæfuskap Davis:
„Þegar ég beygði mig niður virtist
fótur hennar fá sjálfstætt líf, hann
spriklaði bara og að lokum sparkaði
hann mér þvert yfir herbergið.“
Bette Davis 100 ár frá fæðingardegi Bette Davis .
STJÖRNUR»
Joan Collins Í vor fagnar Collins 75 ára afmæli sínu.
Ein tæfan dregur af annarri dám
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
Með hnitmiðuðum snúningiog vippu skildi hannaumingja bakvörðinneftir úti við hornfána og
var skyndilega kominn inn fyrir víg-
línu andstæðingsins. En leiðin að
markinu var drjúg og hina varnar-
mennina dreif að eins og gamma úr
öllum áttum. Hann hélt eigi að síður
ró sinni og blekkti þá alla með ein-
faldri mjaðmahreyfingu. Ekki nóg
með það, markvörðurinn stökk eins
og froskur út í teig og skildi um leið
allt eftir opið. Hefur greinilega gert
ráð fyrir sendingu, karlanginn. Okk-
ar maður lét ekki segja sér það tvisv-
ar, heldur renndi knettinum af yf-
irvegun í tómt markið. Þvílíkt
jafnvægi. Nadia Comãneci hefði ekki
gert betur á tvíslánni í gamla daga.
Þessi mikilúðlega rispa Miralems
Pjanić, bosníska ungstirnisins hjá
Metz í frönsku fyrstu deildinni, gegn
Strasbourg fyrir skemmstu er með
því kostulegasta sem greinarhöfund-
ur hefur séð á velli í langan tíma.
Einföld en ótrúleg tækni og undir-
strikar hvers vegna það er ekki
spurning hvort heldur hvenær Pja-
nić , sem verður átján ára á miðviku-
daginn, gengur til liðs við eitt af
stærstu félögum Evrópu.
Flúði föðurlandið ungur
Pjanić fæddist í Kalesija í Bosníu-
Herzegóvínu 2. apríl 1990. Þá voru
viðsjárverðir tímar á Balkanskagan-
um og pilturinn flutti ungur ásamt
foreldrum sínum og tveimur systk-
inum til Lúxemborgar, eins og svo
margir landar þeirra á þeim tíma.
Snemma kom í ljós að sá hnöttótti
lá vel fyrir Pjanić og sumarið 2006
var hann valinn í landslið heima-
manna skipað leikmönnum 17 ára og
yngri fyrir Evrópumótið í Lúxem-
borg. Liðið reið ekki feitum hesti frá
því móti, fremur en þessi litla þjóð á
að venjast, en Pjanić vakti mikla at-
hygli fyrir fimi sína og framsækni.
Hann skoraði líka eina mark Lúx-
emborgara á mótinu, lyfti knettinum
af löngu færi yfir spænska mark-
vörðinn, Sergio Asenjo að nafni.
Síðar sama ár gerði Pjanić sér lítið
fyrir og skoraði fernu í 5:5-jafntefli
gegn ungmennaliði Belga.
Þegar hér er komið sögu var
mönnum ljóst að Pjanić ætti bjarta
framtíð fyrir sér og bosnískir fjöl-
miðlar hófu að fjalla lofsamlega um
hann og hvetja þarlend knatt-
spyrnuyfirvöld til að láta piltinn sér
ekki úr greipum ganga líkt og Zlatan
Ibrahimović og fleiri leikmenn á sín-
um tíma.
Raunar eru þessi mál ekki alveg
sambærileg því enda þótt foreldrar
Ibrahimović séu báðir bosnískir
fæddist hann sem kunnugt er í Sví-
þjóð og sýndi því aldrei sérstakan
áhuga að klæðast búningi bosníska
landsliðsins.
Það hefur Pjanić hins vegar gert
og í samtali við bosnískt dagblað síð-
astliðið haust tók hann raunar af öll
tvímæli í þeim efnum: „Mig langar
bara að leika fyrir Bosníu-Herzegó-
vínu.“
Enda þótt Pjanić hafi leikið með
ungmennalandsliðum Lúxemborgar
er það ekki bindandi þegar kemur að
aðallandsliði.
Því fór þó fjarri að gatan væri
greið. Pjanić var valinn í landslið
Bosníu skipað leikmönnum 21 árs og
yngri í september á síðasta ári en
fékk ekki að leika þar sem hann
hafði ekki lengur bosnískt vegabréf
undir höndum. Sparkyfirvöld þar í
landi gerðu þegar ráðstafanir til að
bæta úr því en málið tafðist í nokkra
mánuði. Í millitíðinni gengu Frakkar
og Lúxemborgarar með grasið í
skónum eftir Pjanić, þeir fyrrnefndu
vildu fá hann í 21 árs landslið sitt en
þeir síðarnefndu í sjálft a-landsliðið.
En talað var fyrir daufum eyrum.
Piltinum var ekki haggað.
Forsetinn gekk í málið
Fjölmiðlar fóru mikinn meðan á
töfinni stóð, einkum í Bosníu, og
Bosníumaðurinn Miralem Pjanić, leikstjórnandi Metz, er nýjasta stjarnan í frönsku knattspyrnunni og
þykir líklegur til að ganga í raðir eins af stærstu félögum álfunnar, jafnvel þegar á komandi sumri
Reuters
Framtíðin Miralem Pjanić glímir við annað undrabarn, Karim Benzema miðherja Frakklandsmeistara Lyon. Búist
er við því að stórliðin í Evrópu berjist um krafta þeirra í sumar. Hvar skyldu þeir félagar hefja leik í haust?
KNATTSPYRNA»
Bosníudjásnið