Morgunblaðið - 17.04.2008, Síða 23

MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 17. APRÍL 2008 23
UMRÆÐAN
ÉG STARFAÐI í áratugi við
fasteignasölu. Var oft spurður um
líklega þróun fasteignaverðs. Fólk
vildi vita hvenær væri best að
selja eða kaupa. Maður reyndi að
svara slíkum spurningum gáfu-
lega. En ég hætti því fljótt. Mér
varð ljóst að um það var engu
hægt að spá. Óvissuþættirnir voru
svo margir. Fiskafli, gengisfell-
ingar, kjaradeilur, veður, stjórn-
málaástandið, vextir, atvinnu-
ástand, kaupmáttur,
lóðaúthlutanir, lánamöguleikar,
breytilegar vinsældir bygging-
arsvæða, sálarástand þjóðarinnar
– og svo margt, margt fleira. Allt
spilaði þetta inn í verðlag fast-
eigna. Enginn hafði yfirsýn yfir
alla þessa þætti. Ekki einu sinni
Seðlabankinn!
Þetta er nákvæmlega eins í dag.
Ég veit ekki hvað Seðlabank-
anum gengur til með spá sinni um
30% raunlækkun fasteignaverðs.
Trúi því tæpast að spáin sé
brella, þó bankinn glími við vanda
– en vísindi eru þetta ekki.
Ragnar Tómasson
Spá – eða brella?
Höfundur er lögfræðingur.
NÚ FER í hönd sá tími sem fram-
in eru flest hryðjuverk gegn landinu í
formi sinubruna. Er slík aðgerð rétt-
lætanleg? Sinubruni í
besta falli gagnslaus.
Sinubrennsla hefur
verið stunduð lengi
með misjöfnum ár-
angri. ,,Í Majo vildi
bóndinn á Langholti í
Flóa, Hallur Jónsson
að nafni, brenna sinu af
þeirri jörð, og sem
hann lagði eldinn í,
læsti hann sig víðara út
á annarra manna jarð-
ir, svo hann brenndi
lönd á næstu 13 jörð-
um.“ Eftir þetta
drekkti hann sér. Sjáv-
arborgarannáll. Þegar
sina er brennd mynd-
ast mikill hiti þannig
að ljóst er að mikil
orka hverfur út í busk-
ann auk þess sem
reykurinn getur valdið
skaða og óþægindum
þeim sem ekki ganga
heilir hvað varðar
heilsu í öndunarfær-
um. Talið var að orkan
sem losnaði í brun-
anum á Mýrunum árið
2006 hafi numið 200
MW þegar mest var.
Auk þess er reykjarlyktin sterk og
getur setið lengi í lofti og sem lykt af
fötum. Talið var að þar hafi brunnið
um 100 km2 af landi. Þingvallavatn er
rúmir 80 km2. Sinueldarnir á Mýrum
eru líklega þeir mestu í Íslandssög-
unni. Eldarnir fóru yfir um tvöfalt
stærra svæði en byggt er í Reykja-
vík. Hér er einnig um mikla loft-
mengun að ræða og mikið kolefni fer
út í andrúmsloftið. En það er hlutur
sem skoða verður vandlega vegna
hlýnunar jarðar.
Sinubruna ætti því að banna alfar-
ið. Skaðsemi sinubruna er alvarleg
loftmengun, auk þess að bæta lítið
landgæði.
Sé litið á búskaparhætti eins og þeir
eru í dag hefur landnotkun tekið mikl-
um breytingum á liðnum áratugum.
Búin verða sérhæfðari, þ.e. eingöngu
eða að mestum hluta með „hreinan“
bústofn nautgripa, sauðfjár eða hrossa
og sauðfjár saman. Beitarnýting er því
orðin allt önnur en var.
Sé land þurrt þegar brennt er geta
þúfur og börð brunnið og opnað sár
er leiða til uppblásturs á viðkvæmum
svæðum. Aukinn uppblástur er ekki
það sem við þurfum í dag en í varnir
gegn uppblæstri er varið talsverðum
fjármunum til Landgræðslu ríkisins.
Ég efast stórlega um að Land-
græðslan vilji sjá bruna í löndum sín-
um. ,,Sinubruni um vorið og brunnu
löndin víða mjög til skemmda og
skaða, skógar og hrifhrís, því það bar
svo við, eldurinn varð óvíða stilltur“.
Skarðsannáll.
Á seinni árum hafa landeigendur
verið hvattir til skógræktar og hafa
margir þeirra snúið sér í miklum
mæli að slíkri landnotkun. Veitt er
fjárframlag til þeirrar ræktunar í
formi styrkja til plöntukaupa, gerð
vegslóða, girðinga, skipulagningar
lands og e.t.v. fleira. Þessi stuðn-
ingur hefur stuðlað að
mikilli gróðursetningu
trjáplantna á liðnum ár-
um.
Þegar kveikt er í sinu
verður ekki séð með
vissu hvaða land brenn-
ur. Vindátt getur breyst
og eldur leitað til ann-
arra átta en í upphafi
var ætlað. Oft verður
lítt við ráðið hvert eld-
urinn fer og aðgerðir til
slökkvistarfs erfiðar
bæði hvað varðar vatns-
söfnun og aðkomu
þannig að lítt verður við
ráðið (samanber brun-
ann á Mýrunum). Ég
ætla engum að brenna
land nágrannans vilj-
andi en oft verður því
ekki forðað ef af stað er
farið. „Eldurinn hljóp í
skóginn. Brann sá skóg-
ur fyrst allur, er Ölkofri
átti, en síðan hljóp eldur
í þá skóga, er þar voru
næstir, og brunnu skóg-
ar víða um hraunið. Er
þar nú kallað á Sviðn-
ingi“ (Ölkofra saga).
Með friðun lands og
plöntun á skógi getur orðið mikil
sinumyndun en bruni á slíku landi
hefur mikið tjón í för og margra ára
starf fer þar fyrir lítið. Ætla má að
kostnaður á ha lands í bændaskóg-
rækt sé um kr. 200.000. Af því eru
framlög í ýmsum myndum um 95%.
Það eina „jákvæða“ við sinubruna
er að landið fær fallegan grænan lit
ef brennt er á góðum tíma og er að
einhverju aðgengilegra fyrir beit-
arpening, annað jákvætt verður vart
sagt um þessa aðgerð og vildi ég sjá
að alfarið yrði bannað að brenna
sinu. Eg veit ekki hvort uppskera
verður nokkuð meiri þó brennt sé.
Sveitarfélög hafa ályktað gegn sinu-
bruna, samanber tillögu Eyjafjarð-
arsveitar: „Sveitarstjórn Eyjafjarð-
arsveitar vill að gefnu tilefni lýsa því
yfir að hún telur sinubrennur í þéttri
byggð eins og víða er í sveitarfé-
laginu og næsta nágrenni þess engan
veginn ásættanlegar. Hún telur að
slíkar brennur brjóti í raun alltaf
gegn ákvæðum laga nr. 61/1992, um
sinubrennur og meðferð elds á víða-
vangi, sbr. 2. gr. þeirra laga sbr.
einnig ákvæði í reglugerð við þau lög
þar sem m. a. segir að aldrei megi
brenna sinu þar sem almannahætta
stafar af.“ Bruna á sinu á að banna
undantekningalaust og vona eg að
landbúnaðarráðherra komi slíku
banni á með nýrri lagasetningu hið
fyrsta og helst á þessu ári.
Það væri fróðlegt að sjá skoðanir
manna á þessu máli.
Sinubruni – hryðju-
verk í meðferð lands
Ævarr Hjartarson skrifar
um sinubruna
Ævarr Hjartararson
» Sinubruni
hefur lengi
tíðkast á vorin
en er í besta falli
gagnslaus.
Hætta er á
gífurlegu tjóni í
skóglendum.
Sinubrennu ætti
alfarið að banna
með lögum.
Höfundur er fyrrverandi ráðunautur í
Eyjafirði.
Á ÞESSARI öld má reikna með að
íbúum jarðarinnar fjölgi um ein-
hverja milljarða. Þetta hefur margar
ófyrirséðar hliðarverkanir og vanda-
málin verða umfangsmeiri og flóknari
að leysa. Líklega verð-
ur það ærið verkefni að
brauðfæða þjóðir
heimsins enda ýmis
teikn á lofti hvað það
varðar.
Eitt af grundvall-
armarkmiðum hverrar
sjálfstæðar þjóðar er að
framleiða sem mest af
matvælum í sínu eigin
landi. Íslendingar flytja
nú þegar inn mjög mik-
ið af þeim mat sem
þjóðin þarfnast. Sé þjóð
öðrum háð um matvæli
sem nemur 70-80% hitaeininga er
tæplega hægt að tala um sjálfstæði á
því sviði.
Matvælafrumvarpið sem nú liggur
fyrir Alþingi og kveður á um innflutn-
ing á hráu kjöti stefnir landbún-
aðinum og allri atvinnu honum
tengdri í mikla hættu. Í umræðunni
að undanförnu hafa menn sett upp
falsaðar tölur og meta lítils dýra-
vernd, vörugæði, umhverfissiðfræði
og þjóðmenningu og tala einungis um
það hvað matarverð muni lækka í
krónum talið.
Landbúnaður á Íslandi býr við ým-
is forréttindi og m.a. það að landið er
eyja sem er langt úti í hafi í góðri fjar-
lægð frá loftmengun Evrópu þar sem
mengun eykst hraðar en meng-
unarvarnir.
Íslenska vatnið er ein af auðlindum
þessa lands en milljónir dýra í heim-
inum hafa ekki aðgang að hreinu
vatni. Gríðarlegur fjöldi þeirra þarf
að drekka úr drullupollum til þess að
lifa eða fær vatn úr menguðum jarð-
vegi. Sömu dýr eru fóðruð á jurtum
sem hafa verið meðhöndlaðar með
skordýraeitri en efna-
notkun í landbúnaði er
vaxandi í mörgum
heimsálfum.
Það væri ósanngjarnt
að segja að ekki sé vel
hugsað um skepnur í
Evrópu en því miður er
þar oft farið framhjá
dýraverndunarlögum
og búfénaður treðst í
þröngum stíum og get-
ur ekki lagst til hvíldar.
Sömu dýr eru e.t.v. flutt
á milli landa þúsundir
kílómetra til slátrunar í
hitasvækju og illa loftræstum bílum.
Þá gengur sýkt kjöt og ósýkt kjöt
kaupum og sölum og milliliðir reyna
að græða peninga með því að breyta
upprunamerkingum.
Það fólk sem stundar landbúnað á
Íslandi í dag er opið fyrir framförum
og nýjungum og vill starfa í sátt við
þjóðina og taka þátt í því að brauð-
fæða hana. Verkþekking er mikil í
starfsgreininni og byggðin í landinu
skiptir alla máli og störf í sveit skapa
störf í þéttbýli.
Verð á matvælum er víða mjög
hækkandi og á þessum vetri hafa
áhyggjur af brauði heimsins vaxið hjá
mörgum þjóðum sem ef til vill geta
leitt til átaka og enn hærra verðs.
Uppskerubrestur af völdum flóða og
þurrka veldur vandamálum og rækt-
un korns til eldneytisframleiðslu hef-
ur haft áhrif á verðmyndun matvæla.
Sjálfstæð þjóð eins og Íslendingar
hlýtur að vilja framleiða sem mest
sjálf en fyrir landbúnaðinn og neyt-
endur er það mikið óöryggi að búa við
óheftan innflutning á hráu kjöti. Þar
er ekki bara átt við sjúkdómahættu
fyrir innlendan búpening heldur líka
hrun í byggðum landsins og það er
ekkert sjálfsagt að allur matur finnist
alltaf í hillum búðanna um ókomna
framtíð. Íbúar landsins vilja innlenda
framleiðslu og því er það gegn þjóð-
arvilja að fara að flytja inn hrátt kjöt
sem fórnar ímynd okkar og sérstöðu.
Ég skora á forystumenn af-
urðastöðva, bænda, neytenda og
verkalýðsfélaga að taka höndum
saman til þess að koma í veg fyrir að
gerð verði mistök sem erfitt verður
að bæta fyrir því fátt er mikilvægara
en að standa vörð um okkar innlendu
matvælaframleiðslu. Íslendingar
hljóta að geta flutt út landbún-
aðarvörur undir merkjum hreinleika
þó svo að þeir flytji ekki inn hrátt
kjöt. Flestar þjóðir verja sinn land-
búnað og mættum við taka Nýsjá-
lendinga okkur til fyrirmyndar í þeim
efnum.
Stöndum vörð um innlenda
matvælaframleiðslu
Atli Vigfússon er á móti
innflutningi á hráu kjöti » Þegar rætt er um
matarverð þarf
líka að tala um dýra-
vernd, vörugæði,
umhverfissiðfræði og
þjóðmenningu.
Atli Vigfússon
Höfundur starfar við landbúnað.
www.svfr.is
Fyrsta flokks
veiði
ÍS
L
E
N
S
K
A
/S
IA
.I
S
/S
V
F
4
19
73

04
/0
8
NORÐURÁ Í BORGARFIRÐI
Fegurst íslenskra laxaveiðiáa. Fyrsta flokks þjónusta
í veiðihúsinu við Rjúpnahæð. Nokkrar stangir lausar í júní.
LAXÁ Í AÐALDAL – Nes og Árnes
Mesta stórlaxasvæði landsins á opnum markaði í fyrsta sinn
í yfir 30 ár. Huggulegt veiðihús við Árnes með þjónustu.
Laust 21.-24. ágúst – eina lausa hollið.
LAXÁ Í KJÓS
Stutt frá Reykjavík – glæsileg aðstaða.
Laust 22.-25. júní – eina lausa hollið.
LANGÁ Á MÝRUM
Ein gjöfulasta laxveiðiá landsins. Gott veiðihús með þjónustu.
Opnun 20.-22. júní er laus sem og nokkrir dagar í september.
Kynnið ykkur málið og verðið kemur þægilega á óvart.
Allar upplýsingar á heimasíðu okkar www.svfr.is
og í síma 568 6050.