Morgunblaðið - 06.07.2008, Blaðsíða 13

Morgunblaðið/Golli
er sjúkdómurinn
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 6. JÚLÍ 2008 13
VÍS greiðir ekki bætur vegna:
 Sjúkdóms, aðgerðar eða annars vátrygging-
aratburðar sem rekja má beint eða óbeint til ástands
barns, stjúp- eða fósturbarns fyrir gildistöku vátrygg-
ingarinnar sem vátryggður vissi eða mátti vita um. Með
sama hætti greiðast ekki bætur vegna sjúkdóms, að-
gerðar eða annars vátryggingaratburðar sem sann-
anlega má rekja til ástands barns fyrir þann tíma er vá-
trygging tekur gildi þ.e. við tveggja ára aldur eða
þriggja mánaða aldur eftir því sem við á sbr. c. lið 1.
mgr. 86. gr. laga um vátryggingarsamninga nr. 30/2004, enda aflar félagið ekki upplýsinga um
heilsufar barnsins.
 Krabbameins, heila- og mænusiggs, heyrnarmissis og heilahimnubólgu, sem greinist á fyrstu
þremur mánuðum eftir gildistöku vátryggingarinnar.
 Sjúkdóms, aðgerðar eða annars vátryggingaratburðar ef vátryggður lifir ekki að minnsta
kosti í þrjátíu daga frá því að hann greinist með sjúkdóm, aðgerð var framkvæmd eða annar vá-
tryggingaratburður átti sér stað. Sama gildir um vátryggð börn, stjúp- og fósturbörn.
 Sjúkdóms, aðgerðar eða annars vátryggingaratburðar sem beint eða óbeint er af völdum
kjarnabreytingar, jónandi geislunar, mengunar af geislavirkum efnum, kjarnaeldsneytis og
kjarnaúrgangsefnis eða af völdum styrjaldar, innrásar, uppþots, verkfalls eða svipaðra aðgerða.
 Sjúkdóms, aðgerðar eða annars vátryggingaratburðar sem beint eða óbeint er af völdum jarð-
skjálfta, eldgosa, skriðufalla, snjóflóða eða annarra náttúruhamfara.
 Sjúkdóms nema greining hafi verið samþykkt af íslenskum sérfræðingi í viðkomandi sérgrein.
Engar bætur
Stéttarfélögum innan ASÍ er skylt að reka sjúkrasjóði.
Sjúkrasjóður veitir félagsmönnum fjárhagslegan stuðn-
ing vegna veikinda, slysa eða annarra tiltekinna áfalla
sem þeir, börn eða makar verða fyrir. Sumir sjúkrasjóð-
ir veita líka styrki til líkamsræktar, sjúkraþjálfunar,
krabbameinsskoðunar, gleraugna- og heyrnatækja-
kaupa.
Þeir sem verða fyrir slysi eða veikjast eiga rétt á dag-
peningum í a.m.k. 4 mánuði. Þá greiða sjúkrasjóðir dag-
peninga í a.m.k. 3 mánuði ef barn eða maki veikjast.
Dagpeningarnir eiga, að viðbættum bótum almannatrygginga og lögbundinna trygginga,
að vera a.m.k. 80% af heildarlaunum. Greiðslur sjúkrasjóða mega vera hærri en þetta og til
lengri tíma en það fer að nokkru eftir stærð og bolmagni stéttarfélags. Stéttarfélögum er
heimilt að ákveða hámark dagpeninga, en það má ekki vera lægra en 250.000 krónur á mán-
uði.
Sjúkradagpeningar
Hægt er að sækja um sjúkradagpeninga frá Tryggingastofnun. Vottun vinnuveitenda og
læknis eru forsenda þess að sjúkradagpeningar séu greiddir. Fullir sjúkradagpeningar eru
1040 krónur á dag auk 285 króna á hvert barn á dag. Sjúkradagpeningar eru greiddir í 365
daga, en dreifa má greiðslum yfir tvö ár. Samkvæmt upplýsingum frá Tryggingastofnun eru
sjúkradagpeningar oftast hugsaðir sem neyðarúrræði þegar greiðslur úr sjúkrasjóði stétt-
arfélags eru gengnar til þurrðar.
Sjúkrasjóðir og sjúkradagpeningar
opna hjartaaðgerð. Læknar róa sem
sagt öllum árum að því að koma fólki
með kransæðastíflu í þræðingu en
tryggingafélögin undanskilja þá
meðferð bótum.
Bara skipti, ekki viðgerð
 Greiddar eru bætur vegna hjarta-
lokuaðgerðar en það er „skurð-
aðgerð framkvæmd til að koma fyrir
gervilokum í stað einnar eða fleiri
hjartaloka. Í þessu felst að gerviloku
er komið fyrir í stað ósæðar-, mítur-,
lungnaæðar- eða þríblöðkuloku
vegna lokuþrengsla eða lokuleka eða
hvorutveggja.“
Undanskilin er lokuviðgerð, loku-
skurður og lokuvíkkun eða ummynd-
un.
Þetta þýðir að fólk á aðeins rétt á
bótum sé skipt um hjartaloku, ekki
gert við hana. Læknirinn, sem rætt
var við, segir lokuskipti vissulega al-
gengari en lokuviðgerð en eigi að síð-
ur fari alltaf nokkrir sjúklingar í
slíka aðgerð hérlendis á ári hverju
og geti verið heillengi frá vinnu í
kjölfarið. Endurhæfing geti tekið
mánuði. Það fólk á ekki rétt á bótum.
 Greiddar eru bætur vegna skurð-
aðgerðar á ósæð en það er aðgerð
sem „framkvæmd er vegna lang-
vinns sjúkdóms í ósæð og nauðsyn-
leg er til að fjarlægja hinn sjúka
hluta ósæðar og koma fyrir æðabót í
hans stað. Með ósæð er hér átt við
hina eiginlegu ósæð í brjóst- og kvið-
arholi en ekki hliðargreinar henn-
ar.“
Læknirinn segir þetta orðalag at-
hyglisvert en þegar ósæðin kemur
niður í mjaðmagrind greinist hún í
tvennt, svonefndar meginlær-
slagæðar. Það er mjög þekkt fyr-
irbæri að gúll komi á ósæðina á þeim
stað og gúllinn nái niður á megin-
slagæðarnar sem hún klofnar í og
fólk þurfi á aðgerð að halda. Mun
hún, að sögn læknisins, vera alveg
jafnstór og aðgerð á hinni eiginlegu
ósæð. En fyrir þeirri aðgerð er fólk
ekki tryggt miðað við orðalag skil-
málanna.
 Greiddar eru bætur vegna heila-
blóðfalls/slags. Það er „sérhvert
heilaæðatilfelli er veldur tauga-
einkennum sem vara í meira en 24
klukkustundir og felur í sér drep í
heilavef, blæðingu eða segarek frá
uppsprettu utan heilans. Staðfesting
á skertri taugastarfsemi í a.m.k. þrjá
mánuði þarf að liggja fyrir.“
Undanskilið er skammvinnt blóð-
þurrðarkast í heila og einkenni frá
taugakerfi vegna mígrenis.
Læknirinn, sem blaðið ræddi við,
segir algengt að fólk „skjóti“ litlum
blóðtöppum upp í höfuðið sem valdi
einkennum sem gangi til baka á
nokkrum klukkustundum, yfirleitt
innan við sólarhring. Þetta heitir
TIA-kast á læknamáli. Fólk getur
fengið mikil einkenni af þessum litlu
blóðtöppum, bæði misst mátt í lík-
amshlutum og orðið mjög sljótt og
utangátta, enda þótt það nái heilsu
fljótt aftur. Læknirinn bendir hins
vegar á að ýmsir gangi ekki aftur í
sömu störf eftir kast af þessu tagi,
svo sem flugmenn og bifreiðastjórar,
enda séu líkur á að köstin endurtaki
sig. Það fólk á ekki rétt á trygg-
ingabótum.
Ýmis krabbamein
undanskilin
 Greiddar eru bætur vegna
krabbameins. Skilgreiningin á því
er: „illkynja æxli sem einkennist af
stjórnlausum vexti og dreifingu ill-
kynja fruma og ífarandi vexti í vefi.
Sjúkdómsgreiningu verður að stað-
festa með sérstakri vefjagreiningu.
Hvítblæði og illkynja sjúkdómar í
eitlum svo sem Hodgkinssjúkdóm-
urinn falla einnig undir þessa skil-
greiningu.“
Allmargt er undanskilið:
1. Öll CIN-stig (innanþekjuæxl-
isvöxtur í leghálsi). Þetta undan-
skilur því krabbamein sem skimað
er fyrir hjá Krabbameinsfélagi Ís-
lands þar sem tekið er leghálsstrok
hjá öllum konum yfir 20 ára aldri á
tveggja ára fresti.
2. Öll forstig illkynja æxlis.
3. Krabbamein sem ekki vex ífarandi
(þ.e. setbundið krabbamein). Þarna
er vísað til krabbameins sem dreifir
sér ekki en getur orðið mjög fyr-
irferðarmikið og valdið alvarlegum
einkennum þannig að ekki verður
hjá skurðaðgerð komist.
4. Krabbamein í blöðruhálskirtli,
stig 1 (T1a, 1b, 1c).
5. Húðkrabbamein, þar með talin
illkynja sortuæxli, stig 1A (T1a,
N0, M0). T stendur fyrir æxli, N
fyrir eitla og M fyrir meinvörp.
Allt er þetta sumsé undanskilið
bótum nema fyrsti flokkur af
þremur þar sem æxlið er al-
gjörlega staðbundið og hvergi
finnst merki um að krabbameinið
hafi dreift sér (þykkt æxlis má ein-
ungis vera <0,75 mm).
6. Krabbamein þegar alnæm-
isveiran er til staðar.
 Greiddar eru bætur vegna góð-
kynja heilaæxlis. Þar er átt við
„brottnám góðkynja heilaæxlis í
svæfingu sem leiðir til viðvarandi
skerðingar á heilastarfsemi eða ef
það er óskurðtækt og leiðir jafn-
framt til viðvarandi skerðingar á
taugastarfsemi.“
Allar blöðrur, hnúðar, vanskapanir
á slagæðum eða bláæðum heilans,
blóðkúlur og æxli í heiladingli eða
mænu eru undanskilin.
Að sögn læknisins eru þessar
aðgerðir misalgengar en geta þýtt
að fólk sé frá vinnu í tvo til fjóra
mánuði, jafnvel lengur. Það verður
einnig að teljast líklegt að fólk geti
orðið óvinnufært þar sem skilmál-
arnir fela í sér að þessir sjúkdómar
og aðgerðir leiði til viðvarandi
skaða á taugastarfsemi. En fólk fær
engar bætur.
Tvö köst nauðsynleg
 Greiddar eru bætur vegna heila-
og mænusiggs (MS). Sá sjúkdómur
er skilgreindur með eftirfarandi
hætti í skilmálum: „Ótvíræð grein-
ing heila- og mænusiggs gerð af sér-
fræðingi í taugasjúkdómum sem
starfar á viðurkenndum spítala.
Hinn tryggði verður að hafa haft
einkenni um afbrigðilega tauga-
starfsemi samfellt í að minnsta kosti
6 mánuði eða að minnsta kosti tvö
tilfelli, klínískt staðfest (hvort um
sig með einkennum í að minnsta
kosti 24 klukkustundir, með að
minnsta kosti eins mánaðar millibili
og frá ólíkum svæðum í mið-
taugakerfinu). Þetta þarf að vera
staðfest með dæmigerðum einkenn-
um afmýlingar; röskun á hreyfigetu
og skynjun, svo og dæmigerðum
breytingum sem fram koma við seg-
ulómun (MRI).“
Læknirinn, sem Morgunblaðið
leitaði til, segir algengasta birting-
arform MS-sjúkdómsins eitt kast,
síðan sé sjúklingur oft einkennalaus
í dágóðan tíma. Fólk geti jafnvel
verið einkennalaust í mánuði eða ár
eftir fyrsta kastið. Lækninum þykja
þessir skilmálar fyrir vikið augljós
mismunun.
 Greiddar eru bætur vegna hreyfi-
taugahrörnunar (MND) en um