Morgunblaðið - 18.07.2008, Blaðsíða 24

24 FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
✝ Bergsteinn Giz-urarson fæddist
í Reykjavík 29. nóv-
ember 1936. Hann
lést 9. júlí síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Gizur Berg-
steinsson hæstarétt-
ardómari, f. 18. apr-
íl 1902, d. 26. mars
1997 og Dagmar
Lúðvíksdóttir hús-
freyja, f. 26. desem-
ber 1905, d. 14.
september 1997.
Foreldrar Gizurar
voru Bergsteinn Ólafsson, bóndi
og oddviti, og Þórunn Ísleifsdóttir,
húsfreyja á Árgilsstöðum í Hvol-
hreppi. Foreldrar Dagmarar voru
Lúðvík Sigurður Sigurðsson, út-
gerðarmaður og kaupmaður í
Neskaupstað, og Ingibjörg Þor-
láksdóttir húsfreyja.
Bergsteinn kvæntist Mörtu
Bergmann félagsmálastjóra 19.
ágúst 1966. Foreldarar hennar
voru Sigþrúður Friðriksdóttir
húsfreyja, f. 1. desember 1918, d.
verkfræðingur hjá varnarliðinu á
Keflavíkurflugvelli 1962-3 og hjá
borgarverkfræðingi Reykjavíkur
1963-4. Hann var deildarverk-
fræðingur hjá varnarliðinu 1965-
71, við áætlanadeild Rafmagns-
veitna ríkisins 1972-3 og við áætl-
anadeild Vita- og
hafnamálastofnunar 1974-86.
Bergsteinn var skipaður bruna-
málastjóri ríkisins 1986 og gegndi
því embætti allt til er hann lét af
störfum í árslok 2000. Hann var
formaður BVFÍ 1975-7 og skip-
aður í orkusparnaðarnefnd 1981.
Áhugamál Bergsteins voru fjöl-
breytt. Hann hafði frá unga aldri
mikinn áhuga á trjárækt og stund-
aði alla tíð útivist af ýmsum toga.
Uppruni Íslendinga og íslensk
mannanöfn voru honum hugleikin,
en þessi áhugi beindist jafnframt
að þjóðflutningum fyrri alda og
sögu bogans og hafði hann í smíð-
um bækur um þessi efni er hann
lést.
Útför Bergsteins fer fram frá
Dómkirkjunni í Reykjavík í dag og
hefst athöfnin klukkan 11.
8. júní 2008, og Arne
Halvdan Bergman
kaupmaður í Gauta-
borg, f. 25. júlí 1915,
d. 28. febrúar 1982.
Sonur Bergsteins og
Mörtu er Gizur lög-
fræðingur, f. 15. nóv-
ember 1973, kvæntur
Bylgju Kærnested
hjúkrunarfræðingi, f.
5. ágúst 1973. Börn
þeirra eru Þórunn
María, f. 15. desem-
ber 1996, Bergsteinn,
f. 9. október 2001 og
Ólafur Árni, f. 4. september 2006.
Bergsteinn gekk í Mennta-
skólann í Reykjavík og varð stúd-
ent þaðan 1956. Hann lauk fyrri
hluta prófi í verkfræði frá Háskóla
Íslands 1959, prófi í bygg-
ingaverkfræði frá Danmarks
Tekniske Højskole í Kaupmanna-
höfn 1962 og stundaði framhalds-
nám við University of California í
Berkeley 1964-5. Á starfsævi sinni
lagði Bergsteinn stund á verk-
fræðistörf. Hann starfaði sem
Fráfall tengdaföður míns, Berg-
steins Gizurarsonar, kemur sem
reiðarslag. Mig langar að minnast
hans með fáeinum orðum. Berg-
steinn var einstakur maður. Ég get
ekki hugsað mér betri tengdaföður
og umfram allt var hann börnum
okkar Gizurar einstakur afi. Hann
var hlýr, glaðlegur og alltaf til staðar
fyrir þá sem stóðu honum næst. Ég
hef fáa hitt sem höfðu eins mikið dá-
læti af börnum og hafði nærvera
hans góð áhrif á börnin. Hann var því
sérlega liðlegur þegar kom að því að
passa barnabörnin. Við bjuggum um
tíma í London og þá sem oftar bauð
hann fram aðstoð sína og var eins og
hann sjálfur sagði „au pair“. Það var
ánægjulegt fyrir okkur öll að hafa
Bergstein þennan tíma og honum
fylgja góðar minningar. Bergsteinn
tengdist börnunum vel á þessum
tíma og þegar við fluttum heim hélt
hann áfram að hitta okkur eins og
hann gat og kom til dæmis alla
morgna og fór með Bergstein í leik-
skólann og síðar Ólaf Árna til dag-
mömmunnar. Það er erfitt að hugsa
til þess að þessi tími sé liðinn. Við
nutum góðs af þekkingu og áhuga
hans á mannkynssögu og á ferðalög-
um var hans sem fyrsta flokks leið-
sögumaður um alls kyns hluti. Hann
las alltaf mikið og var mikil áhuga-
maður um þjóðflutninga, sögu bog-
ans, mannanöfn og svo mætti lengi
telja. Hann átti mikið bókasafn um
þessi hugðarefni en í því sambandi
hafði hann jafnframt eignast nokkra
boga og bogahringi og var í þann
mund að ljúka við að skrifa bók um
sögu bogans þegar hann lést. Berg-
steinn var mikill hestamaður og átti
orðið góðan hóp hrossa. Hann reið
gjarnan um landið sitt í Rangárvalla-
sýslu. Þar dáðist hann af þeim þús-
undum trjáa sem hann hafði gróð-
ursett enda mikill áhugamaður um
tjárækt. Síðustu árin reið Þórunn
María mikið út með afa sínum og nú í
sumar hafði hann einnig tekið Berg-
steins nafna sinn með sér í hesta-
mennskuna báðum til mikillar
ánægju. Það er mikill söknuður að
skilja við Bergstein og vil ég þakka
honum samfylgdina. Hvíl í friði.
Bylgja Kærnested.
Bergsteinn bróðir minn er fallinn
frá. Ég sakna góðs bróður, sem átti
sér svo mörg merkileg áhugamál. Að
þeim vann hann, og honum hefði átt
að endast ævin til að ljúka þeim.
Allt fram á unglingsár lét bróðir
minn fremur lítið fara fyrir sér, en
sótti síðan í sig veðrið. Lestur léttra
skáldsagna var honum hugleikinn og
lestrarhraði hans var tífaldur á við
minn. Á þessum árum þóttist ég,
yngri bróðir hans, sem þrautreyndur
var í áflogum, hafa í fullu tré við
hann. Á því varð breyting, þegar
hann fimmtán ára gamall fór sum-
arlangt í símavinnu á Vestfjörðum.
Vinnuflokkurinn svaf í tjöldum og
hélt á símastaurum yfir fjöll og firn-
indi. Og þegar bróðir minn kom úr
þeirri vist, var hann orðinn rammur
að afli, svo að ég hélt ekki lengur
uppteknum hætti.
Bergsteinn átti hóp góðra og
skemmtilegra félaga, sem allir fóru í
byggingarverkfræði, fyrst hér heima
við Háskóla Íslands og síðan í Kaup-
mannahöfn. Þetta voru „groddarnir“
svokölluðu. Að loknu prófi gegndi
hann fyrst starfi hjá Hafnarmála-
stofnun en síðan sem brunamála-
stjóri og hafði því allsherjareftirlit
með brunavörnum á landinu. Gegndi
hann því starfi af miklum myndug-
leika. Komst hann því ekki hjá því, að
stundum skærist í odda, þegar fram-
fylgja þurfti af einurð lögboðnum
kostnaðarsömum aðgerðum til að
fyrirbyggja brunatjón.
Bergsteinn bjó yfir frumlegu vís-
indalegu hugviti. Kristján Eldjárn
forseti sýndi eitt sinn í sjónvarps-
þætti nokkra forngripi, sem hann
kvaðst ekki vita til hvers hefðu verið
notaðir til forna. Meðal þeirra var
beinhringur, er fundizt hafði austur
við Rangá. Bergsteinn átti kollgát-
una, að hringurinn hefði verið not-
aður til að hlífa fingri bogamanns.
Hinir fornu bogar voru háskaleg
vopn, sem mikið afl þurfti til að
spenna. Bogi Gunnars á Hlíðarenda
mun hafa verið slíkt vopn. Mér skilst
að hugmyndin hafi vitrazt Bergsteini
í draumi, þegar hann svaf í sumarbú-
stað sínum á Hestaþingshól við
Rangá. Bezt sýnist mér honum hafa
liðið þegar hann var þar að gróður-
setja skóg eða sinna hestum sínum. Í
raun varð hann æ meira náttúrubarn
eftir því sem á ævina leið.
Nú hefur bróðir minn nú gengið á
fund Gunnars á Hlíðarenda og Njáls
á Bergþórshvoli – allt of snemma. Ég
votta Mörtu og Gizuri samúð, sem og
Bylgju og barnabörnunum og fjöl-
skyldunni allri. Blessuð sé minning
hans.
Sigurður Gizurarson.
Það er með söknuði og trega en
jafnframt þakklæti og hlýju að ég
kveð mág minn Bergstein Gizurar-
son. Bergsteinn var fjölhæfur mað-
ur, verkfræðingur, athafnamaður,
fræðimaður, bóndi, útivistarmaður
og einstakur fjölskyldumaður. Það
er ógerningur að gera ævi Berg-
steins full skil í stuttri minningar-
grein en þó langar mig að gera örlitla
tilraun að minnast þess manns sem
var sem stóri bróðir okkar bræðra.
Bergsteinn giftist Mörtu systur þeg-
ar ég er rétt 7 ára. Við bræður vorum
strax uppveðraðir af þessum nýja að-
ila í fjölskyldunni enda var hann
rúmum 20 árum yngri en faðir okkar
og helstu frændur og fullur af atorku
og nýjum hugmyndum, fulltrúi ann-
arrar og nýrrar kynslóðar. Það kom
líka fljótt i ljós að Bergsteinn var
barngóður og hafði sérstak lag á að
vinna hugi og hjörtu hinnar ungu
kynslóðar. Hann var óspar og gjöfull
á sinn tíma og alltaf þegar tækifæri
gafst var hann tilbúinn að draga okk-
ur með sér enda þurfti nú oft að ýta
við okkur enda ekki vanir svona „ak-
tívíteti“. Það var farið á skíði í Skála-
felli, hraðbátaferðir á Hreðavatni,
reiðtúra við Rangá og þeyst á skaut-
um á Þingvallavatni svo eitthvað sé
nefnt. Síðar meir var gott að eiga
Bergstein að þegar við bræður vor-
um að leita okkur að sumarvinnu.
Það er því óhætt að segja að Berg-
steinn hafi haft mikil og góð áhrif á
þessa ungu mága sína enda ekki leið-
um að líkjast. En það voru ekki að-
eins við bræður sem nutum athygli
og umhyggju Bergsteins, þar í hópi
voru líka bræðrabörn hans sem hon-
um þótti afskaplega vænt um og í
raun allur hans frændgarður enda
var Bergsteinn einstaklega ættræk-
in og hlúði vel að ættartengslum.
Bergsteinn var ástkær og farsæll
fjölskyldumaður. Þó hann hafi verið
að mörgu ólíkur Mörtu þá mynduð
þau heild sem var stærri og sterkari
en þeir helmingar sem þar runnu
saman. Þau hjón báru alltaf mikla
virðingu fyrir hvort öðru og Berg-
steini varð tíðrætt um hversu hepp-
inn hann hafi verið að eignast hana
Mörtu sína. Þeim auðnaðist einn son-
ur, Gizur, sem þau bæði tóku miklu
ástfóstri við. Sérstaklega var gaman
að sjá hversu samrýmdir þeir feðgar
voru og sterkum tengslum þeir
bundust enda bar aldrei skugga á
þeirra samband. Þegar sonarbörnin
komu í heiminn tók Bergsteinn afa-
hlutverkið að sér svo um munaði.
Aðdáunarvert var að fylgjast með
hvernig hann umvafði barnabörnin
ástúð og umhyggju. Hann var alltaf
boðinn og búinn að aðstoða foreldr-
ana þegar á þurfti og mikið fannst
krökkunum gaman að vera með afa
enda var afi svo þolinmóður og
skemmtilegur og alltaf að skipu-
leggja útivistarferðir. Gestrisni og
ljúfmennska var Bergsteini í blóð
borið. Heimili þeirra hjóna stóð alltaf
opið fyrir gesti og gangandi að göml-
um íslenskum sið. Það voru ekki ófá
árin sem stórfjölskyldan eyddi að-
fangadagskvöldi eða áramótum hjá
Mörtu og Bergsteini og þá var alltaf
höfðinglega veitt í mat og drykk. Að
lokum vil ég minnast hversu vel
Bergsteinn reyndist tengdamóður
sinni og föður mínum allt frá fyrstu
kynnum til síðasta dags. Blessuð sé
minning um góðan dreng.
Andri Geir Arinbjarnarson.
Það var okkur bræðrum mikið
reiðarslag er við fréttum að Berg-
steinn mágur okkar hafði látist af
slysförum. Hann kom inn í líf okkar
bræðra þegar við vorum 4 og 5 ára
gamlir. Við uppgötvuðum strax að
hann var þessi sanna ofurhetja sem
ungir strákar heillast af. Hann
stundaði furðulegar íþróttir eins og
köfun og sjóskíði. Hann gat gengið á
höndum og var með skjaldböku sem
gæludýr. Það átti sko enginn kafara-
byssu nema Bergsteinn og James
Bond.
Bergsteinn gaf sér tíma til að
kynnast áhugamálum okkar og hafði
mikla ánægju af því að taka okkur
með í sínar ævintýraferðir hvort sem
það var að sigla á gúmmíbát á Hreða-
vatni, fara í jeppaferð að vetri til eða
í útreiðartúr að sumri. Við bræður
gátum síðan endalaust verið að segja
vinum okkar frá öllum þessum æv-
intýrum.
Bergsteinn var í mörgu langt á
undan sinni samtíð. Hann kom heim
frá námi í Californíu fullur af hug-
myndum og nýjungum. Hann smíð-
aði trépall í garðinum þegar Íslend-
ingar voru flestir með hellulagðar
stéttir. Þar grilluðum við nauta-
steikur á kolagrilli sem þá var
óþekkt hér á landi. Hann flutti inn
forláta sumarhús frá Kanada sem
hann reisti í landi Árgilsstaða í
Rangárþingi. Seinna fórum við í
gróðursetningarferðir í sumarbú-
staðinn þar sem við lærðum öll
helstu handtök við skógrækt og
hjálpuðum við að koma ógrynni af
græðlingum í sandinn. Allt var þetta
skemmtun og leikur en það var ekki
fyrr en seinna sem við áttuðum okk-
ur á því hversu mikið við höfðum
lært af því að vinna sem einn sam-
stilltur hópur undir öruggri verk-
stjórn Bergsteins. Fyrir hans til-
stuðlan gátum við gengið að öruggri
sumarvinnu öll menntaskólaárin.
Það var því engin tilviljun að það
fjölgaði verkfræðingum í fjölskyld-
unni. Bergsteinn tileinkaði sér strax
tölvutæknina og var með þeim fyrstu
til að setja upp gervihnattadisk á
húsið sitt. Maður hitti aldrei Berg-
stein án þess að koma fróðari af hans
fundi.
Það hefur verið okkur bræðrum
ómetanlegt veganesti fyrir lífið að
hafa mann eins og Bergstein sem
fyrirmynd í gegnum æskuárin.
Bergsteinn var drengur góður og
reyndist okkur bræðrum og foreldr-
um mikil stoð og stytta og minnumst
við hans með einstöku þakklæti. Við
kveðjum mág okkar með söknuði og
vottum Mörtu, Gizuri, Bylgju og afa-
börnunum okkar innilegustu samúð.
Sturla Arinbjarnarson,
Kolbeinn Arinbjarnarson.
Ég minnist samverustunda með
frænda mínum, Bergsteini Gizurar-
syni, sem nú er horfinn á braut.
Stutt finnst mér síðan ég kom til
Reykjavíkur frá æskuheimili mínu í
Neskaupstað til að setjast í Mennta-
skólann í Reykjavík. Hann var einn
þeirra fyrstu sem greiddu götu mína
á malbiki höfuðstaðarins. Við áttum
við mikið saman að sælda í starfi og
leik. Hann var ærlegur og skemmti-
legur félagi og eftir hann liggur
merkilegt ævistarf. Votta ég honum
virðingu mína og þökk og fjölskyldu
hans samúð að leiðarlokum.
Haukur Bjarnason.
Sá drekkur hvern gleðinnar dropa í grunn,
sem dansar á fákspori yfir grund.
Í mannsbarminn streymir sem aðfalls unn
af afli hestsins og göfugu lund.
Maðurinn einn er ei nema hálfur,
með öðrum er hann meiri en hann sjálfur.
Og knapinn á hestbaki er kóngur um stund,
kórónulaus á hann ríki og álfur.
(Einar Benediktsson.)
Bergsteinn Þór föðurbróðir minn
var náttúruunnandi og naut sín best í
bústað sínum við Hestaþingshól,
sögufrægan stað úr Njálu, í Árgils-
staðalandinu. Þar gat hann horft yfir
fagurt landslagið, farið á hestbak og
átt samverustundir með fjölskyldu
og vinum. Þar var hann sannkallaður
kóngur í ríki sínu. Fyrir nokkrum
dögum sáu systkini mín Bergstein
fyrir austan í óðaönn að smala saman
hestastóði og þá virtist hann hraust-
ur og sterkur. Tíminn þýtur áfram
eins og fákar á fleygiferð yfir grund-
ina. Þótt ég hafi ekki hitt Bergstein
oft upp á síðkastið hugsaði ég mikið
til hans undanfarnar vikur. Ég hafði
samviskubit yfir að vera ekki búin að
koma til hans myndbandi sem ég
hafði í fyrrasumar látið setja yfir á
rafrænt form en það var viðtal við
Dagmar ömmu og Gizur afa sem ég
hafði tekið á sínum tíma. Þar sögðu
þau frá þegar Bergsteinn og Þórunn
á Árgilsstöðum, afi og amma Berg-
steins, seldu Einari Benediktssyni
skáldi, þá sýslumanni Rangæinga,
hestinn Grádogg sem var mikill gæð-
ingur. Ég vissi að Bergsteinn myndi
hafa gaman af þessu en taldi að tím-
inn væri nægur. Að Bergsteinn er nú
horfinn frá okkur minnir mann á að
lífið er hverfult og ef maður slær
hlutum á frest er óvíst að maður fái
tækifæri til að framkvæma það sem
hugur stendur til. Bergsteinn var
mikill áhugamaður um ljósmyndun.
Er við heimsóttum þau Bergstein og
Mörtu varpaði hann myndunum upp
á sýningartjald og leyfði okkur að
njóta með sér. Undanfarin ár skráði
hann samviskusamlega stórviðburði
í fjölskyldunni með myndbandsupp-
tökuvél sem hann var ávallt með á
lofti. Þannig sýndi Bergsteinn fjöl-
skyldu sinni áhuga og tryggði að
mikilvægar stundir í lífi okkar
gleymast aldrei. Bergsteinn og
Marta voru höfðingjar heim að
sækja. Jólatilhlökkun byrjaði oft í af-
mæli Bergsteins 29. nóvember en þá
voru þau Marta búin að gera jólalegt
heima hjá sér og buðu til veislu. Frá
barnæsku man ég eftir kankvísu
brosi Bergsteins sem var svo
skemmtilegur við börnin og gaf sér
tóm til að glettast við þau og veita
þeim eftirtekt. Er við systur komum
einu sinni í afmælið hans og höfðum
ekki gefið okkur tíma til að fara í
sparifötin eftir langt ferðalag sagði
Bergsteinn og brosti: Af hverju kom-
uð þið ekki í fínu kjólunum ykkar?
Okkur þótti vænt um að Bergsteinn
lét sig varða að við værum flottar til
fara. Eftirleiðis gættum við þess að
klæðast sparikjólunum þegar við
fórum í fjölskylduboð.
Við fráfall Bergsteins hefur mynd-
ast stórt skarð. Við systkinin og fjöl-
skyldur vottum Mörtu, Gizuri,
Bylgju, Þórunni Maríu, Bergsteini,
Ólafi Árna, fjölskyldunni allri og vin-
um Bergsteins innilega samúð okk-
ar.
Dagmar Sigurðardóttir.
Ég finn til vanmáttar míns þegar
ég skrifa um æskuvin minn við svo
snöggt og óvænt brottkall hans.
Fyrst verður manni hugsað til alls
þess er maður missir, en svo rennur
upp fyrir manni allt það sem hann
skilur eftir. Því þrátt fyrir allt verða
mikil áhrif ævilangrar sannrar vin-
áttu eftir og maður deilir þeim áfram
með niðjum, vinum og samferða-
mönnum. Vinátta Bergsteins var
einstök, hrein, einlæg og fölskvalaus.
Það er mikill styrkur fyrir sérhvern
að eiga vin, sem hugsar alltaf já-
kvætt og hlýlega til manns, gefur
manni heil ráð og leiðbeiningar, sýn-
ir manni samúð í mótlæti og sam-
gleðst þegar vel gengur. Vin sem
maður getur alltaf treyst og leitað til.
Alltaf uppörvandi. Bergsteinn var al-
inn upp á miklu menningarheimili
Dagmar Lúðvíksdóttur og Gizurar
Bergsteinssonar hæstaréttardóm-
ara. Á heimilinu voru mannleg sam-
skipti rædd af miklu innsæi og rétt-
sýni hins reynda embættismanns.
Réttlætisvitund Bergsteins mótaðist
í þessu andrúmslofti, óháð flokks-
pólitískum sjónarmiðum eða öðrum
hagsmunum, því faðir hans varð að
vera hlutlaus og óbundinn vegna
starfa síns. Bergsteinn tók sömu af-
stöðu í lífinu og bast aldrei neinum
sérhagsmunum. Þetta gerði hann
frjálsan í því að leggja hlutlaust mat
á menn og málefni.
Ég gat alltaf leitað til hans um álit
hans á öllum málefnum í fullu trausti
þess að skoðanir hans væru aldrei lit-
aðar af sérstökum sjónarmiðum
heldur naut maður álit manns sem
var alveg óbundinn af öllum.
Bergsteinn gerðist brunamála-
stjóri ríkisins. Þar nutu hæfileikar
hans, reynsla og þekking sín vel. Yf-
irvöld voru mjög heppin að fá jafn-
reyndan og samviskusaman mann í
þetta embætti, þar sem líf manna og
eignir eru undir því komin að vel sé
til alls vandað.
Bergsteinn var sérstaklega fróð-
leiksfús og víðlesinn. Hann átti mörg
áhugamál og kynnti sér þau mjög vel
og gat miðlað öðrum af þekkingu
sinni og reynslu. Hann var sérstak-
lega fróður um íslenska menningu,
fornbókmenntir og mannkynssögu.
Trjárækt var honum sérstaklega
hugleikin, hestamennska og margt
fleira. Það var alveg sama hvaða mál-
efni maður ræddi við hann. Alltaf fór
Bergsteinn Gizurarson