Morgunblaðið - 18.07.2008, Blaðsíða 32

✝ Ragnar Kjart-ansson, fyrrver-
andi stjórn-
arformaður
Hafskips hf., fæddist
í Reykjavík 4. mars
árið 1942. Hann lést
hinn 12. júlí síðast-
liðinn. Foreldrar
hans voru Kristín
Bjarnadóttir hús-
móðir, f. 6.9. 1920, d.
2.6. 1995 og Kjartan
Ásmundsson gull-
smiður, f. 3.7. 1903,
d. 4.2. 1977. Systkini
Ragnars eru Þórdís Soffía Kjart-
ansdóttir, maki Valdemar Jónsson,
Kjartan Kjartansson framkvæmda-
stjóri, maki Kristín Aradóttir, og
Óskar Kjartansson, d. 3.3. 1988,
maki Herdís Þórðardóttir.
Ragnar kvæntist hinn 1. desem-
ber 1962 Helgu Thomsen hús-
móður, f. 1.12. 1944. Börn þeirra
eru Ragnheiður Sif viðskiptastjóri
SPRON, f. 26.8. 1962, maki Birgir
Arnarson f. 18.4. 1960, sonur þeirra
Ragnar Örn f. 7.9. 1987; Regína
Hrönn, f. 24.3. 1965; og Jóhann
Friðrik framkvæmdastjóri, f. 25.8.
1974, maki Ragnheiður Péturs-
dóttir f. 23.10. 1974, dætur þeirra
Anna Helga f. 14.2. 2003 og Sunna
María f. 16.5. 2005.
Ragnar lauk landsprófi árið 1958
og stundaði framhaldsnám í við-
skiptafræðum við London Academy
1960-1961. Ragnar
kom víða við á starfs-
ævi sinni. Hann var til
að mynda fram-
kvæmdastjóri Heim-
dallar 1961-1963 og
fulltrúaráðs sjálf-
stæðisfélaganna í
Reykjavík 1963-1970.
Hann var aðstoð-
arforstjóri Skeljungs
hf. 1971-1978, fram-
kvæmdastjóri Haf-
skips hf. 1978-1983 og
stjórnarformaður
þess 1983-1985 auk
stjórnarsetu í ýmsum dótturfélögum
Hafskips hf. Ragnar sinnti vörnum í
svonefndu Hafskips-Útvegsbanka-
máli á bilinu 1986-1990 og var fram-
kvæmdastjóri Aflvaka Reykjavíkur
hf. frá 1993-1996 er hann lét af störf-
um vegna alvarlegra veikinda.
Ragnar var alla tíð virkur í marg-
víslegum félagsmálum. Hann sat
meðal annars í stjórn Heimdallar
1959-1964 og í fyrstu stjórn Her-
ferðar gegn hungri 1965-1969. Þá
sat hann í stjórn Æskulýðssambands
Íslands 1966-1969. Ragnar stofnaði
Samband íslenskra kaupskipaút-
gerða og var stjórnarformaður þess
frá 1983-1985 og sat í fram-
kvæmdastjórn landsnefndar Al-
þjóðaverslunarráðsins á Íslandi.
Útför Ragnars fer fram frá Bú-
staðakirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 11.
Elsku Ragnar.
Mig langar til þess að segja nokkur
orð til þín þar sem ég hef nú þekkt þig
síðan ég fæddist eða svo.
Þegar ég var lítil stelpa og kom til
ykkar Helgu frænku fannst mér þú
alltaf vera eins og hálfgerður guð. Þú
varst svo tignarlegur, vel greiddur,
ofursnyrtilegur í klæðnaði og með
ótrúlega skarpa dómgreind og gagn-
rýninn á menn og málefni. Mér fannst
þú oft vera eins og falleg stytta sem ég
þorði varla að koma við eða tala vegna
þess að þú hafðir svo fágaða fram-
komu.
Eftir að ég gisti hjá ykkur Helgu
eitt skiptið þá man ég eins og gerst
hefði í gær að þú og Helga voruð að
færa til sófa í stofunni og ryksuga und-
ir. Á meðan vorum við að tala saman.
Mamma og pabbi voru í útlöndum og
þú sagðist bara getað verið pabbi minn
á meðan. Mér fannst svo vænt um að
þú skyldir segja þetta við mig og lifði
lengi á því. Þarna uppgötvaði ég að
það var alveg óhætt að koma við þig og
ennþá skemmtilegra að tala við þig.
Þó svo að þetta sé líklega eitt af
fáum skiptum sem það vitnaðist að þú
tækir þátt í heimilisstörfum með ryk-
suguna í hendi þá tókstu nú aldeilis
þátt í mörgu öðru hér á landi svo eftir
var tekið. Gegndir ýmsum ábyrgðar-
stöðum og tókst þátt í mörgum fé-
lagsstörfum eins og sönnum herra-
manni sæmir. Þú varst gæddur
meðfæddum stjórnunarhæfileikum og
stefnufestu í þeim störfum sem að þú
tókst þér fyrir hendur svo að sómi var
að.
Við systkinin komum í mörg ár til
ykkar Helgu með pabba og mömmu á
gamlárskvöld og það var sko toppur-
inn á tilverunni í þá daga. Mér fannst
eins og ég væri að koma til kóngs og
drottningar því veislurnar voru engu
líkar.
Þegar heim var farið klikkaði svo
ekki að öll börnin fengu göngustaf úr
plasti og inni í honum var risastór
marsipanlakkríslengja. Eitthvað sem
beðið var eftir allt kvöldið, skal ég
segja þér.
Það eru svo margar góðar minning-
ar sem tengjast þér og fjölskyldunni
þinni. Allar sumarbústaðarferðirnar
til ykkar Helgu á Þingvöllum, öll af-
mælin, öll jólin, öll jólaböllin hjá Frí-
múrareglunni, öll áramótin og öll árin
sem ég var svo heppin að fá að þekkja
þig.
Eftir að þú veiktist varstu svo hepp-
inn að fá þá bestu umönnun sem til er í
heiminum, í faðmi Helgu þinnar sem
var vakin og sofin yfir þér á fallega
heimilinu ykkar. Ásamt börnunum
ykkar, tengdabörnum og barnabörn-
um sem eru nú aldeilis sólargeislar í
ykkar lífi.
Að lokum vil ég votta þinni fallegu
fjölskyldu innilega samúð á þessari
kveðjustund.
Guð geymi þig.
Ingibjörg Thomsen og fjölskylda.
Ragnar Kjartansson var einstakur
félagi og vinur. Árum saman leið vart
sá dagur að við hittumst ekki eða töl-
uðum saman í síma. Hann var sjálf-
kjörinn foringi og leiðtogi í vinahópn-
um. Traustur vinur og jafnan fyrstur
til að veita hjálp og liðsinni. Ragnar
var einn þeirra manna sem kunni skil
á því sem skiptir máli í lífinu og bar
þess vitni í orði sínu og æði. Hann var
hógvær maður, en þó ákveðinn og
hafði áhrif á alla þá sem voru svo lán-
samir að eiga hann sem samstarfs-
mann, félaga og vin.
Ragnar átti farsælan starfsferil,
fyrst hjá Sjálfstæðisflokknum síðan
sem framkvæmdastjóri Kaupstefn-
unnar, aðstoðarforstjóri Skeljungs,
forstjóri Hafskips og síðar stjórnar-
formaður sama fyrirtækis og loks
framkvæmdastjóri Aflvaka uns hann
varð að láta af störfum þar sökum
heilsubrests árið 1996. Í öllum sínum
störfum naut Ragnar mikils trausts
samstarfsmanna.
Ragnar hafði ætíð brennandi
áhuga á samfélagsmálum. Hann vildi
leggja sitt af mörkum sem og hann
gerði með margvíslegum hætti þann-
ig að um munaði. Má þar nefna til
„Herferð gegn hungri“ og „Hreint
land fagurt land“ en síðarnefnda
átakið var undanfari stofnunar lands-
samtakanna Landverndar. Ragnar
var eftirsóttur til félagsstarfa og
mörgum ábyrgðarstörfum gegndi
hann á sviði æskulýðs- og félagsmála
þrátt fyrir miklar annir í hinu daglega
brauðstriti.
Engan mann hefi ég þekkt sem var
jafnskipulagður og agaður í öllum sín-
um störfum. Allt var í röð og reglu. Í
aðra röndina var hann hófsamur
íhaldsmaður en í hina framfarasinni
sem vildi jafnan gera betur í dag en í
gær og láta hlutina ganga upp á far-
sælan og öruggan hátt. Ragnar sá
lengra fram í tímann en flestir aðrir.
Margir minnast umtalaðrar ræðu er
hann flutti á landsfundi Sjálfstæðis-
flokksins þar sem hann boðaði öfluga
útrás í atvinnulífi þjóðarinnar.
Hafskipsmálið er vonandi síðasta
„galdrabrennan“ á Íslandi. Fyrir
mann sem alist hafði upp við heiðar-
leika og tileinkað sér drengskap jafnt í
leik sem starfi var það mikið áfall sem
Ragnar gat aldrei sætt sig við. Hann
gerði allt sem hann gat til að leiðrétta
og upplýsa hlut sinn og félaga sinna.
Þótt birti upp um tíma má telja að allt
það álag sem máli þessu fylgdi hafi
kostað hann heilsuna. Ekki síst voru
vonbrigði hans mikil yfir framkomu
einstakra manna sem hann taldi til
vina sinna og félaga. Þótt vonbrigði
hans væru mikil heyrði ég hann aldrei
leggja illt orð til þessara einstaklinga.
Nú er nær 12 ára löngu stríði lokið.
Þetta voru löng og erfið ár. Ég tel mig
vita að Ragnar var hvíldinni feginn.
Hugurinn leitar í dag til Helgu eig-
inkonu Ragnars. Eftir 48 ára sambúð
skilja nú leiðir þeirra um sinn. Þessi
síðustu ár hafa mjög reynt á Helgu og
eftir að hafa fylgst með baráttu henn-
ar og umönnunarstarfi hefur orðið
hetja öðlast dýpri skilning í huga mín-
um. Helga gerði allt sem í mannlegu
valdi stóð til þess að láta Ragnari líða
sem best.
Elsku vinur, góðar minningar eru
gulls ígildi.
Þú varst sannur og góður vinur.
Minning þín lifir.
Við Edda sendum ykkur Helgu,
Ragnheiði Sif, Regínu Hrönn, Jó-
hanni Friðriki, mökum ykkar og börn-
um innilegar samúðarkveðjur.
Pétur Sveinbjarnarson.
Í mannlegum samskiptum eru vin-
áttubönd mikilvæg. Náin vinátta er
meira. Hún er hluti af lífsfyllingu ein-
staklinga. Við Ragnar vorum vinir og
félagar yfir sextíu ár. Hann var minn
besti vinur. Við nutum þeirra forrétt-
inda að alast upp á Smáragötunni í
Reykjavík á fimmta og sjötta áratugn-
um. Ragnar Kjartansson var heil-
steyptur persónuleiki. Hann var með-
an honum entust starfskraftar
skipulegasti maður sem ég hef
kynnst. Forkur duglegur sem kom
hlutunum í verk. Hugmyndaríkur
maður sem gerði hugmyndir að veru-
leika. Ragnar gekk alltaf beint til
verks og gat verið óþolinmóður ef
honum þótti aðrir taka sér of langan
tíma. Hugmyndir og verkefni voru
unnin með hraði svo hægt væri að
snúa sér að framkvæmd nýrra.
Starfsorkan var óþrjótandi og vinnu-
tíminn því oftast langur. Leiðir okkar
skildi aldrei. Við unnum saman innan
ungliðahreyfingar Sjálfstæðisflokks-
ins og urðum báðir starfsmenn flokks-
ins. Vináttan treystist og við nutum
ferða saman erlendis, fórum til veiða
og árum saman var farið í árlega
öræfaferð í fylgd góðra vina. Ragnar
var vinmargur maður. Hann stýrði
vinahópnum fölskvalaust allt þar til
forlögin gripu í taumana fyrir tólf ár-
um og reiðarslagið skall yfir er heilsan
brast.
Ragnar réðst árið 1978 til forystu-
starfa hjá Hafskipum. Pólitískt mold-
viðri og ótti um stöðu Útvegsbankans
leiddu til þess að fyrirtækið var knúið
í þrot og í framhaldi af því upphófst
stærsta og alvarlegasta réttar-
farshneyksli Íslandssögu síðari tíma.
Þetta mál allt lagðist þungt á vin
minn, félaga hans og fjölskyldur
þeirra. Árum saman varð það síðan
verkefni hans og þrotlaust starf með-
an á málaferlum stóð að draga saman
staðreyndir sem sýndu svo ekki varð
um villst að vinnulag innan Hafskips
var það sama og hjá öðrum stórfyr-
irtækjum landsins.
Ragnar var strangheiðarlegur í öll-
um sínum störfum og tók því ávirð-
ingum þungt. Því skipti hann öllu að
hreinsa mannorð sitt og félaga sinna
af hinum röngu ásökunum. Vinna
hans varð mikilvægt innlegg í að svo
varð að langmestu leyti. En þessi
þrautarár veiktu líkamann og stuðl-
uðu að því að heilsan gaf sig. En þrátt
fyrir áföll var Ragnar hamingjumað-
ur. Á unga aldri tókust ástir með hon-
um og Helgu Thomsen og þau gengu í
hjónaband daginn sem hún varð átján
ára. Helga bjó þeim fagurt heimili og
samhentari hjón fundust varla. Við
heilsumissi Ragnars féll í hennar hlut
að reka heimilið en þó ekki síst að
líkna Ragnari. Í tólf ár hefur hún sýnt
fórnfýsi og umhyggju sem er ekkert
annað en ofurmannleg. Hún hefur öll
þessi ár vakað yfir Ragnari, hjúkrað
honum og fætt þegar flestir hefðu leit-
að til hjúkrunarstofnana. Þrautseigja
hennar og fórnfýsi gekk öll út á að
gera Ragnari lífið bærilegt og um leið
ánægjuríkt. Lífsvilji hans var sóttur
til hennar og þeirrar ástar og um-
hyggju sem hann fann svo vel.
Elsku Helga, Ragnheiður, Regína
og Jóhann Friðrik, við Andrea sökn-
um vinar en þið ástvinar. Megi góður
Guð styrkja ykkur í djúpum og sárum
missi ykkar. Minningin um hann mun
lifa með okkur til hinsta dags.
Sigurður Hafstein.
Löngu stríði er lokið. Vinur minn á
fimmta áratug hefur fengið hvíld eftir
12 ára þrekraun. Ragnar Kjartansson
var hugmyndasmiðurinn, skipuleggj-
andinn og framkvæmdamaðurinn í
öllu sem hann tók sér fyrir hendur.
Hann var ætíð skrefi á undan öðrum
og því til forystu fallinn. Og félagar
hans fólu honum jafnan leiðtogahlut-
verkið.
Ragnar var jafnframt hógvær og
hófsamur. Stjórnmálin áttu hug hans
en aldrei gaf hann kost á sér í fram-
boð. Hann kaus að styðja aðra.
En honum voru falin margvísleg
trúnaðarstörf á vettvangi félagsmála
og stjórnmála. Við störfuðum saman í
stjórnum Heimdallar, Herferðar
gegn hungri og Æskulýðssambands
Íslands. Hann kom til hvers fundar
með fangið fullt af nýjum hugmynd-
um og sá svo um að koma þeim í fram-
kvæmd. Og í fjörutíu ár var hann leið-
togi Miðvikudagsklúbbsins.
Öll störf sín, bæði í félagsmálum og
í atvinnulífinu, rækti Ragnar af ein-
stakri samviskusemi. Og heiðarleika
hans í starfi og samskiptum við aðra
var viðbrugðið. Það vildu allir vinna
með Ragnari.
Því var það reiðarslag fyrir hann
þegar hafin var herferð gegn honum
og félögum hans hjá Hafskipum. Þar
var ódrengilega vegið að drengskap-
armanni. Og í kjölfarið varð þessi
vammlausi maður að nota fjölda ára til
að verja mannorð sitt.
Og enn var höggvið stórt. Fyrir 12
árum veiktist Ragnar alvarlega og
hafði eftir það takmarkaða hreyfi- og
tjáningargetu. Þær eru sannarlega
misjafnar byrðarnar sem við mann-
fólkið berum. Og ekki síður er ólíkt
hvernig við berum þær. Ragnar bar
sínar þungu byrðar með reisn. Í heim-
sóknum til hans gaf hann skýrt til
kynna að hann vildi ekki að rætt væri
um sig eða hvernig honum liði. Hann
vildi heyra fréttir af öðrum eða vita
hvað væri að gerast í þjóðlífinu.
Og ekki var minni reisn Helgu, eig-
inkonu Ragnars, sem helgaði sig um-
hyggju fyrir Ragnar sínum og fjöl-
skyldunni. Aldrei var kvartað og alltaf
litið á björtu hliðarnar. Styrkur henn-
ar hefur stundum sýnst óendanlegur.
En nú er þessu langa stríði lokið.
Ragnar hefur fengið hvíldina í Guðs-
ríki. Við sem vorum svo lánsöm að
eiga Ragnar að vini drjúpum höfði í
þökk fyrir allt sem hann gerði til að
auðga þetta jarðlíf. Við Lilja biðjum
algóðan Guð að styðja og blessa Helgu
og fjölskylduna.
Valur Valsson.
Í dag, á útfarardegi Ragnars Kjart-
anssonar, leitar hugurinn til baka til
löngu liðinna æskuára en yfir þeim á
Smáragötunni í næsta nágrenni
Vatnsmýrarinnar er mikil heiðríkja.
Sumrin bara sólskin. Veturnir snjó-
þungir. Hver árstíð nýtt sem best. Allt
frá vori og langt fram á haust stans-
lausar íþróttir og leikir, kapphlaup,
kúluvarp og fótbolti úti á götu, inni í
portum og á gangstéttum. Ragnar var
vel liðtækur í öllu. Hann varð fyrstur
okkar til þess að fleygja kúlunni yfir
götuna, síðan í vegg og þá, sem var
toppurinn, yfir veggi og inn í garða.
Öllu þessu fylgdi gauragangur og
læti. Þetta vesen á okkur og annað var
umborið af mikilli þolinmæði af ynd-
islegu fólki sem við götuna bjó.
Æskuárin liðu alltof fljótt. Fyrr en
varði voru þau að baki. Góðar minn-
ingar standa eftir.
Starfsferill Ragnars verður ekki
rakinn hér, en hann var eftirsóttur til
vinnu og hann starfaði að auki í ýms-
um stjórnum, nefndum og ráðum.
Eftir að Ragnar hafði um árabil
staðið í Hafskipsmálum, þar sem illa
og hart var að honum og öðrum sótt,
en næsta lítið stóð eftir af meintum
sakarefnum þegar upp var staðið eftir
allt fárviðrið, missti hann skyndilega
heilsuna. Eftir það dvaldi hann heima
í Vogalandi, þar sem hann naut af
miklum kærleika frábærrar umönn-
unar eiginkonu sinnar, barna og ann-
arra ættingja.
Það er þungbært nú að kveðja góð-
an dreng, æskuvin, félaga og frænda.
Vinátta okkar stóð í rúmlega sextíu ár
og bar aldrei skugga á.
Eftirlifandi eiginkonu hans, Helgu,
börnum þeirra og öðrum ættingjum
sendi ég innilegar samúðarkveðjur og
þakka allar samverustundirnar.
Blessuð sé minning Ragnars Kjart-
anssonar.
Jón Þórður Ólafsson.
Festa, skipulagshæfni, dugnaður,
framsýni og markviss vilji til að ná ár-
angri voru þeir eiginleikar í fari Ragn-
ars Kjartanssonar sem mér þóttu ein-
kenna hann mest þegar kynni okkar
hófust árið 1978.
Ragnar og samverkamenn hans hjá
Hafskip voru hugmyndaríkir og fram-
sæknir. Þeir hrintu í framkvæmd
fjölda nýjunga á sviði farmflutninga
hér á landi en greinin var stöðnuð og
gamaldags þegar þeir komu að verki.
Félagið tók forystu á ýmsum sviðum
og varð áhugavert fyrir starfsmenn
og viðskiptavini. Yfir Hafskip hvíldi
jákvæður andi og ljómi sem enn lifir
þrátt fyrir söguleg endalok árið 1985.
Ragnar Kjartansson hafði mikinn
vilja til að efla íslenskt þjóðfélag og
hvatti til þess að viðskiptalífið horfði
meira út fyrir landsteinana til eflingar
útflutnings og verðmætasköpunar í
landinu. Í því sambandi talaði hann
um nauðsyn alþjóðavæðingar í at-
vinnulífinu. Margir muna kraftmikla
ræðu sem hann flutti á landsfundi
Sjálfstæðisflokksins snemma á ní-
unda áratugnum þar sem hann hvatti
mjög til dáða á þessu sviði með marg-
víslegum rökum og hugmyndum. Öll-
um sem á mál hans hlýddu mátti vera
ljóst að þar talaði forystumaður.
Það var Ragnari, eins og fjölmörg-
um öðrum, mikið áfall þegar Hafskip
var knúið í gjaldþrot. Þar voru að
verki mörg samverkandi öfl í þjóð-
félaginu. Sú saga er með ólíkindum
eins og oft hefur verið bent á og mun
koma enn skýrar í ljós fyrr en síðar.
Þeir sem urðu mest fyrir barðinu á
þeirri atburðarás allri muna ávallt
hvernig Ragnar reis upp í því mótlæti
og tók forystu fyrir okkur sem vildum
fá sannleika málsins fram í dagsljósið.
Rík réttlætiskennd hans og þraut-
seigja réði mestu um að unnt var að
taka til varna og vinna sigur gegn
þeim öflum sem tóku höndum saman
um að knésetja Hafskip og aðstand-
endur þess. Margir þeirra sem þar
komu við sögu geta tæpast verið stolt-
ir af sínu handverki frá þeim örlaga-
ríku tímum.
Ragnar Kjartansson barðist hetju-
lega fyrir réttlæti í Hafskipsmálinu.
Síðar höguðu örlögin því þannig að
hann mátti einnig berjast hetjulega
við alvarleg veikindi síðustu 12 ár æv-
innar. Þá eins og svo oft áður kom
skýrt í ljós hve sterka og heilsteypta
eiginkonu og fjölskyldu hann átti.
Helgu Thomsen, börnunum og fjöl-
skyldunni allri vottum við Arna
dýpstu samúð. Missir þeirra er mest-
ur.
Við kveðjum Ragnar Kjartansson
með söknuði og virðingu og biðjum
guð að blessa minningu hans.
Helgi Magnússon.
Ragnar Kjartansson var skipulagð-
ur og framkvæmdasamur. Hann
fylgdi málum eftir. Þess vegna gegndi
hann lykilhlutverki í starfi Sjálfstæð-
isflokksins í Reykjavík á Viðreisnar-
árunum, fyrst sem framkvæmdastjóri
Heimdallar en lengst sem fram-
kvæmdastjóri Fulltrúaráðs Sjálf-
Ragnar Kjartansson
32 FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MINNINGAR
Það voru ill örlög fyrir einn
flinkasta brautryðjanda í ís-
lensku viðskiptalífi síðustu
áratugina að þurfa að verja
drjúgum hluta starfsævinnar
í að endurheimta æru sína og
annarra Hafskipsmanna sem
dusilmanna á fjölmiðlum og
tækifærissinnar á Alþingi úr
Alþýðubandalaginu sáluga
og Alþýðuflokknum, sömu-
leiðis sáluga, höfðu af mönn-
um í hatursherferð sinni
gegn Hafskipum.
Blessuð sé minning þess
góða drengs, Ragnars Kjart-
anssonar.
Halldór Guðmundsson.
HINSTA KVEÐJA