Morgunblaðið - 18.07.2008, Blaðsíða 27

MORGUNBLAÐIÐ FÖSTUDAGUR 18. JÚLÍ 2008 27
væru ekki fleiri plöntur að koma upp.
Ég æfðist mikið í að keyra í þessum
eftirlitsferðum okkar því hann leyfði
okkur alltaf að keyra uppeftir. Mér
finnst því ekkert skrítið að hann hafi
verið ánægður með aksturslagið mitt
þegar við fórum saman í bíltúra núna
upp á síðkastið, þetta var jú ekki í
fyrsta skiptið sem ég keyrði með
honum, lengi býr að fyrstu gerð!
Hann kom á þeim sið í fjölskyldunni
á tímabili að fara í göngu á sunnu-
deginum um verslunarmannahelg-
ina. Þá fór öll „torfan“ eins og við
segjum hér á bæ saman og gekk ein-
hverja leið sem hann var búinn að
ákveða. Það eru tvær ferðir sem eru
mér efst í huga, það var fyrsta ferðin
en þá var Endalausi dalurinn geng-
inn. Hann var svo sannarlega enda-
laus eins og margir voru farnir að
segja þegar á leið, en afi dreif okkur
áfram af sinni alkunnu eljusemi. Hin
ferðin var óvissuferð þar sem allir
áttu að skrifa á miða hvert menn
mundu halda að yrði farið og sá sem
mundi giska á rétt fengi stóran kon-
fektkassa að launum. Það kom svo á
daginn að haldið var inn í Svínafell,
farið var yfir fljótin á vatnadrekan-
um og gengið á Göltinn. Þetta var
mikil ganga sem allir höfðu gaman
af. Ég var svo heppin að ég giskaði á
réttan stað og það stóð ekki á kon-
fektkassanum, hann fékk ég sam-
dægurs.
Mér finnst ekki annað hægt en að
minnast á hvað hann hafði gaman af
söng og á jólunum sungum við alltaf
saman niðri í stofu hjá þeim ömmu
þegar hún hafði lokið við húslestur-
inn. Þetta var góður siður sem ég
vona að við höldum í til heiðurs hon-
um.
Afi var einstakur og núna get ég
bara verið þakklát fyrir þessi frá-
bæru sautján ár sem ég átti með hon-
um, full af góðum minningum. Það
má ekki gleyma ömmu sem stóð allt-
af við hlið hans. Hún er jafneinstök
og hann á sinn eigin hátt. Ég vil því
biðja góðan guð að passa vel upp á
hana með okkur öllum.
Ásta Steinunn Eiríksdóttir.
Í dag er kvaddur sterkur stofn í
Hornafirði, Egill Jónsson, fv. alþing-
ismaður, á Seljavöllum. Ævistarf
hans var bóndans, sem ræktaði jörð
sína.
Eftirlifandi eiginkona Egils er
Halldóra Hjaltadóttir frá Hólum í
Hornafirði, systir Jóns og vinkona
mín. Ég gleymi því aldrei hvað Jón
var glaður þegar hann frétti af sam-
drætti Halldóru systur sinnar og Eg-
ils. Þau keyptu sér til ábúðar úr landi
Árnaness, nýbýlið Seljavelli. Jörðin
er landlítil en það bættu þau með
ræktun og rausnarbúskap, sem með
ólíkindum telst, eins og störf hlóðust
á hann.
Hann var ráðunautur í Austur-
Skaftafellsýslu og til þess menntað-
ur. En Egill var þeim kostum búinn
að vilja leysa hvers manns vandræði
og því hlóðust á hann opinber störf
eins og seta á Búnaðarþingi og
hreppsnefnd. Hann var kosinn al-
þingismaður fyrir Sjálfstæðisflokk-
inn á Austurlandi, sem hann gegndi í
20 ár til 1999. Öll störf sín rækti Egill
af samviskusemi, reglusemi og trú-
mennsku. Hann var hugsjónamaður
og átti létt með að tjá sig í rituðu
máli, sem bezt kom fram í greinum
hans í Morgunblaðinu á þingferli
hans, er við hjónin fylgdumst með af
áhuga.
Egill var í ritnefnd bókarinnar Jó-
dynur I, hestar og mannlíf í Austur-
Skaftafellsýslu, sem út kom 1988.
Átti þar þrjár stórmerkar greinar.
Hann var ritstjóri bókarinnar Jódyn-
ur II, útgefin 1990 og átti þar eina
grein auk formálans.
Egill var í ritstjórn bókarinnar
Jöklaveröld, frá 2004. Þar er merki-
leg grein eftir Egil um sögu byggðar
sunnan Vatnajökuls og hvernig
mannlíf og náttúra mótaðist af duttl-
ungum jökulsins.
Guðmundur Jónsson Hoffell skrá-
setti „Skaftfellskar þjóðsögur og
sagnir“ útgefnar á Akureyri 1946,
löngu ófáanlegar, sem Egill vildi
endurútgefa. Hann hafði skrifað ýt-
arlegan formála um ævi og störf
Guðmundar afa síns. Tími vannst
ekki til að koma því verki út.
Það var gott að eiga Egil að. Það
var gott að hringja til hans og leita
ráða. Þau voru mörg símtölin sem ég
átti við Egil þegar ég skrifaði í Jódyn
um Þorberg alþingismann í Hólum
og Hólahestana. Fleira var spjallað
fróðlegt og skemmtilegt. Ég sakna
þess að geta ekki framar rætt hug-
renningar mínar um eldgosið 1362.
Egill bóndi vildi græða landið.
Uppgræðsla Skógeyjar og sandanna
í Hornafirði og sunnan jökla var hon-
um hugleikin. Það var glaður maður,
sem fyrir ári síðan sagði okkur að
birkiplöntur sjálfsánar þektu nú orð-
ið stór svæði á Skeiðarársandi.
Blessuð sé minning Egils, bónda á
Seljavöllum og þökk sé honum.
Steinunn Bjarney Sigurðar-
dóttir, Jón Hjaltason
Agli Jónssyni kynntist ég fyrst
rétt ríflega tvítugur. Mér hafði skol-
að á þing um stundarsakir, fyrir
nokkra tilviljun, inn í það undarlega
andrúmsloft sem ríkti í ársbyrjun
1980. Egill var þá nýkjörinn þing-
maður og með okkur tókust góð
kynni. Á okkur var aldursmunur og
bakgrunnur okkar ólíkur. En það
breytti engu. Upp úr þessum kynn-
um spunnum við vinartaugina sem
aldrei slitnaði síðan.
Vináttuböndin styrktust enn þeg-
ar ég varð þingmaður árið 1991 og
þar með hófst tímabil náins sam-
starfs okkar. Við áttum ríka samleið
þegar kom að verkefnum í byggða-
málum og hann varð mér og okkur
nokkrum ungum þingmönnum góður
lærifaðir í landbúnaðarnefnd Alþing-
is, þar sem hann var hinn öflugi for-
ingi okkar. Þetta var lærdómsríkur
og skemmtilegur tími; en einnig tími
átaka þar sem við tókumst á við af-
leiðingar nýrra GATT-samninga fyr-
ir landbúnaðinn og aðlögun hans að
nýju regluverki vegna EES.
Eftir kosningarnar 1995 tók Egill
við formennsku í Byggðastofnun.
Það var fróðlegt að fylgjast með
framgangi hans þar, ekki síst fyrir
okkur sem sátum með honum í stjórn
stofnunarinnar á þeim tíma. Synd
væri vissulega að segja að alltaf hafi
verið hljóðlátt í kringum hann á for-
mannsstólnum. Hann taldi stofn-
unina hafa miklu hlutverki að gegna
og að hún þyrfti að aðlaga sig breytt-
um tímum. Egill, sem í huga ýmissa
var fulltrúi gamals tíma, reyndist
nýjungagjarn og fetaði algjörlega
nýja slóð við mótun byggðaáætlana.
Hann sótti sér hugmyndir og þekk-
ingu inn í vísinda- og háskólasamfé-
lagið. Gekkst fyrir nýstárlegum at-
hugunum á byggðaþróun, orsökum
og afleiðingum hennar og niðurstað-
an var ný og öflug stefnumörkun í
byggðamálum sem mikla athygli
vakti.
Þarna var í rauninni nýr tónn sleg-
inn. Á grundvelli rannsókna var ofur-
áhersla lögð á menntun og uppbygg-
ingu háskólastarfs á landsbyggðinni.
Byggðastofnun hafði forgöngu um
uppsetningu á fjarfundabúnaði þar
sem menn nýttu sér möguleika nú-
tíma fjarskipta. Þar með var brautin
rudd fyrir það sem í dag er talinn
sjálfsagður hlutur við uppbyggingu
fjarnáms og háskólanáms víða um
landið.
Kjarni þess sem Egill Jónsson
hafði fram að færa í stjórnmálaum-
ræðunni, var trúin á landið og íbúa
þess. Hann var óþreytandi í mál-
flutningi sínum og torfærurnar sem
urðu á vegi hans treystu hann í þeim
ásetningi að efla byggðir landsins.
Rætur Egils Jónssonar voru í
starfsumhverfinu sem hann helgaði
krafta sína. Hann var góður bóndi og
hafði áratugum saman unnið að fé-
lagsstarfi bænda. Fátt gladdi hann
meira en þegar hann sagði okkur vin-
um sínum frá nýjungum á þeim vett-
vangi. Þetta er Egill á Seljavöllum,
sagði hann þegar hann hringdi, til
þess að ræða málin. Hann fylgdist
stoltur með sonum sínum sem höfðu
tekið við búskapnum eystra og efldu
hann á alla lund. En öflugasti bak-
hjarlinn var eiginkona hans Halldóra
Hjaltadóttir, Dóra mín, eins og hann
sagði jafnan. Saman stóðu þau fyrir
rausnarbúi á Seljavöllum og þar
mætti manni slíkur höfðingsbragur
að varla verður nokkru til jafnað. Nú
er Seljavallabóndinn allur. Það er
söknuður og það verða þáttaskil þeg-
ar slíkur höfðingi kveður.
Við Sigrún og börnin okkar send-
um Dóru og öðrum aðstandendum
innilegar samúðarkveðjur við fráfall
okkar góða vinar.
Einar K. Guðfinnsson.
Það er sjónarsviptir að Agli á
Seljavöllum og sorg ríkir þegar slík-
ur maður kveður.
Egill Jónsson setti sterkan svip á
þjóðlíf Íslendinga og pólitík síðustu
áratuga. Hann var sókndjarfur og
markviss í pólitískri baráttu. Þótt
Egill léti sig varða flest það sem á
dagskrá var í þjóðmálaumræðunni
var það þó í tveimur málaflokkum
sem hann gerði sig alveg sérstaklega
gildandi, það var í landbúnaðarmál-
um og byggðamálum. Hann trúði á
framtak íslenskra bænda og íslenska
jörð. Aldrei hikaði hann við að stinga
upp í bögubósana og öfgaliðið sem
var að gagnrýna landbúnaðinn. Ég
Ekki er langt síðan Egill Jóns-
son kom á minn fund í stjórn-
arráðinu til að ræða nauðsyn þess
að flýta gerð jarðganga undir
Lónsheiði. Hann var með öðrum
orðum með hugann við framfara-
mál á Austurlandi alveg fram und-
ir það síðasta þrátt fyrir dvínandi
krafta. Hann hafði forystu um Al-
mannaskarðsgöng og margar eru
þær framkvæmdir þar sem hann
kom við sögu sem þingmaður
Austurlandskjördæmis frá 1979 til
1999.
Við Egill kynntumst eftir að ég
byrjaði að sitja þingflokksfundi
sem formaður SUS haustið 1981.
Ekki leið á löngu þar til Egill byrj-
aði að taka mig með í fundaferðir
sínar um kjördæmið og naut ég
þeirra forréttinda í mörg ár. Í
þessum skemmtilegu og lærdóms-
ríku ferðum komum við margoft á
alla þéttbýlisstaði í kjördæminu og
víða inn á heimili til sveita. Egill
lék jafnan á als oddi, þekkti hvar-
vetna vel til, og sagði sögur af
mönnum og málefnum.
Egill var kominn á miðjan aldur
þegar hann hlaut kosningu til Al-
þingis og átti að baki mörg ár sem
bóndi, ráðunautur og félagsmála-
maður í heimabyggð. Hann bjó því
að mikilli reynslu og varð fljótlega
einn af helstu talsmönnum Sjálf-
stæðisflokksins í landbún-
aðarmálum, en haslaði sér einnig
völl í öðrum málaflokkum. Hann
unni náttúrunni en vildi einnig
nýta hana með sjálfbærum hætti
til að bæta lífskjörin. Egill var kos-
inn á þing í fimm kosningum og í
fyrstu þrennum stóð kosningin
tæpt. Sumir kölluðu hann krafta-
verkamann í því efni, t.d. 1987
þegar flokkurinn fékk 16,1% fylgi í
Austurlandskjördæmi, en samt tvo
þingmenn af fimm. Frá og með
kosningunum 1991 var hann odd-
viti listans og óumdeildur forystu-
maður, sem byggði markvisst upp
fylgi flokksins. Síðast var hann í
framboði 1995 en hélt áfram leggja
okkur lið í öllum kosningum. Arn-
björgu Sveinsdóttur, núverandi
þingflokksformann, leit hann á
sem uppeldisdóttur sína í pólitík
og studdi í hvívetna.
Egill stóð ævinlega fast á sínu í
þingflokknum en var þó sann-
gjarn. Samstarf okkar, meðan ég
var formaður þingflokksins, var
afar gott og skemmtilegt. Eitt sinn
þegar málþóf var sem mest í
þinginu á tíunda áratugnum og
mjög mæddi á Salome Þorkels-
dóttur þingforseta ákvað stjórn
þingflokksins að færa henni blóm-
vönd fyrir jólahlé. Þá datt upp úr
Agli að vel færi á þessu því það
hefði enginn annar staðið sig vel
dagana á undan. Halldór Blöndal
kvað þá að bragði:
Geir fyrir þingflokkinn þessa tillögu lagði
og þegar í stað þá lyftist á Salome brún.
Við þögnuðum fyrst en Egill kvað upp úr
og sagði:
Enginn hefur staðið sig vel nema hún.
Já, það var þrátt fyrir allt stund-
um mikið hlegið á þessum vett-
vangi.
Þátttaka í stjórnmálum er ekki
alltaf þakklátur starfi. En það sem
hún hefur ótvírætt gefið okkur
hjónum eru dýrmæt kynni við fjöl-
margt indælt fólk um land allt,
sem við hefðum ella farið á mis við.
Fjölskyldan á Seljavöllum er þar á
meðal. Það var alltaf upplifun að
koma heim til þeirra Egils og
Dóru, hvort sem var í morgunmat
eða eitthvað stærra í sniðum. Þau
hafa staðið fyrir rausnarbúi um
árabil og var gestrisni þeirra og
höfðingsskap við brugðið. Hall-
dóra Hjaltadóttir stóð með manni
sínum í gegnum þykkt og þunnt og
átti hann henni mikið að þakka.
Halldór Blöndal kvað sumarið
1985 þegar þingflokkurinn hafði
viðkomu á Seljavöllum:
Vináttuna er rétt að rækja,
ég reyndi það enn á ný.
Egill er höfðingi heim að sækja,
Halldóra sér fyrir því!
Þingflokkur sjálfstæðismanna
kom að nýju að Seljavöllum í
fyrrasumar, eðlilega mjög breytt-
ur eftir endurnýjun margra kosn-
inga frá 1985. En móttökurnar
voru þær sömu hjá heimilisfólkinu
og Egill dreif hópinn í hressingu
við rætur Hoffellsjökuls. Eft-
irminnilegustu heimsóknir mínar
eru þó er við Inga fórum ríðandi
með Seljavallafólkinu og fleiri
Hornfirðingum í Skógey fyrir tæp-
um tíu árum og nokkru áður upp á
Jökul. Þá urðu vináttuböndin enn
traustari. Landgræðslan í Skógey
og þar í kring var reyndar sérstakt
áhugamál Egils og var hann stolt-
ur af þeim árangri sem náðst
hafði.
Og nú er þessi ágæti vinur okk-
ar og mæti maður allur eftir erfið
veikindi. Við munum sakna hans
og ég mun sakna símtalanna og
fundanna okkar. En Egill gat litið
glaður um öxl, stoltur af sínum
dugmiklu afkomendum.
Megi heiðríkjan umlykja fólkið
hans Egils á Seljavöllum sem og
minningu hans sjálfs um alla fram-
tíð. Við Inga sendum Dóru og fjöl-
skyldunni innilegar samúðar-
kveðjur. Það geri ég einnig í nafni
sjálfstæðisfólks um land allt.
Geir H. Haarde.
Framfarasinnaður bændahöfðingi
SJÁ SÍÐU 28
✝
Elskuleg eiginkona mín, móðir, tengdamóðir og
amma,
SIGRÍÐUR H. GUÐMANNSDÓTTIR
sjúkraliði,
Lækjasmára 8,
Kópavogi,
lést á líknardeild Landakots þriðjudaginn 8. júlí.
Að hennar ósk fór útförin fram í kyrrþey.
Starfsfólki líknardeildarinnar er þökkuð einstök um-
hyggja síðustu ævidaga hennar.
Þórir Jónsson,
Jón Þórisson, Margrét Kristín Sigurðardóttir,
Helena Margrét Jónsdóttir.
✝
Systir okkar,
VALBORG ELÍSABET ÞÓRÐARDÓTTIR,
lést á Droplaugarstöðum laugardaginn 12. júlí.
Útförin fer fram frá Grensáskirkju í dag,
föstudaginn 18. júlí kl. 13.00.
Þeim sem vilja minnast hennar er bent á Kristni-
boðssambandið í síma 533 4300.
Systkinin frá Hergilsey.
✝
Ástkær eiginmaður minn, faðir, tengdafaðir og afi,
BERGSTEINN GIZURARSON,
sem lést miðvikudaginn 9. júlí, verður jarðsunginn
frá Dómkirkjunni í Reykjavík í dag, föstudaginn
18. júlí kl. 11.00.
Þeim sem vildu minnast hins látna er bent á
Sagnfræðisjóð dr. Björns Þorsteinssonar í vörslu
Háskóla Íslands, s. 525-4000.
Marta Bergman,
Gizur Bergsteinsson, Bylgja Kærnested
og barnabörn.
✝
Elskuleg móðir okkar, tengdamóðir, amma, lang-
amma, systir og mágkona,
SIGRÍÐUR KRISTÍN PÁLSDÓTTIR,
Stóru-Sandvík,
lést að morgni miðvikudagsins 16. júlí á
Heilbrigðisstofnun Suðurlands, Selfossi.
Fyrir hönd aðstandenda,
Ari Páll Tómasson, Guðrún Guðfinnsdóttir,
Rannveig Tómasdóttir, Viðar Ólafsson,
Magnús Tómasson, Líney Tómasdóttir.