Morgunblaðið - 14.10.2008, Blaðsíða 14

14 ÞRIÐJUDAGUR 14. OKTÓBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
Bankakreppa
Eftir Önund Pál Ragnarsson
onundur@mbl.is
BRÁÐABIRGÐASTJÓRNIR hinna
nýju ríkisbanka, Nýja Landsbank-
ans og Nýja Glitnis, eru embættis-
mannastjórnir, skipaðar til skamms
tíma. Þær gegna uppbygging-
arstarfi og bera keflið frá skila-
nefndum gömlu bankanna til fag-
lega skipaðra stjórna sem taka við
eftir nokkra daga eða vikur.
Björgvin G. Sigurðsson leggur
áherslu á að þetta séu embættis-
mannastjórnir, skipaðar til skamms
tíma til þess að gera hina nýju
banka starfhæfa fyrir innanlands-
markað. Stjórnirnar eru skipaðar af
honum og Árna Mathiesen fjár-
málaráðherra.
Björgvin segir núverandi stjórnir
ekki skipaðar á pólitískum for-
sendum. Hann hafi ekki hugmynd
um hvar viðkomandi fólk standi í
pólitík. Þau séu traustir embætt-
ismenn, en áhersla hafi verið á
stuttar boðleiðir og hraða vinnu.
Embættismenn og flokks-
bundinn lögmaður
Hann segir sérstakt markmið að
hinar varanlegu stjórnir verði ekki
útdeilingarstöðvar fyrir pólitíska
bitlinga. „Það verða faglega skip-
aðar bankastjórnir, valdar eftir
þekkingu og hæfni fólks, en ekki
eftir pólitískum skoðunum. Það er
auðvitað sérstök staða sem er kom-
in upp, að ríkið sitji uppi með bank-
ana. Það þarf að gæta þess í hví-
vetna að vel verði að verki staðið.
Það munum við gera,“ sagði Björg-
vin. Aðspurður sagði Árni Mathie-
sen ekkert farið að hugsa um hinar
varanlegu stjórnir. Spurningar um
það sagði hann ótímabærar.
Bráðabirgðastjórn Nýja Glitnis
er skipuð þremur konum og tveim-
ur körlum. Stjórnarformaður er
Þóra M. Hjaltested, lögfræðingur í
viðskiptaráðuneyti.
Með henni sitja í stjórn Sigríður
Rafnar Pétursdóttir, lögfræðingur í
viðskiptaráðuneytinu, Guðjón Ægir
Sigurjónsson hæstaréttarlögmaður,
Maríanna Jónasdóttir, viðskipta-
fræðingur og skrifstofustjóri í fjár-
málaráðuneytinu, og Sigmundur
Sigurgeirsson, viðskiptafræðingur
og sérlegur ráðgjafi fjármálaráð-
herra.
Árni Mathiesen skipaði þau Marí-
önnu og Sigmund. Sigmundur hefur
verið með Árna í Washington frá
fyrsta degi. Því hefur Pétur Fenger,
starfsmaður í fjármálaráðuneytinu,
setið þar fyrir hann sem varamaður.
Guðjón Ægir var skipaður af við-
skiptaráðherra, Björgvini G. Sig-
urðssyni. Aðspurður segir Guðjón
það ekkert launungarmál að hann
er flokksbundinn samfylking-
armaður eins og Björgvin.
Öll embættismenn
Bráðabirgðastjórn Nýja Lands-
banka leiðir Þórhallur Arason.
Hann er menntaður viðskiptafræð-
ingur og skrifstofustjóri fjárreiðu-
og eignaskrifstofu í fjármálaráðu-
neytinu
Með Þórhalli í stjórn situr Ang-
antýr Einarsson stjórnmálafræð-
ingur, sem er skrifstofustjóri
rekstrar- og upplýsingaskrifstofu í
fjármálaráðuneytinu. Þá eru þar
viðskiptafræðingurinn Böðvar Jóns-
son, aðstoðarmaður fjármálaráð-
herra, og Kristján Skarphéðinsson,
ráðuneytisstjóri í iðnaðarráðuneyt-
inu og viðskiptafræðingur. Að lok-
um er þar Margrét Sæmundsdóttir,
starfsmaður í viðskiptaráðuneytinu,
sem er hagfræðingur.
Valdamiklir embættismenn
 Samstarfsmenn ráðherranna fara um
tíma með stjórnina  Varanlegar stjórn-
ir verða ekki pólitískar, segir ráðherra
Þórhallur
Arason
Böðvar
Jónsson
Kristján
Skarphéðinsson
Angantýr
Einarsson
Margrét
Sæmundsdóttir
Guðjón Ægir
Sigurjónsson
Sigmundur
Sigurgeirsson
Sigríður Rafnar
Pétursdóttir
Maríanna
Jónasdóttir
Morgunblaðið/Kristinn
Nýir bankar Björgvin G. Sigurðsson viðskiptaráðherra vill faglegar stjórnir í nýju bönkunum og ópólitískar.
Þóra Margrét
Hjaltested
ans. Bendir hún sem dæmi á að sex af
sjö framkvæmdastjórum bankans séu
karlkyns. „Það hefði mátt nota tæki-
færið sem felst í þessari uppstokkun
til þess að jafna stöðu kynjanna,“ seg-
ir Kristín.
Björgvin G. Sigurðsson viðskipta-
ráðherra sagði á blaðamannafundi í
Iðnó í síðustu viku að jafnræðis
kynjanna yrði gætt í hvívetna, eins og
annarra grundvallaratriða, í öllu um-
rótinu. Aðspurður um þetta sagði
Björgvin að hann hefði gætt jafn-
ræðis. Tveir stjórnarmenn eru skip-
aðir af honum, Kristján Skarphéð-
insson, ráðuneytisstjóri í
iðnaðarráðuneytinu, og Margrét Sæ-
mundsdóttir, hagfræðingur í við-
skiptaráðuneytinu. Hann sagði ekki
hafa verið samráð milli ráðherranna
„á hlaupunum“ um þetta atriði og vís-
aði að öðru leyti á Árna Mathiesen
fjármálaráðherra. Björgvin lagði
BRÁÐABIRGÐASTJÓRN Lands-
bankans, sem skipuð var á fimmtu-
dag, er skipuð fjórum körlum og
einni konu. Stjórnin er því líklega
ekki löglega skipuð.
Í 15. gr. jafnréttislaga segir að við
skipun í stjórnir á vegum ríkis og
sveitarfélaga skuli hlutfall kynja
ekki lægra en 40% þegar fulltrúar
eru fleiri en þrír. Þetta gildir einnig
um stjórnir opinberra hlutafélaga
og fyrirtækja sem ríki eða sveitarfé-
lag er aðaleigandi að.
„Þetta er alveg skýlaust brot á
jafnréttislögum,“ segir Kristín Ást-
geirsdóttir, framkvæmdastýra Jafn-
réttisstofu. Hún bendir á að lögin
gildi um allar opinberar nefndir, ráð
og stjórnir, hvort sem þær eru settar
til bráðabirgða eða framtíðar. Að
mati Kristínar eru það ákveðin von-
brigði hversu rýr hlutur kvenna sé í
yfirmannastöðum Nýja Landsbank-
áherslu á að stjórnin væri til bráða-
birgða.
Telur stjórnina löglega
Árni skipaði þrjá karla. Aðstoð-
armann sinn Böðvar Jónsson og þá
Þórhall Arason og Angantý Ein-
arsson, skrifstofustjóra í fjár-
málaráðuneytinu. Tal náðist af Árna
á ársfundi alþjóðagjaldeyrissjóðsins
í gærkvöldi. Hann sagðist þá ekki
telja stjórnina ólöglega skipaða og
henni þyrfti því ekki að breyta.
Nú þegar hefur Jón Þór Sturluson
hafnað stjórnarformennsku í Nýja
Glitni. Sigmundur Sigurgeirsson,
ráðgjafi Árna Mathiesen, hefur ver-
ið í Washington frá fyrsta degi
þeirrar stjórnar og Pétur Fenger,
varamaður hans, setið í hans stað.
Mannabreytingar virðast því ekki
vera vandamál.
silja@mbl.is onundur@mbl.is
Ekki farið eftir jafnréttislögum
Eftir Ylfu Kristínu K. Árnadóttur
ylfa@mbl.is
EKKI allir Íslendingar utan heimalandsins eru
illa staddir vegna veikrar krónu. Þeir sem búa
og starfa erlendis og hafa tekjur í erlendri mynt
fá nú fleiri íslenskar krónur fyrir peningana
sína og hafa sumir hverjir nýtt sér það, t.d. með
því að koma hingað í verslunarferðir eða jafnvel
greiða niður íslenskar skuldir. Halla Björg Har-
aldsdóttir, sem búið hefur í Danmörku sl. fimm
ár, brá einmitt á það ráð í síðustu viku að greiða
niður námslánin sín hjá LÍN fyrir tæpan þriðj-
ung þeirrar upphæðar sem það hefði kostað
hana í fyrra.
Fengu 40 íslenskar krónur
fyrir 1 danska
Að loknu viðskiptafræðinámi hér hélt Halla
til Danmerkur í mastersnám í fjármálum og al-
þjóðaviðskiptum. Fimm árum síðar hefur Halla
komið sér fyrir í Árósum ásamt dönskum eig-
inmanni sínum. Halla segir þau hjónin lengi
hafa hugsað um að borga upp námslánin hennar
sem hljóðuðu upp á 2,7 milljónir króna. Þau
fylgdust vel með genginu og þegar danska
krónan fór í rúmar 16 kr. í vor hugsuðu þau um
að láta til skarar skríða en ákváðu að bíða aðeins
lengur.
Í síðustu viku ákváðu þau að hringja í bank-
ann sinn og spyrjast fyrir um gengið. „Þeir ætl-
uðu að rukka okkur um 3 dkr. fyrir hverjar 100
íslenskar krónur og við sögðum já við því.“ Í ljós
kom að bankinn gat ekki tekið verkið að sér svo
Halla hafði samband við tengdaforeldra sína. Í
gegnum þeirra banka fékkst leyfi til að senda
2,7 milljónir til Íslands sl. fimmtudag. Greiðslan
fór í gegn á föstudaginn var og fengust þá 40 ís-
lenskar krónur fyrir hverja danska.
„Þegar við byrjuðum að hugsa um að greiða
niður LÍN-lánið vorum við alltaf að hugsa um
200 þúsund dkr. en núna kostaði lánið 68 þús.
dkr. með öllum kostnaði. Bankarnir hérna vilja
greinilega ekki sitja uppi með krónuna en ég
veit ekki hvort þetta hefur verið einskær
heppni, hvort það er búið að loka alveg fyrir
þetta því á föstudag var lokað fyrir að danskir
aðilar gætu borgað með debetkortum sínum á
Íslandi. Okkur bauðst þetta tækifæri og auðvit-
að nýttum við það.“
Námslánið lækkaði um 70%
 Íslensk kona búsett í Danmörku greiddi niður námslán sitt hjá LÍN fyrir 68 þúsund danskar krónur
 Fyrir um það bil ári hefði það kostað hana rúmlega 230 þúsund danskar krónur
Morgunblaðið/Golli
Sparnaður Halla Björg og eiginmaður hennar
Mads Peter Høj spöruðu sér talsverðan pening.
Í HNOTSKURN
»Gengi dönsku krónunnar í gær varskráð 20,2 ísl. kr. Á sama tíma í
fyrra var gengið 11,5 kr.
»Ekki hafa allir Íslendingar erlend-is verið jafnheppnir og Halla
Björg en Morgunblaðinu hefur borist
póstur frá einum sem reyndi að
greiða niður lán frá LÍN í síðustu viku
en kom alls staðar að lokuðum dyrum
hjá bönkunum.