Morgunblaðið - 14.10.2008, Blaðsíða 34

34 ÞRIÐJUDAGUR 14. OKTÓBER 2008 MORGUNBLAÐIÐ
MENNING
DÓMUR um The Islander, enska
þýðingu Philip Roughton á ævisögu
Halldórs Kiljan Laxness eftir Hall-
dór Guðmundsson, birtist í The In-
dependent í gær.
Gagnrýnandinn, Paul Binding,
virðist vera heillaður af lífi Laxness
sem hann kallar tvöfalt, skiptast á
milli Guðs og stalínisma.
Hann segir Halldór Guðmunds-
son vera jafn aðgætinn í meðferð
sinni á stalínisma Laxness og sam-
bandi hans við eiginkonurnar tvær,
hann hafi skrifað hrífandi og hjart-
næmt bókmenntaverk um mann
sem var með óbilandi áhuga á lífinu.
Hjartnæmt
bókmennta-
verk
Ævisaga Laxness á
ensku fær góða dóma
Halldór Laxness
KVIKMYNDASAFNIÐ sýnir
í kvöld Málarann og sálminn
hans um litinn, kvikmynd sem
gerð var árið 2001 og Erlendur
Sveinsson leikstýrði.
Myndin fjallar um leit lista-
manns að nýjum leiðum í list
sinni, þegar hann á síðari hluta
æviskeiðs síns gerir sér grein
fyrir að myndstíll sá sem hann
hefur verið að fást við í þrjá
áratugi býður ekki upp á frek-
ari þróunarmöguleika. Með aðalhlutverk fara
Sveinn Björnsson og Helga Jónsdóttir.
Sýningin hefst klukkan átta í Bæjarbíói í Hafn-
arfirði og er miðaverð 500 krónur.
Kvikmyndir
Málarinn og
sálmurinn hans
Erlendur
Sveinsson
FYRIRLESTRARÖÐ Sagn-
fræðingafélagsins heldur
áfram klukkan 12:05 í dag í fyr-
irlestrarsal Þjóðminjasafnsins.
Þennan veturinn er yfirskrift
raðarinnar „Hvað er að ótt-
ast?“
Í dag mun Guðmundur Jóns-
son prófessor flytja erindið
„Hallærasamt land en þó ekki
óbyggjandi: Um efnahags-
kreppur og óttann við þær“.
Þar hyggst hann leita svara við því hvort fjár-
málakreppan sem nú stendur yfir eigi sér hlið-
stæður í hagsögu 20. aldarinnar og setja hrun
fjármálakerfisins í sögulegt samhengi.
Hugvísindi
Fjármálakreppa í
sögulegu samhengi
Guðmundur
Jónsson
Í KVÖLD heldur kór Hjalla-
kirkju tónleika undir yfirskrift-
inni „Fauré Requiem og fleiri
rómantískar perlur“.
Þar verða flutt tvö þekkt-
ustu kirkjuverk Gabriels
Fauré, Sálumessa eða Re-
quiem opus 48 og Cantique de
Jean Racine op. 11. Einnig
verða fluttar tvær tónsetn-
ingar á Ave verum corpus, önn-
ur eftir Franz Liszt og hin eftir Saint-Saëns, Pan-
is angelicus eftir César Franck og aría
Desdemonu, Ave Maria eftir Verdi.
Tónleikarnir hefjast klukkan átta í Hjallakirkju
í Kópavogi og aðgangseyrir er 1500 krónur.
Tónlist
Rómantískar perl-
ur í Hjallakirkju
Hjallakirkja
Eftir Ingveldi Geirsdóttur
ingveldur@mbl.is
„ÉG held að þessi verk séu öll að-
gengileg áheyrnar, þau eru svo inn-
blásin að það er auðvelt að fylgja
þeim eftir,“ segir Helga Bryndís
Magnúsdóttir píanóleikari um tón-
verkin sem eru á efnisskrá einleiks-
tónleika hennar á Kjarvalsstöðum
annað kvöld.
Á tónleikunum verða á efnis-
skránni þekkt píanóverk sem þó
heyrast ekki oft á tónleikum. Fyrst
er að telja Partítu nr. 1 í b-dúr eftir
J.S. Bach, þá Pathetique-sónötu
Beethovens, fjórar ólíkar prelúdíur
eftir Rachmaninoff og að lokum
Scherzo op. 31 nr. 2 í b-moll eftir
Chopin.
„Á efnisskrána vel ég yfirleitt það
sem höfðar til mín á hverjum tíma.
Það er stemning í þessum verkum
sem henta mér núna. Partíta nr. 1 er
t.d. eitthvað svo glaðleg og elsku-
leg.“
Sjaldan einleikstónleikar
Spurð hvers vegna píanóverkin á
efnisskránni heyrist ekki oft á tón-
leikum svarar Helga því til að píanó-
leikarar haldi allt of sjaldan einleiks-
tónleika hér á landi.
„Þeir halda kannski eina eða
tvenna tónleika eftir útskrift en svo
er þetta oft of mikil fyrirhöfn með
fullri kennslu og annarri vinnu.“
Helga starfar nú sem tónlistar-
kennari á Dalvík þar sem hún býr.
„Í fyrravetur fékk ég lista-
mannalaun í sex mánuði og vann þá
m.a. að þessari efnisskrá. Ég hef far-
ið svolítið hér um fyrir norðan og
spilað hana, t.d. lék ég nýlega í
Laugarborg í Eyjafjarðarsveit. Í
raun hef ég farið á alla þá staði þar
sem eru ágætis flyglar því mér
finnst þurfa að nota þá og svo finnst
mér nauðsynlegt að spila svona efn-
isskrá oftar en einu sinni eftir allar
æfingarnar,“ segir Helga sem leikur
sömu dagskrá á Raufarhöfn og
Þórshöfn um næstu helgi.
Tónleikar Helgu eru þeir fjórðu í
tónleikaröðinni Klassík á Kjarvals-
stöðum. Þeir hefjast kl. 20 á mið-
vikudagskvöld. Aðgangseyrir er
1.500 kr. en ókeypis er fyrir nem-
endur og fólk að 21 árs aldri.
Helga Bryndís Magnúsdóttir flytur klassík á Kjarvalsstöðum
Glaðleg og elsku-
leg Partíta nr. 1
Morgunblaðið/Árni Sæberg
Sjaldheyrð verk Hérlendir píanóleikarar eru oft of önnum kafnir til þess að
halda einleikstónleika að sögn Helgu Bryndísar Magnúsdóttur.
Í HNOTSKURN
»Klassík á Kjarvalsstöðum ersamstarfsverkefni Listasafns
Reykjavíkur og Félags íslenskra
tónlistarmanna.
»Helga útskrifaðist frá Tón-listarskólanum í Reykjavík
árið 1987 sem píanókennari og
einleikari. Framhaldsnám stund-
aði hún í Vínarborg hjá Leonid
Brumberg og í Helsinki hjá Liisu
Pohjola og Tuiju Hakkila.
EINN áhrifamesti stjórn-
málamaður eftirstríðsáranna í
Noregi, Jens Christian Hauge,
vildi láta dæma Knut Hamsun til
dauða fyrir landráð. Aftenposten
hefur þetta úr nýrri ævisögu um
Hauge eftir Olav Njølstad.
Hauge var mjög virkur í and-
spyrnuhreyfingunni í stríðinu og
varð varnarmálaráðherra eftir
stríð. Hamsun var aftur á móti
mikill stuðningsmaður rík-
isstjórnar Quislings og hvatti
hann unga Norðmenn til þess að
berjast með Þjóðverjum á aust-
urvígstöðvunum.
Vildi dauðadóm
yfir Hamsun
Eftir Skapta Hallgrímsson
skapti@mbl.is
Í DAG verður opnuð í Tókýó sýning
um jesúítaprestinn og rithöfundinn
Jón Sveinsson, Nonna, 71 ári eftir að
hann steig þar sjálfur á land á sínum
tíma. Um er að ræða samskonar
sýningu og sett var upp í Þýskalandi
á síðasta ári, sem og hér heima, þeg-
ar 150 ár voru liðin frá fæðingu rit-
höfundarins.
Sagt er að Nonni hafi tekið svo til
orða á sínum tíma: Jules Verne sá
heiminn á 80 dögum, ég sé hann 80
ára að aldri. Hann var einmitt átt-
ræður þegar hann fór heimsreisuna
og dvaldi m.a. eitt ár í Japan, en við
það tækifæri voru bækur hans gefn-
ar út víða í Asíu.
Sýningunni um Nonna lýkur á
laugardaginn en á morgun, miðviku-
dag, verður haldið málþing í Jiyu
Gakuen-menningarmiðstöðinni. Það
var einmitt þar sem 600 nemendur
eru sagðir hafa hlýtt hugfangnir á
Nonna segja frá fyrir 70 árum. Með-
al fyrirlestara á málþinginu í Tókýó
er Brynhildur Pétursdóttir, zonta-
kona og fyrrverandi safnstjóri
Nonnahúss á Akureyri.
Nonni fæddist 16. nóvember árið
1857 á Möðruvöllum í Hörgárdal.
Brynhildur segir hann án efa meðal
bestu sendiherra Íslands. „Bækur
hans voru gefnar út í milljónum ein-
taka og lesnar af börnum jafnt sem
fullorðnum víðsvegar um heiminn.
Sjálfur var hann óþreytandi í að
segja sögur og kynna þannig landið
sitt. Árangurinn af starfi hans er
óumdeilanlegur, það sést m.a. ef
skoðaðar eru gestabækur Nonna-
húss. Í þeim má lesa að áhugi
margra erlendra gesta á Íslandi hafi
einmitt kviknað við lestur Nonna-
bókanna,“ segir hún.
Brynhildur segir að þótt örlögin
hafi hagað því svo að „Nonni hlaut
að lifa og starfa meðal framandi
þjóða var ævi hans helguð Íslandi og
hans skal ætíð minnst sem eins af
bestu sonum þjóðarinnar“, segir
hún.
„Nonni hafði einstaka frásagn-
arhæfileika og var eftirsóttur fyr-
irlesari. Hann bjó yfir mikilli mála-
kunnáttu sem gerði honum einnig
kleift að halda fyrirlestra um allan
heim og alls urðu fyrirlestrarnir um
5.000 talsins,“ segir Brynhildur Pét-
ursdóttir.
Nonni lést 16. október 1944 í Köln
þar sem hann er jarðsettur.
Sýning um Jón Sveinsson opnuð í Tókýó 71 ári eftir að hann steig þar á land
Enn er Nonni í sviðsljósinu í Japan
Nonni í Japan Jón Sveinsson með hópi japanskra stúlkna 1937 eða 1938.
NONNI var 11 ára þegar faðir
hans, Sveinn Þórarinsson, lést, og
það var Sigríði Jónsdóttur ofviða
að sjá börnum sínum farborða. Ári
eftir andlát Sveins barst henni bréf
þar sem Nonna var boðið til Frakk-
lands og nema við kaþólskan skóla í
boði fransks greifa. Tveir drengir
fóru, hinn var Gunnar, sonur Ein-
ars Ásmundssonar í Nesi.
Að loknu stúdentsprófi nam
Nonni guðfræði, heimspeki og bók-
menntir við háskóla í Frakklandi,
Belgíu, Hollandi og í Englandi þar
sem hann tók prestvígslu. Hann
gerðist síðan kennari við kaþólskan
skóla í Danmörku og vann þar í 20
ár. Hann sagði nemendum sínum
sögur frá Íslandi og fyrir áeggjan
þeirra og vina fór Nonni að skrifa
sögurnar niður og Nonnabækurnar
urðu til. Nonni hafði skrifað grein-
ar og sögur sem birtust í dönskum
blöðum en það var fyrst þegar bók-
in Nonni kom út í Þýskalandi árið
1913 að frægðarsól Jóns tók að
skína. Alls urðu Nonnabækurnar 12
og hafa vinsælustu bækurnar verið
þýddar á yfir 30 tungumál, m.a. á
arabísku, kínversku, japönsku,
baskamál og esperanto.
12 bækur
Nú er hann ekki
óbreytt lögga lengur
þannig að við köllum hann
skemmtanasýslumann 36
»