Fréttablaðið - 09.05.2009, Blaðsíða 16

16 9. maí 2009 LAUGARDAGUR
Umsjón: nánar á visir.is
KAUPHÖLL ÍSLANDS [Hlutabréf]
Fjöldi viðskipta: 60 Velta: 199 milljónir
OMX ÍSLAND 15 OMX ÍSLAND 6
251 +2,31% 675+3,46%
MESTA HÆKKUN
BAKKAVÖR +27,01%
MAREL +4,08%
FØROYA BANKI +3,33%
MESTA LÆKKUN
CENTURY ALU. -9,93
HLUTABRÉF Í ÚRVALSVÍSITÖLU: Alfesca 2,90 +0,00% ... Atlantic
Airways 173,00 +0,00% ... Atlantic Petroleum 575,00 +0,00% ...
Bakkavör 1,74 +27,0,1% ... Eik Banki 83,00 +0,00 ... Eimskipafélagið
1,00 +0,00% ... Føroya Banki 124,00 +3,33% ... Icelandair Group
4,50 +0,00% ... Marel Food Systems 53,60 +4,08% ... Össur 99,30
+3,12%
Ekki eru taldar miklar líkur á
að álverð nái sér aftur á strik á
næstu mánuðum nema dregið
verði verulega úr framleiðslu og
birgðir minnki, að mati hagdeild-
ar Seðlabanka Íslands. Fjallað er
um álverðshorfur í rammagrein í
nýjasta hefti Peningamála, efna-
hagsriti bankans.
Álverð seig hratt eftir mitt síð-
asta ár, var komið undir 1.400 dali
á tonnið um áramót. Það jafngilti
50 prósenta verðlækkun frá því
í júlí þegar það stóð hæst í 3.300
dölum. Verðið seig frekar og skrap-
aði botninn tímabundið í febrúar í
rúmum 1.250 dölum á tonnið. Það
hefur hækkað um tæp 27 prósent
síðan þá, var í gær í 1.585 dollur-
um tonnið.
„Á hinn bóginn eru nú meiri
líkur á því að verðið hafi náð lág-
marki og taki smám saman að
hækka á ný,“ segir í Peningamál-
um, en meðalverð fyrstu fjórtán
vikur ársins var nálægt 1.400 doll-
urum tonnið. Fram kemur að fram-
virkt verð LME (London Mineral
Exchange) bendi til þess að meðal-
verð á þessu ári verði nálægt 1.470
dollurum tonnið, ríflega 55 prósent-
um frá hámarki síðasta sumars.
Mikla lækkun rekur Seðlabank-
inn til umróts vegna fjármála-
kreppunnar í heiminum. „Í fyrsta
lagi varð minni aðgangur vogun-
arsjóða og hrávörukaupmanna að
fjármagni til þess að þeir drógu
sig að nokkru marki í hlé á mörk-
uðum með málma. Á hinn bóginn
hefur vaxandi samdráttur í heims-
búskapnum, sérstaklega í bygging-
ar- og bílaiðnaðinum þar sem notað
er mikið af áli, leitt til minnkandi
eftirspurnar eftir áli.“
Seðlabankinn gerir ekki ráð
fyrir að ál hækki að marki í verði
fyrr en á árinu 2010. Hækkun til
2011 verði þá 9,0 til 10,0 prósent.
Álverð fari þá í um 1.800 dollara
á tonn, sem sé svipað verð og árið
2005. - óká, jab
Seðlabankinn um þróun og horfur í efnahagsmálum:
Álverð hefur náð botni
Hraðari lækkun í nýju líkani
Verðbólga og langtímavextir lækka mun hraðar
í nýrri útgáfu QMM (Quarterly Macroeconomic
Model), spálíkans Seðlabankans, að því er fram
kemur í Peningamálum, efnahagsriti bankans.
Líkaninu hefur verið breytt þannig að niðurstöð-
ur ráðast fremur af væntingum um framtíðar-
þróun, í stað þess að byggjast á gögnum um
sögulega þróun. „Ekki er því þörf á eins háum
stýrivöxtum í nýrri útgáfu QMM til að ná fram til-
tekinni hjöðnun verðbólgu eins og í þeirri eldri,“
segir í riti bankans, sem út kom á fimmtudag.
Seðlabankinn hefur stuðst við uppfærða útgáfu
spálíkansins síðan í janúar, en það er jafn-
framt matað á nýjum gögnum eftir því sem
fram líða stundir. Efnahagssambönd eru nú
metin með gögnum til ársins 2006,
en voru áður metin með
gögnum til 2004.
Orsök stefnubreytingar?
Því má vera að breytt spálíkan hafi eitthvað
að segja í þeirri stefnubreytingu sem varð í
vaxtaákvörðunum hjá Seðlabankanum síðasta
fimmtudag, þegar vextir voru óvænt lækkaðir
um 250 punkta (2,5 prósentustig) þegar grein-
endur höfðu mest búist við 150 punkta lækkun.
Í umfjöllun IFS Greiningar um vaxtaákvörðun-
ina var til dæmis velt upp spurningunni um
hvort sjónarmið um að háir stýrivextir þjóni
litlum tilgangi hafi fengið aukinn hljómgrunn í
bankanum. Er þar vísað til togstreitu sjónarmiða
um að hröð lækkun vaxta ógni
stöðugleika gengisins í ljósi
þess að stefnt sé að afnámi
gjaldeyrishafta og um að
háir stýrivextir grafi undan
gengi krónunnar vegna
mikilla vaxtagreiðslna af
erlendum krónueignum.
Lægri vextir í nýju líkani
Í HELGUVÍK Frá framkvæmdum vegna
fyrirhugaðs álvers Norðuráls í Helguvík.
FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
„Við höfum tekið eftir því að skip-
verjar og farþegar erlendra skipa
kaupa vörur og þjónustu hér í
meiri mæli en áður,“ segir Her-
mann Guðmundsson, forstjóri N1.
Mest er selt af olíu og smurolíu.
Skipin eru flest frá Grænlandi,
Færeyjum og Rússlandi en slæð-
ingur er af norskum skipum, að
hans sögn.
Ekki er búið að taka saman
tölur um breytingu á milli ára í
bókum N1. Sala á eldsneyti til
erlendra skipa eykst alla jafna
mikið yfir sumarmánuðina, sér-
staklega á Faxaflóasvæðinu.
Fiskiskipum við Faxaflóahafn-
ir fjölgaði um fimmtán á fyrstu
þremur mánuðum ársins og
tankskipum um tíu. Hins vegar
lögðu 33 færri flutningaskip við
bryggju Faxaflóahafna á fyrsta
ársfjórðungi miðað við sama tíma
í fyrra.
Flestir þeirra sem blaðið ræddi
við í gær bíða spenntir eftir komu
skemmtiferðaskipanna en fjöldi
þeirra er svipaður og í fyrra. Far-
þegar þeirra verða sextíu þúsund
talsins, samkvæmt nýjustu skrán-
ingu Faxaflóahafna frá í gær.
„Skemmtiferðaskipin eru líkust
vorboðunum,“ sagði einn viðmæl-
enda Fréttablaðsins. - jab
Kaupa meira núna
Japanski bílarisinn Toyota tapaði
765,8 milljörðum jena, jafnvirði
rúmra 968 milljarða íslenskra
króna, á síðasta ári.
Þetta er mesta tap í japanskri
fyrirtækjasögu og skrifast á snar-
minnkandi bílasölu um allan heim
og styrkingu japanska jensins
gagnvart Bandaríkjadal.
Á sama tíma í fyrra nam hagn-
aður Toyota, sem er umsvifamesti
bílaframleiðandi í heimi, 316,8
milljörðum jena.
Stjórn bílaframleiðandans
hefur ákveðið að skerða arð-
greiðslur til hluthafa félagsins
um helming vegna þessa. Arð-
greiðslurnar, sem fram til þessa
hafa verið greiddar út ársfjórð-
ungslega, hljóðuðu í fyrra upp á
140 jen, jafnvirði 177 króna á hlut.
Það er sömuleiðis í fyrsta sinn í
áratug sem arðgreiðslur bílaris-
ans hækka ekki.
Bandaríska dagblaðið New York
Times bendir á að þótt tap Toyota
sé næstum tveimur milljörðum
meira en GM í Bandaríkjunum,
þá sé fáu við að líkja. Sjóðir þess
bandaríska séu þurrausnir eftir
áralangt hark. Toyota hafi á móti
safnað fé í sjóði sem komi sér vel
þegar harðni í ári. - jab
Toyota með mesta tap Japanssögu
Heildarvelta með skuldabréf nam
58,3 milljörðum krónum í Kaup-
höllinni í vikunni og er þetta orðin
veltumesta vika ársins þar.
Mest voru viðskipti með ríkis-
bréfaflokka fyrir rúma 34 milljarða
og íbúðabréf fyrir 21 milljarð.
Haft er eftir Þórði Friðjónssyni,
forstjóra Kauphallarinnar, að við-
skipti með skuldabréf hafi tekið við
sér á ný á undanförnum vikum eftir
rólega tíð í kringum páskahátíðina
og kosningar. Þá eigi lægra vaxta-
stig hlut að máli en það ýti undir
ásókn í skráð skuldabréf.
„Við væntum þess að framhald
verði á líflegum skuldabréfavið-
skiptum á næstunni,“ er haft eftir
honum.
Veltumesta vika
ársins til þessa
Viðræður standa enn yfir um
framlengingu á gjalddaga 30 millj-
arða króna skuldabréfs Bakka-
varar, sem er á gjalddaga í næstu
viku. Viðræðurnar hafa dregist á
langinn en stefnt er að því að nið-
urstaða fáist í málið í næstu viku,
samkvæmt heimildum Markaðar-
ins.
Líkt og Morgunblaðið greindi
frá eftir uppgjörsfund Bakkavarar
í byrjun apríl gat félagið ekki stað-
ið í skilum á greiðslu skuldabréfs
upp á 30 milljarða króna. Viðræð-
ur hafa staðið yfir um samkomulag
til að fresta gjalddaganum, sem er
í næstu viku og þykir mjög líklegt
að það verði niðurstaðan.
Gengi hlutabréfa Bakkavarar
hækkaði um 27 prósent í gær og
endaði gengið í 1,74 krónum á hlut.
Það hefur ekki verið hærra síðan
í byrjun mars. Fyrir ári stóð það í
33,45 krónum á hlut. - jab
BAKKAVARARBRÆÐUR Gengi hlutabréfa
Bakkavarar hækkaði um 27 prósent í
Kauphöllinni í gær. FRÉTTABLAÐIÐ/GVA
Gjalddagi á Bakkavararláni í vikunni
Til sölu úr þrotabúi
BT verslana ehf.
Til sölu úr þrotabúi BT verslana ehf. er lager og rekstur
verslana BT. Um er að ræða rekstur tveggja verslana,
í Smáralind og á Akureyri ásamt lager af tölvum,
tölvuleikjum, sjónvarpstækjum, hljómfl utningstækjum,
myndavélum o.fl .
Tilboðum skal skila til LEX ehf., Borgartúni 26, Reykjavík,
fyrir 18. maí n.k. kl. 17.00.
Skiptastjóri áskilur sér rétt til að taka hvaða tilboði sem
er eða hafna öllum.
Allar nánari upplýsingar veitir Helgi Jóhannesson, hrl.,
skiptastjóri, helgi@lex.is og Dagmar Arnardóttir hdl.,
dagmar@lex.is, sími 590 2600.
Skortur á erlendu lánsfé
kemur til með að þrengja
kosti fólks og fyrirtækja á
lánamarkaði. Samningar
um að erlendir kröfuhafar
eignuðust nýju bankana
hefðu breytt allri þeirri
mynd og líkast til orðið til
að styðja við gengi krónu,
að mati framkvæmdastjóra
Samtaka atvinnulífsins.
Peningastefnunefnd Seðlabanka
Íslands boðar í yfirlýsingu sinni
vegna stýrivaxtaákvörðunar
síðasta fimmtudag að lánakjör
fari versnandi vegna breyttra
aðstæðna íslensku bankanna.
„Til viðbótar auknu aðhaldi í
ríkisfjármálum, mun endurskipu-
lagning starfsemi viðskiptabank-
anna, sem færir rekstur þeirra í
eðlilegt horf,
hafa í för með
sér að lántak-
endur standi
frammi fyrir
lánskjörum sem
endurspegla
fjármögnunar-
kostnað bank-
anna. Það felur í
sér aðhaldssam-
ari fjármála-
skilyrði,“ segir
í yfirlýsingunni.
Vilhjálmur Egilsson, fram-
kvæmdastjóri Samtaka atvinnu-
lífsins (SA) telur vísað til þess að
bankarnir fái ekki í bráð aðgang
að erlendu lánsfé. „Ég held að í
bönkunum verði ákveðinn þrýst-
ingur á viðskiptavinina þegar
kemur að endursamningum eða
endurskipulagningu erlendra
lána. Þá munu bankarnir reyna að
hækka vextina og breyta þeim yfir
í íslensk lán á íslenskum kjörum,
nái þeir ekki að fjármagna sig á
móti með erlendum lánum,“ segir
hann og kveður bankana í raun í
„ömurlegri stöðu“ gagnvart við-
skiptavinum sem tekið hafa erlend
lán að geta ekki fjármagnað sig í
erlendum gjaldeyri.
Í þröngri stöðu bankanna
segir Vilhjálmur að endurspegl-
ist afrakstur þeirrar leiðar sem
valin hafi verin í endurfjármögn-
un þeirra og SA hafi gagnrýnt.
„Við höfum talið þá leið sem farin
hefur verið í endurskipulagningu
bankanna ganga út á að loka okkur
af gagnvart erlendum lánardrottn-
um og það fáum við náttúrulega í
hausinn með einhverjum hætti,“
segir hann. Betri leið hefði verið
að búa svo um hnúta að erlendu
kröfuhafarnir eignuðust bankana
og byrjuðu að endurfjármagna
lán þannig að inn í landið kæmi
fé á móti afborgunum. „Þá myndi
gengi krónunnar snarhækka og
hlutirnir færu að rúlla á ný.“
Heimildarmaður blaðsins í
einum viðskiptabankanna tekur
í sama streng og Vilhjálmur og
telur peningastefnunefndina
helst horfa til þess í orðum sínum
að erlend lán komi ekki til með að
standa fólki til boða í sama mæli
og verið hefur. Það þýði að stýri-
vextirnir fari nú að bíta víðar en
þeir hafa gert áður því nú verði
ekki hægt að fara fram hjá stýri-
vöxtunum með erlendri lántöku.
Lán standi heimilum og fyrirtækj-
um til boða í krónum, en ekki í
erlendri mynt. Í því felist aðhalds-
samari fjármálaskilyrði.
olikr@frettabladid.is
VILHJÁLMUR
EGILSSON
SEÐLABANKASTJÓRARNIR Arnór Sighvatsson aðstoðarseðlabankastjóri og Svein
Harald Øygard seðlabankastjóri kynntu yfirlýsingu peningastefnunefndar Seðlabanka
Íslands um 2,5 prósenta lækkun stýrivaxta á fimmtudag. FRÉTTABLAÐIÐ/VILHELM
Stýrivextirnir koma
til með að bíta víðar