Skinfaxi - 01.09.1926, Síða 35

SKINFAXI
131
skilning og umburðarlyndi. peir þóttust sjálfir hafa
hina einu sönnu trú. Hinir væru fáráðlingar, eða trú-
villingar. petta gat Zamenliof ekki þolað. Hann sagði
að allir menn væru bræður. Allir jafn-réttháir. Og þeir
ættu að lifa samkvæmt því. Æðsta lífsreglan væri þetta
boðorð Krists: „pað, sem þrr viljið að mennirnir geri
yður, það skuluð þér og þeim gera.“ Enda væri ekkert
fegurra til í heimi þessum en 'það, að lifa til hlítar eftir
dæmi Jesú.
En mennirnir voru grátlega skamt á veg komnir. peir
jöguðust og jafnvel börðust út af smámunum, og gátu
aldrei orðið á eitt sáttir. Og þó voru kendir þeiiTa allra
sama eðlis. Allir áttu þeir kærleik í bjarta sínu, en
hann var að eins fyrir þeirra útvöldu. Hinum mætti
skilningsleysi, kuldi og hatur.
Zamenhof brann al' þrá eftir að hjálpa til við að
bæta út þessu. Hann skrifaði um það. Og liann ætlaði
að taka það til rækilegrar umræðu á þingi vonverja i
Parísarborg árið 1914. En það komst aldrei svo langt.
Stríðið mikla skall yfir. Siðleysi menn ngarþjóðanna
kom í ljós í allri sinni nekt. Alt starf i þágu réttlætis
og ln’óðernis varð að liggja niðri. Hver varð að bauka
i sinu horni. Og Zaménhof hclt kyrru fyrir í Varsjávu.
par var alt í uppnámi. Látlausar stórorustur stóðu þar
í grendinni. Hungur og hallæri þjakaði landið.
Zamenhof liafði aldrei heilsusterkur verið. Og nú bil-
aði hjartað, þcgar heitustu vonir hans og hugsjónir
virtust að engu orðnar. 14. apríl 1917 andaðist hann, 57
ára gamall.
En að hugsjónum sínum vann hann trúlega alt fram
á síðustu stund. Og markmið lians var bið sama og
jafnan áður: F r e 1 s i, jafnrétti, o g b r ó ð e r n i
a 11 r a m a n n a u m g e r v a 11 a n h e i m.
Ráðagerðir hans og fyrirætlanir dóu með honum.
Menn vita jafnvel ekki um nema sumar þeirra. En hún
lifir, minning þessa ágætismanns, sem var ekki aðeins